دستگاه بخور سرد و گرم چه فرقی با یکدیگر دارند ؟ تفاوت ها و موارد مصرف

دستگاه بخور فواید زیادی برای انسان دارد. بخور سرد و یا گرم تفاوت ها زیادی با هم دارند. در ادامه قصد صحبت درباره کاربرد و یا مزایا و یا معایب بخور سرد و گرم خواهیم داشت.

بخور چیست؟

بخور سرد

استفاده از بخور سرد روشی مؤثر برای مرطوب‌کردن خانه و رفع گرفتگی بینی، خشکی گلو و خشکی پوست است. این نوع بخور برای استفاده در هوای گرم و مناطقی که آب‌وهوای گرم‌تری دارند، ایدئال‌اند. انواع بخور سرد عبارت‌اند از:

• پروانه‌ای (impeller): این نوع بخور سرد از دیسک یا شیئی دایره‌ای‌شکل که با سرعت زیاد می‌چرخد، برای رهاکردن قطرات آب در هوا استفاده می‌کند.
• تبخیری (Evaporative): این بخور با استفاده از فن، رطوبت را به هوا منتقل می‌کند.
• اولتراسونیک: با استفاده از ارتعاشات اولتراسونیک بخار خنکی ایجاد می‌کند.

آکادمی پزشکی اطفال آمریکا بخور سرد را برای کودکان توصیه می‌کند، اگرچه این توصیه برای بزرگ‌سالان هم صدق می‌کند.

بخورهای سرد خطر سوختگی یا آتش‌سوزی ندارند، اما درباره این دستگاه‌ها هم نگرانی‌هایی وجود دارد. اگر از این دستگاه‌ها به‌خوبی مراقبت نکنید، ممکن است انواع باکتری، کپک و رسوبات معدنی را در خود جای دهند و آنها را در هوا پخش کنند. بسیار مهم است که دستگاه بخور را به‌درستی و طبق دستورالعمل درج‌شده در دفترچه راهنما تمیز کنید.

برای اطمینان از ایمن‌بودن دستگاه بخور:

• هر روز آب مخزن را عوض کنید.
• هر ۳ روز ۱ بار کل دستگاه را تمیز کنید.
• به‌جای آب لوله‌کشی پر از مواد معدنی، درون مخزن دستگاه آب مقطر بریزید.

مزایای بخور سرد

• برای کودکان و حیوانات خانگی ایمن‌تر است.
• تمیزکردنش و نگهداری از آن راحت‌تر است.
• ناخالصی‌های موجود در آب را فیلتر می‌کند.
• می‌توانید مواد استنشاق‌کننده به آن اضافه کنید.
• برای مبتلایان به سرماخوردگی و آنفولانزا مفید است.
• مقرون‌به‌صرفه است.
• برای مبتلایان به آسم و آلرژی مفید است.
• الکتریسیته ساکن موجود در هوا را کاهش می‌دهد.

معایب بخور سرد

• ممکن است باعث عفونت باکتریایی شود.
• رسوبات معدنی ناشی از تصفیه آب روی هم جمع می‌شوند.
• سروصدا دارد.

بخور گرم

اگر ترجیح می‌دهید از بخارساز یا دستگاه بخور گرم استفاده کنید، همچنان باید به‌درستی از آن مراقبت کنید و تمام اقدامات احتیاطی را رعایت کنید.

دستگاه بخور گرم معمولا برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا در ماه‌های سردتر استفاده می‌شود. دستگاه بخور گرم آب را گرم می‌کند و سپس آن را در هوا پخش می‌کند. بخور گرم هم روش مؤثری برای رفع گرفتگی بینی است، اما باید با احتیاط استفاده شود. این دستگاه المنت‌های گرم‌کننده‌ای دارد که می‌توانند باعث سوختگی و حتی آتش‌سوزی شوند.

