جشن اساطیری پیروزی فریدون بر ضحاک

براساس داستان‌های اسطوره‌ای ایرانیان، فریدون که پس از شکست دادن ضحاک قصد به زنجیر کشیدن او را دارد، در راه رسیدن به هدف بارها مورد حمله‌ی هواداران او قرار می‌گیرد. فریدون اراده‌ای آهنین برای به زنجیر کشیدن دشمن دارد. او با شکست دادن هواداران ضحاک، خود و یارانش را به روستایی به نام نوا در آمل می‎‌رساند. پس از استراحت، فریدون ضحاک را به سوی قله‌ی دماوند می‌برد تا پس از به بند کشیدن دشمن، با افروختن آتشی بزرگ نشانه‌ای از پایان کار ضحاک برای مردم شهر و روستا بفرستد.

انتظار برافروخته شدن آتشِ هلاکت ضحاک طولانی می‌شود، مردم بیم آن را پیدا می‌کنند که مبادا سپاه ضحاک فریدون را کشته و دشمن را از بند آزاد کرده باشند، این انتظار با نخستین شعله‌های آتش افروخته‌شده به دست فریدون در اوایل شب به جشنی تبدیل شد که برپایی آن تا امروز ادامه دارد. مردم روستا با رفتن به قلاپیش (به معنای جلوی قلعه) که بلندترین نقطه‌ی روستا است و آتش زدن گون‌ها و گرداندن آن در اطراف سر، نشانی از همراهی و شادکامی برای فریدون فرستادند.

این جشن باستانی هر ساله با جمع‌آوری گون در روشنایی روز آغاز می‌شود و با آتش زدن بوته‌های آن در کنار آواز خوانی به زبان بومی مازندرانی و پذیرایی با خوراک محلی در تاریکی شب به پایان می‌رسد.