رفع تحریم، مسئله‌ای کاملا سیاسی
یک روزنامه لبنانی با بیان اینکه رفع تحریم، اساس خواسته ایران در مذاکرات هسته‌ای جاری در وین است، تأکید کرد که این مسئله، کاملا سیاسی است و مسئله فنی نیست.
به گزارش پارس، «مصطفی لباد» تحلیلگر لبنانی در یادداشتی در روزنامه السفیر لبنان، نوشت که در فاصله دو سه روز تا ضرب‌الاجل مذاکرات نهایی میان ایران و گروه «1+5» مذاکرات اکنون حول دو محور رفع تحریم‌ها و بازرسی در جریان است.
السفیر با تیتر «توافق هسته‌ای.. نشانه‌های راه‌حل‌های میانه میان تهران و واشنگتن (به چشم می‌خورد)» نوشت: دو طرف ایرانی و آمریکایی تلاش زیادی در سالهای گذشته کرده‌اند و سرمایه سیاسی بزرگی را به کار گرفته‌اند به طوری که حل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای ایران، به نقطه مرکزی سیاست خاورمیانه‌ای باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا و عمود خیمه سیاست داخلی و خارجی حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران تبدیل شده است.
السفیر افزود: راه برای اوباما و روحانی ساده نبوده است. هر دو در داخل کشور مخالفان قدرتمندی دارند که ادعا می‌کنند این دو در منافع ملی قصور کرده‌اند. اوباما می‌خواهد در حالی از کاخ سفید خارج شود که حامل دستاوردی بزرگ در سیاست خارجی، یعنی امضای توافق با ایران باشد و روحانی نیز به دنیال توافقی نهایی است تا نقطه آغازی برای سیاست خارجی دولتش و نقطه اتکایی برای مشروعیتش در دوره دوم ریاست جمهوری باشد.
در ادامه این گزارش آمده است که «باید به یاد داشته باشیم که صرف نظر از اختلافات شدید مرحله آخر، جوهره اصلی توافق، در شهر لوزان سوئیس و در ماه آوریل به دست آمد که از آن به نام پیش‌نویس توافق جامع و گاهی توافق لوزان یاد می‌شود. اصل این توافق روشن است: ایران برنامه هسته‌ای خود را طبق شروط و ضمانت‌های مؤکدی که (به تفصیل در توافق ذکر شده و) دارای بُعد نظامی نشود، محدود می‌کند و در مقابل تحریم‌های اقتصادی بدون ذکر آن به شکل تفصیلی، برداشته می‌شود.
السفیر نوشت: الان مذاکرات در دو محور در حال درجا زدن است؛ اول، برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی و میزان و حجم و زمان آن و دوم، بازرسی از تاسیسات نظامی و بازجوی دانشمندان نظامی ایران. با توجه به همه عوامل ذکر شده در بالا، و تمایل دو طرف برای اتمام توافق، نگارنده معتقد است که امکان بیرون کشیدن راه‌حل‌های میان برای این دو مسأله وجود دارد. اگر این راه‌حل‌های میانه، به دست آید توافق در موعد مقرر حاصل خواهد شد اما اگر نشود، چندین احتمال دیگر پیش خواهد آمد.
راهکارهای میانه کدام است؟
السفیر افزود: برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی، رکن اصلی توافق، از دیدگاه ایران است. حسن روحانی به دنبال... ترمیم اقتصاد ایران و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی است تا ایران وارد اقتصادی جهانی شود. روحانی این اهداف را اندکی قبل از مذاکرات بیان نکرده بلکه او اینها را دو سال پیش در روزهای تبلیغات انتخاباتی مطرح کرد.
به هر حال، نباید فراموش کنیم که بر خلاف آنچه ابتدا در ظاهر به نظر می‌رسد، برداشته شدن تحریم‌ها و بازگشت آن، امری کاملا سیاسی است نه فنی. بنابراین کشمکش الان درباره یک مسئله اساسی است که اگر اراده سیاسی و نه صرفا اراده اقتصادی، وجود داشته باشد، می‌شود که راه‌حلی میانه به دست بیاید.
در مقابل غرب معتقد است که باید مکانیزمی باشد که میزان تعهد ایران به توافق را بسنجد و برداشته شدن فوری و یک‌جای تحریم، امکان وجود این امر را می‌گیرد. ... بازنگری در فهرست تحریم‌های مختلف و پیچیده و درهم تنیده، ما را به یک راه‌حل میانه می‌رساند که به طرفین آنچه می‌خواهند، می‌دهد. طبق این راه‌حل، تحریم‌های اقتصادی به دو بخش تقسیم می‌شود. اول، تحریم‌های یکجانبه و دوم تحریم‌های چندجانبه. تحریم‌های چندجانبه در قطعنامه‌های سازمان ملل آمده که فقط برنامه هسته‌ای ایران را هدف نگرفته بلکه پرونده‌های دیگری مانند حقوق بشر و حمایت[ ادعایی ایران] از تروریسم را نشانه رفته. راه‌حل میانه در اینجا می‌تواند در صدور قطعنامه جدیدی در شورای امنیت باشد که تحریم‌های اقتصادی مرتبط با برنامه هسته‌ای را بعد از امضا برمی‌دارد و تحریم‌های مرتبط با پرونده‌های مسئله حمایت از تروریسم و حقوق بشر را باقی می‌گذارد.
اما تحریم‌های آمریکا که کنگره بر ایران تحمیل کرده، آنچنان که به نظر می‌رسد، ممکن نیست بدون موافقت کنگره برداشته شود. این امری سخت و پیچیده است بخصوص در سایه مخالفت اکثریتی که اساسا گذشته از جزئیات، مخالف توافق با ایران هستند.