برای استفاده ایمن از بخور گرم این نکات را رعایت کنید:

• دستگاه را دور از دسترس کودکان و اشیای قابل‌اشتعال نگهداری کنید.
• هرگز دستگاه بخور گرم را روی فرش یا سطح رویه‌کوب دیگری قرار ندهید.
• هرگز داخل مخزن دستگاه بخور روغن نریزید.
• به‌جای آب لوله‌کشی از آب مقطر استفاده کنید.
• برای مراقبت و استفاده درست از دستگاه دستورالعمل‌های درج‌شده در دفترچه راهنما را بررسی کنید.

مزایای بخور گرم

• تجمع املاح معدنی در این نوع بخور کمتر است.
• می‌توانید برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا مواد استنشاق‌کننده به آن اضافه کنید.
• بی‌سروصداست.

معایب بخور گرم

• • احتمال سوختگی. (استفاده از آن در خانه‌ای که کودک یا حیوان خانگی هست، مناسب نیست.)
  • راندمان پایین انرژی.
  • تمیزکردن سخت‌تر.
  • مستعد تجمع باکتری‌ها.

دستگاه بخور سرد و بخور گرم

در ظاهر تفاوت میان دستگاه بخور سرد و گرم تنها مربوط به دمای بخاری است که تولید می‌کنند؛ اما، این دو دستگاه از نظر عملکرد و سایر ویژگی‌ها هم با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارند که در ادامه بررسی خواهیم کرد. البته در نظر داشته باشید که هر کدام از این دستگاه‌ها بسته به مدل و برندی که دارند، می‌توانند قابلیت‌های کمتر یا بیشتری مثل: افزودن عطر و گیاهان دارویی، چراغ شب خواب و حتی پخش موسیقی هم داشته باشند. همچنین بعضی از مدل‌ها مثل Totu Humidifier GXZ-J628 با داشتن باتری‌های قوی قابلیت حمل نیز دارند.

تفاوت میان این دو دستگاه عبارتند از:

