پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- ترافیک این روزها در شهر، از حد گیر افتادن در بین خودروهای سواری و شاسی بلند فراتر رفته و اغلب شاهدیم که کامیون‌ها و خودروهای سنگین نیز در لاین‌های مختلف در خیابان‌ها و بزرگراه‌ها در حال ترددند. براساس مصوبه پلیس راهنمایی و رانندگی تردد کامیون‌ها در طول روز در خیابان‌های شهر به دلیل سلب آرامش شهروندان ممنوع شده بود. این در حالی است که محمد حقانی، عضو شورای شهر تهران از اجازه تردد کامیون‌ها در طول ساعات شبانه روز خبر داد و گفت: تردد خودروهای سنگین در طول روز موجب ایجاد ترافیک و تشدید آلودگی می‌شود.

 

گرچه روابط‌عمومی پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در پاسخ به این پرسش که چرا پلیس با تردد کامیون‌ها در معابر شهری پایتخت در طول روز برخورد نمی‌کند، می‌گوید قوانین تردد کامیون‌ها در ساعات روز هیچ تغییری نکرده است و تنها برخی از کامیون‌ها که نیازهای ضروری را جابه‌جا می‌کنند، مجاز به تردد در داخل شهرها هستند.

 

هر سال برخی از نهادها و دستگاه‌ها که نیازمند استفاده از کامیون‌ها در روز هستند، درخواست خود را به پلیس راهنمایی و رانندگی ارسال می‌کنند و پس از بررسی براساس ضرورت، مجوز تردد کامیون در اختیار آنان قرار می‌گیرد.

 

از آنجایی که ساخت‌وساز در شهر تهران رونق قابل توجهی دارد و کمتر کوچه و پس‌کوچه‌ای در این شهر را می‌توان سراغ گرفت که خبری از نوسازی در آن نباشد، در برخی ساعات شب صداهای ناهنجاری مثل تخلیه تیرآهن، مصالح ساختمانی و عملیات بتن‌ریزی موجب ایجاد آلودگی صوتی و سلب آرامش شهروندان می‌شود و شهرداری و پلیس راهنمایی و رانندگی همواره با پیام شکایت‌های زیادی در این‌باره روبه‌رو هستند.

 

در کنار این موضوع و حجم تردد‌های سنگین شبانه خودروهای کامیون در سطح شهر میزان حوادث غیرمترقبه‌ای که در ساعات شب به دلیل خواب آلودگی رانندگان رخ می‌دهد، کم نیست. برای نمونه می‌توان به حادثه هولناک برخورد کامیون حمل مصالح با ماشین عروس در ساعات اولیه بامداد چند ماه پیش و کشته شدن برخی همراهان عروس و داماد اشاره کرد. از این دست اتفاقات در شهر تهران کم رخ نداده است. شاید همین موضوع یکی از دلایلی است که پلیس درباره تردد این دسته از خودروهای سنگین در ساعات روز در شهر، سختگیری نمی‌کند یا مجوز تردد آنها را بیش از گذشته صادر می‌کند.

 

فرسودگی و آلایندگی کامیون‌ها

براساس گزارش‌ها، هم‌اکنون بیش از ٩٠ هزار دستگاه کامیون با عمر بیش از ٢٥ سال در ایران تردد می‌کنند که 60 هزار دستگاه آن باید از رده خارج شوند. براساس پیش‌بینی‌ها چیزی حدود 5 هزار دستگاه از این دست کامیون‌ها در شهر تهران برای امور مختلفی چون حمل بار و مواد غذایی، نخاله و خدمات شهری تردد دارند.

 

این در حالی است که دولت با افزایش تسهیلات بانکی با توجه به شمار بالای تصادف کامیون‌های فرسوده، بالا بودن مصرف سوخت و ایجاد آلایندگی آنها قصد دارد گام‌هایی در این بخش بردارد.

 

در حالی که هر ساله تنها در شهر تهران سه هزار نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند، به نظر می‌رسد روی آلایندگی خودروهای سنگین باید نظارت جدیدی صورت گیرد.

 

محمد حقانی، عضو کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر تهران در این باره می‌گوید: دولت مصمم به رفع آلودگی هواست و تصمیم جدی در این مورد دارد. تغییر سوخت به یورو چهار در تهران و برخی از کلانشهرها و گسترش آن در سایر شهرهای کشور تا شهریور ماه از این عزم جدی خبر می‌دهد.