اما اگر اوباما عزم کافی نشان بدهد می‌تواند اختیارات ریاست جمهوری خود را برای رفع تحریم‌ها که ضرورتا نیازمند موافقت کنگره برای تصویب آن نیست، به کار بگیرد. در اینجا چند اقدام مشخص را می‌توان متصور شد؛ مانند آزادسازی اموال بلوکه‌شده ایران که از سال 1980 طبق توافق الجزائر مخصوص آزادسازی گروگان‌ها[ی آمریکایی] است و واشنگتن پس از آن به دلایل سیاسی از انجام آن، عقب‌نشینی کرد. همچنین بلوکه‌کردن برخی تحریم‌های اقتصادی دیگر و رفع برخی قوانین آمریکا که مانع حواله‌های نقدی میان دو کشور می‌شود... .
اگر این اقدامات انجام شود، موانع پیش روی شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران را برمی‌دارد به طوری که ایران مجددا وارد اقتصاد جهانی می‌شود و این همان هدف روحانی است همانطور که دولت اوباما و شرکت‌های بزرگ غربی -هر یک به دلایل خاص خود- دنبال آن هستند. طبیعی است که در این روند، آلمان و فرانسه نیز تلاش‌های خود برای رفع تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا بر ایران را به کار بگیرند.
بازرسی از تاسیاست نظامی و بازجویی از دانشمندان هسته‌ای
السفیر نوشت: واشنگتن تحولی را دنبال می‌کند که ایران مشخصا در برنامه موشکی خود آن را ایجاد کرده است. زیرا موشک‌ها پس از پایان دوره توافق می‌توانند کلاهک‌های اتمی حمل کنند. همچنین آمریکا خواهان بازجویی از دانشمندان ایران برای شناخت تاریخ برنامه هسته‌ای ایران از قبل از سال 2003 است زیرا به مقاصد نظامی ما قبل این تاریخ شک دارد و لذا می‌خواهد وارد تاسیسات نظامی ایران شود.
از طرفی، ایران چک سفید امضا نمی‌دهد، و هیچ کشوری در دنیا نیست که معاهده منع گسترش سلاح اتمی را امضا کرده باشد و بتواند چنین گُستره‌ی وسیع و پرطمطراقی از عملیات بازرسی را قبول کند. لذا طرفین باید بر چارچوبی توافق کنند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از خلال آن بتواند عملیات بازرسی را انجام دهد و شاید از طریق قطعنامه جدید شورای امنیت (که اسلوب آن و تأویل آن کاملا محکم باشد) این امر حاصل شود تا ایران بتواند آن را قبول کند.
ایران همچنین نمی‌خواهد دانشمندان اتمی خود را به بازرسان آژانس معرفی کند تا بازجویی شوند زیرا عملیات‌های متعدد تروری [علیه آنان] در سالهای گذشته انجام شده. دانشمندان اتمی ایرانی که بعدا هویت آنان فاش شد .
السفیر افزود: به نظر می‌رسد آنچه ایران را نگران می‌کند، صرف بازرسی نیست بلکه حجم و عمق عملیات‌های بازرسی است. در این چارچوب، به نظر می‌رسد که راه‌حل میانه، تشکیل کمیته مشترک ایرانی-غربی برای بررسی درخواست‌های بازرسی به شکل فردی و قبل از تصویب آن است. این راهکار به ایران نوعی کنترل بر عملیات بازرسی را می‌دهد و در عین حال دغدغه واشنگتن درباره گذشته برنامه هسته‌ای ایران را برطرف می‌کند.
نتیجه؛ احتمال تعویق بیشتر است تا سرانجام طرفین راه‌حل میانه را قبول کنند
السفیر در ادامه مدعی نرمش ایران در مسأله بازرسی‌ها شد و نوشت: عملیات تهاتری در مرحله آخر توافق در جریان است به طوری که آمریکا نگرانی ایران از ادامه تحریم‌های اقتصادی را برطرف کند البته جز تحریم‌هایی که کنگره اعمال کرده، و از طریق اختیارات ریاست جمهوری اوباما برای برداشتن بیشترین حد ممکن از تحریم‌ها. در مقابل ایران در عملیات بازرسی مرتبط با برنامه موشکی [که قطعا و کاملا آن را رد کرده است] نرمش نشان بدهد و اجازه دهد که دانشمندان هسته‌ای طبق شروطی که ایران در نگارش آن سهیم است، بازجویی شوند.
به نوشته السفیر، «اگر هر طرف مُصرّ بر مطالبه حداکثری خود باشد، مذاکرات در ایستگاه آخر شکست می‌خورد و آنگاه پیامدهای آن فراتر از وین خواهد رفت و به موازنه قوا در خاورمیانه خواهد رسید و رؤیاهای روحانی و اوباما بر باد خواهد رفت. از طرفی دیگر، [به ادعای نویسنده] دو طرف معادلات صفر را رها کرده و به دنبال معادله «برد-برد» هستند و لذا شکست کامل بعید به نظر می‌رسد. کم کردن شکاف میان دو طرف، از طریق راهکارهای میانه قابل اجراست... و هرچه طرف‌های مذاکره به سوی راه‌حل‌های میانه حرکت کنند، احتمال امضای توافق در موعده خود بیشتر می‌شود. اما به هر حال طبق اطلاعات کنونی، به احتمال زیاد موعد امضا به تعویق می‌افتد تا اینکه طرفین راه‌حل‌های میانه را بپذیرند.
ارسال نظر