• دستگاه بخور گرم، پس از رساندن آب به حرارت 100 درجۀ سانتی‌گراد، بخار گرمی تولید و در هوا منتشر می‌کند. به همین دلیل استفاده از آن در مناطق جغرافیایی سردسیر یا در فصل‌های سرد سال دلچسب‌تر است. در مقابل، دستگاه بخور سرد بیشتر برای استفاده در فصول گرم سال مناسب است و در فصول سرد برای استفاده از آن باید کمترین درجۀ ممکن را تنظیم کرد.
• دستگاه بخور گرم صدای بیشتری در مقایسه با دستگاه بخور سرد تولید می‌کنند.
  • دستگاه بخور گرم یک تکنولوژی قدیمی است و برای تولید بخار نیاز به انرژی بیشتری دارد. در مقابل دستگاه بخور سرد، از روش جدید اولتراسوند استفاده می‌کند که موجب تولید ذرات بسیار کوچکتری از بخار آب خواهد شد که احتمال ورودشان به مجاری تنفسی بیشتر خواهد بود و درنتیجه اثربخشی سریع‌تری هم دارند. به علاوه، دستگاه بخور سرد خود انواع مختلفی مثل: پروانه‌ای، اولتراسونیک و تبخیری دارد که هر کدام قابلیت‌های متفاوتی دارند. برای مثال، دستگاه‌های تبخیری با توجه به میزان رطوبت هوا می‌توانند عملکرد خود را تنظیم کرده و میزان بخار کمتر یا بیشتری تولید کنند.
   استفاده از دستگاه بخور گرم به دلیل دمای بالا دستگاه و بخار تولید شده می‌تواند در صورت سهل‌انگاری خطرآفرین باشد. این موضوع به خصوص برای خانواده‌هایی که کودک یا خردسالی در خانه دارند یک هشدار به شمار می‌رود؛ اما، استفاده از دستگاه‌های بخور سرد این معضلات را به همراه ندارد.
  • میزان مصرف انرژی دستگاه بخور سرد به مراتب کمتر از دستگاه رطوبت‌ساز گرم است.
  • دستگاه بخور سرد به دلیل کم بودن دمای محفظه، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها محسوب می‌شود که در صورت نگهداری نادرست و تمیز نشدن اصولی، احتمال انتشار این باکتری‌ها در هوا بسیار زیاد خواهد بود و می‌تواند به سلامتی انسان آسیب بزند
  به همین دلیل باید به صورت مرتب آب مخزن دستگاه رطوبت‌ساز سرد را عوض کرد و محفظه را با آب و صابون شستشو داد. حتی توصیه می‌شود که تا جایی ممکن از آب‌های مقطر یا آب‌های جوشیده سرد شده برای پر کردن مخزن دستگاه بخور سرد استفاده شود. البته در نظر داشته باشید که انواع اولتراسونیک بخور سرد با حمله به دیواره سلولی، باعث از بین رفتن قارچ‌ها و باکتری‌ها خواهند شد.در مقابل، بالا بودن دما در دستگاه رطوبت‌ساز گرم باعث از بین رفتن باکتری‌ها و قارچ‌ها خواهد شد و شرایط بهداشتی‌تری را برای محیط فراهم می‌کند؛ اما، مخزن دستگاه بخور گرم هم بعد از مدتی استفاده دچار رسوب و گچ گرفتگی می‌شود که تمیز کردن آن آسان نیست.امکان افزودن مواد دارویی گیاهی یا معطر در دستگاه‌های بخور گرم وجود دارد که در برخی از دستگاه‌های رطوبت‌ساز سرد باید از افزودن عطرها و اسانس‌ها پرهیز کرد.
  • امکان پخش مواد معدنی موجود در آب به همراه بخار تولید شده در دستگاه‌های بخور سرد وجود دارد که استنشاق این مواد برای کسانی که مشکل تنفسی دارند، معضلاتی را به همراه خواهد داشت. در صورتی که در بخار دستگاه رطوبت‌ساز گرم، مواد معدنی وارد نمی‌شود و مشکلی ایجاد نمی‌کند.
   دستگاه بخور سرد قیمت بالاتری در مقایسه با بخور گرم دارد. البته قیمت دستگاه‌های رطوبت‌ساز سرد تا حدی زیادی به برند، اندازه و قابلیت‌های آن‌ها بستگی دارد. برای مثال، برخی از مدل‌ها مثل: Baseus Mini را در اندازه‌های کوچکی طراحی شده‌اند که می‌توانید به راحتی از آن‌ها در خودروی خود هم استفاده کنید
  • دستگاه رطوبت‌ساز بدون افزایش دمای محیط و اتاق می‌تواند رطوبت لازم را در هوا ایجاد کند که از این نظر هم بسیاری استفاده از آن را ترجیح می‌دهند.
  • بخور تولید شده توسط دستگاه رطوبت‌ساز گرم می‌تواند منجر به ایجاد التهاب در مجاری تنفسی افراد شود که این مشکل در بخورهای سرد مشاهده نمی‌شود.
  • اثر بخشی و پوشش دهی دستگاه رطوبت‌ساز سرد نسبت به دستگاه بخور گرم بیشتر است و به همین دلیل توصیه می‌شود در محیط‌های بزرگ‌تر از این دستگاه استفاده شود.
  • به طور کلی ویروس‌ها در محیط‌هایی با رطوبت بالا دچار مشکل در عملکرد می‌شوند. از این نظر چه دستگاه بخور سرد و چه گرم هر دو باعث ویروس‌های موجود در فضای اتاق را از بین می‌برند و احتمال سرایت بیماری‌های ویروسی را کاهش می‌دهند. در میان دستگاه رطوبت ساز سرد به دلیل تولید ذرات بخار ریزتر، اثربخشی بیشتری از خود نشان می‌دهد.