 

وی ادامه می‌دهد: طبق آیین‌نامه‌ای دولت مصوب کرده است تبدیل خودروهای معمولی به خودروهایی با استاندارد یورو چهار و یورو پنج نیز تصمیم قطعی دولت است که امیدواریم به‌زودی اجرایی شود، چراکه اجرای همه این موارد سهم مهمی در کاهش آلودگی هوا به‌خصوص در شهرهای پرترافیکی مثل تهران دارد.

 

وی با اشاره به تردد آزاد خودروهای سنگین در ساعات روز در شهر تهران، می‌گوید: خود من در این باره در صحن شورا گلایه‌هایی کردم، چراکه فرق تردد در روز با شب کامیون‌ها، ترافیک است. اغلب این کامیون‌ها متاسفانه آلایندگی بالا و ایمنی پایینی دارند. درباره معاینه فنی خودروهای سنگین نیز در کمیسیون حمل‌ونقل، بحثی درباره کاهش زمان معاینه فنی از هر پنج سال به یک سال مطرح شد که امیدواریم زودتر تصویب شود.

 

وی با اشاره به وضعیت شبهه‌ناک معاینه‌های فنی می‌گوید: متاسفانه گاهی برچسب معاینه فنی تنها با اندکی پول و بدون رعایت استاندارد‌ها گرفته می‌شود و خودرویی که آلایندگی بالایی دارد در شهر تردد می‌کند. زمانی که دولت تا این حد برای کاهش آلودگی هزینه می‌کند، بجا نیست که با نظارت‌های غیر دقیق، خودروهای آلاینده به راحتی بتوانند برچسب معاینه فنی دریافت کنند. شهرداری باید در این باره نظارت جدی‌تر و قدرتمندتری بر مراکز معاینه فنی داشته باشد. عضو شورای اسلامی شهر تهران درباره میزان آلایندگی خودروهای فرسوده کاربراتوری، می‌گوید: هر کدام از خودروهای فرسوده، آلاینده ذرات و آلاینده‌های گازی را حداقل معادل 22 خودروی استاندارد یورو 2 در هوا منتشر می‌کنند. این در حالی است که اغلب کامیون‌ها و اتوبوس دیزلی( با سوخت گازوئیل) هستند و تعداد زیادی از آنها در شبانه روز در شهر تردد می‌کنند.

 

طبق برآورد‌های انجام شده، اتوبوس‌ها و کامیون‌های فرسوده به‌طور متوسط در صد کیلومتر بین 65 تا 75 لیتر گازوئیل مصرف می‌کنند. اما این رقم برای اتوبوس‌ها و کامیون‌های جدید در هر صد کیلومتر بین 27 تا 33 لیتر است. با یک ارزیابی ساده میزان اختلاف گازوئیل مصرفی در صد کیلومتر بین خودروهای فرسوده و جدید حدود 40 لیتر است.

 

برمبنای این امر اگر حداقل میزان پیمایش سالانه اتوبوس و کامیون‌های برون‌شهری 120 هزار کیلومتر تخمین زده شود، میزان صرفه‌جویی سالانه گازوئیل هر دستگاه خودروی مذکور (خودروهای جدید نسبت به خودروهای فرسوده) بالغ بر 48 هزار لیتر محاسبه می‌شود.

 

تشدید نظارت شبانه بر خودروهای سنگین آلاینده

این در حالی است که چندی پیش معاون انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست از افزایش نظارت پلیس راهور بر خودروهای سنگین دودزایی که در طول شب در شهر تهران تردد می‌کنند، خبر داده بود.

سعید متصدی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این باره گفته بود: در مورد نظارت برخی از این خودرو‌ها به‌ویژه کامیون‌های حمل زباله، شهرداری تهران ملزم به رعایت ضوابط معاینه فنی و خروج خودروهای فرسوده از ناوگان خود است.

سازمان حفاظت محیط‌زیست در عین حال اخیرا مذاکراتی را با پلیس راهور انجام داده‌ است که به موجب آن پایش و نظارت شبانه بر تردد کامیون‌های آلاینده بیشتر خواهد شد و براین اساس چنانچه این خودرو‌ها فرسوده باشند، هرگز نباید در سطح شهر تردد کنند و اگر آلاینده و دودزا و فاقد معاینه فنی نیز باشند، پلیس با آنها برخورد قانونی خواهد کرد.

با این حال، به نظر می‌رسد، این تلاش سازمان محیط‌زیست نیز به جایی نرسیده است، چراکه در میانه ترافیک‌های نیمروزی تهران، از وحشت دود غلیظ کامیون‌های گیر کرده در ترافیک حتی نمی‌توان شیشه پنجره خودرو را پایین آورد.