بخور سرد یا گرم برای نوزاد

برای ایمنی بیشتر همیشه از بخور سرد برای نوزادان و کودکان استفاده کنید. چون اگر از بخور گرم استفاده کنید و کودک نزدیک دستگاه شود، آب داغ یا بخار باعث سوختگی کودک می‌شود.

بخور سرد ممکن است به کاهش سرفه و گرفتگی بینی ناشی از سرماخوردگی کمک کند، اما تحقیقات بیشتری لازم است. طبق برخی تحقیقات، بخور گرم کمکی به تسکین علائم سرماخوردگی نمی‌کند. همچنین اگر علاقه دارید میتوانید مقاله چطور هنگام سرماخوردگی، گرفتگی بینی‌ را رفع کنیم؟! را مشاهده نمایید.

تفاوت بخور سرد و گرم

در کل بخور گرم و سرد هر دو به‌ یک‌ اندازه رطوبت اتاق را افزایش می‌دهند. هر دو نوع بخور خشکی طبیعی هوای زمستان را کمی از بین می‌برند و از خشکی پوست، ترک‌خوردگی لب‌ها و گرفتگی بینی جلوگیری می‌کنند. بااین‌حال تفاوت‌های مهمی با هم دارند، به‌خصوص وقتی صحبت از اثربخشی، ایمنی و سهولت استفاده باشد.

1.کاهش ناراحتی‌های تنفسی

یکی از مزایای اصلی دستگاه‌های بخور، کاهش گرفتگی بینی یا سایر علائم سرماخوردگی و آنفولانزاست. مخصوصا اگر نوزادی دارید که نمی‌توانید داروهای رایج سرفه را به او بدهید و در تلاش است که راحت‌تر نفس بکشد.

طبق برخی تحقیقات، بخور سرد برای کاهش ناراحتی‌های تنفسی بهتر است. به این دلیل که بخار آب خنکی که تولید می‌کند باعث می‌شود بافت نرم پوشاننده راه‌های هوایی هنگام استنشاق منقبض شود.

بخور گرم هم برای تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا مفید است، اما اگر کمک به نفس‌کشیدن کودک اولویت اول شماست، بخور سرد انتخاب بهتری است.

2.ایجاد محیط عاری از میکروب

بخاری که دستگاه بخور گرم خارج می‌کند، احتمالا به‌علت جوشیدن آب باکتری‌های مضر کمتری دارد. این ویژگی مهمی است، مخصوصا در زمستان که سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود.

اگر برای بهره‌بردن از فواید کلی مانند سلامتی و تندرستی کودکتان از دستگاه بخور استفاده می‌کنید، بخور گرم انتخاب بهتری است.

3.ترکیب با داروهای ضداحتقان

اگر می‌خواهید داروی ضداحتقان را در فضا پخش کنید، بخور گرم انتخاب بهتری است. این ضداحتقان‌ها وقتی به مخزن آب دستگاه بخور گرم اضافه می‌شوند، گرفتگی بینی را از بین می‌برند.

4.ایمنی

دستگاه بخور سرد ایمن‌تر است. بخور گرم به‌علت نحوه کار همیشه یک مخزن آب گرم دارد که ممکن است با اتفاقات گوناگون بیرون بریزد و خطرناک باشد. هرگز دستگاه بخور را در دسترس کودک نگذارید. برای کاهش خطر ناشی از نزدیک‌شدن کودک به دستگاه، آن را روی طاقچه یا کابینت بگذارید.

سخن پایانی

لزوم استفاده از بخور در دنیای امروز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده از بخور سرد یا گرم هم برای پوست و هم برای محیط اطراف بسیار سودمند است. باید توجه داشته باشیم که در تمام فصول می‌توان از بخور استفاده کرده. این که از بخور گرم یا سرد استفاده کنیم با توجه به نیاز پوست و محیط ما متغیر است. هر یک از بخور سرد و گرم فواید و کارایی متفاوتی دارند.