حمایت اتحادیه اروپا از توافق هسته‌ای ایران

راشا تودی در مطلبی نوشت: اتحادیه اروپا همواره از سیاست خارجی بی زرق و برق حمایت می‌کرده است. اما اشتباه ترامپ درباره توافق هسته‌ای ایران نه تنها می‌تواند اتحادیه اروپا را به بازیگری مهم تبدیل کند، بلکه می‌تواند روسیه و چین را به عنوان حامیان این اتحادیه همراه کند.

با جستجوی تصاویر دونالد ترامپ – رئیس جمهور آمریکا – و فدریکا موگرینی – مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا – در فضای مجازی، به نکته بسیار قابل تاملی خواهیم رسید. با این که نزدیک به 9 ماه از راهیابی ترامپ به کاخ سفید گذشته است، حتی یک تصویر از ترامپ و موگرینی در دسترس نیست که دیداری دوستانه میان این دو نفر را نشان دهد. این در حالی است که ترامپ به دلیل تصمیم اشتباه خود درباره توافق هسته‌ای ایران، در روزهای آینده قرار است درباره مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخبار بسیاری بشنود.

در حالی که کنگره آمریکا در حال حاضر بررسی‌هایی را درباره احتمال اعمال تغییراتی در متن برجام آغاز کرده است، ترامپ باور دارد اکنون نه تنها نسبت به ایران، بلکه شاید نسبت به تمام جهان در موضع بُرد-بُرد قرار دارد. وی باور دارد حتی در صورتی که نتواند حمایت اکثریت در کنگره را برای لغو توافق هسته‌ای ایران کسب کند، این توافق خود به خود تضعیف شده و لغو خواهد شد و یا اینکه ایرانی‌ها به خواست خود از این توافق خارج خواهند شد. هر دو سناریو می‌تواند برای رئیس جمهور بسیار ناآگاهِ آمریکا کارساز باشد، زیرا که در صورت افزایش تنش‌های آمریکا و ایران، وی می‌تواند سرمایه‌های سیاسی نصیب خود کند.

وی همچنین سناریوی سومی را در نظر دارد که در آن، بحران کوتاه‌مدت در روابط با تهران تیتر نخست تمام خبرگزاری‌‌ها را خواهد گرفت و این مسئله می‌تواند به سادگی توجه‌ها از تهدیدهای ناکارآمد وی نسبت به کیم جونگ اون – رهبر کره شمالی – را به سوی دیگری منحرف کند.

اما در بهترین حالت، تمام این سناریوها با منطقی ناقص مطرح شده اند و ممکن است از وسواس فکری شخصی وی برخاسته باشند. وسواس فکری ترامپ، ادامه تنش‌ها به منظور حصول اطمینان از این است که اقدامات وی در رسانه‌ها به طور کامل پوشش داده شود. تازه‌ترین تصمیم ناآگاهانه ترامپ درباره ایران نیز می‌تواند به این صورت اتخاذ شده باشد. با این تصمیم ترامپ، تهدیدها از جانب کره شمالی وارد مرحله دیگری شد؛ زیرا که رئیس جمهور آمریکا نشان داد حصول توافق با کره شمالی امکان پذیر نیست. این مسئله قدرت کیم جونگ اون را افزایش داد.

در ادامه این مطلب آمده است: علی‌رغم تمام این سناریوها، حقیقت برای آمریکا تلخ است. ما در دوران ریاست جمهوری فردی زندگی می‌کنیم که با کشورهایی که توانایی نظامی شکست دادن آمریکا را نیز دارند، اعلام جنگ خواهد کرد و پس از آن متواری و پنهان خواهد شد.

ترامپ با نادیده گرفتن عقل سلیم در خاورمیانه، مسبب تغییرات دیگری نیز خواهد شد. اقدام اشتباه وی در قبال توافق هسته‌ای ایران می‌تواند تهران و شرکای بین‌المللی ایران را که به تازگی بازی‌های سیاسی رئیس جمهور آمریکا در صحنه بین‌المللی را خنثی می‌کنند، تقویت کند. این مسئله در نهایت موجب خواهد شد رفتار ترامپ در داخل آمریکا احمقانه به نظر بیاید و محبوبیت وی نیز بیش از پیش کاهش یابد.

به نظر می‌رسد این بحران برای نخستین بار می‌تواند آمریکا را از دیگر کشورهای جهان و به خصوص متحدان غربی واشنگتن در ناتو و اتحادیه اروپا جدا کند. در صورتی که ایران از این توافق خارج شود، واشنگتن شکست خورده محسوب می‌شود. حال این‌که در صورتی که ایران به برجام پایبند مانده و روابط خود را با دیگر 5 کشور امضا کننده این توافق توسعه دهد، واشنگتن شکست بزرگتری خواهد خورد.

آنچه که ترامپ درباره اتحادیه اروپا نمی‌داند:

جالب است که هیچ تحلیل و طرح احتمالی درباره کشورهای عضو اتحادیه اروپا انجام نشده است. حال، از آنجا که ترامپ موضع مثبتی نسبت به این قاره ندارد، می‌توان عذر وی را پذیرفت. اکنون اتحادیه اروپا که درباره موضع ترامپ در قبال برجام برآشفته است، به نظر می‌رسد بیشترین حملات سیاسی علیه وی را سازماندهی کند.

توافق هسته‌ای ایران به چشم اتحادیه اروپا، تقریبا مقدس محسوب می‌شود و نگرش رئیس جمهور آمریکا نسبت به آن، به عنوان نوعی اهانت به برجام تلقی می‌شود. «سرویس اقدامات خارجی اروپا» که تاکنون سیاست خارجی قابل قبولی را در عمل – و نه تنها بر روی کاغذ – اجرا کرده است، اکنون از اقدامات ترامپ بسیار خشمگین است.

کاترین اشتون – مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا – و فدریکا موگرینی هر دو مشتاقانه باور دارند در حصول توافق هسته‌ای نقشی اساسی ایفا کرده اند. آن‌ها معتقدند این نخستین معاهده بین‌المللی است که از جانب سرویس دیپلماتیک اروپایی -- که همچنان بسیار جوان است -- به امضا رسیده است.

با این‌که ممکن است ترامپ به دلیل عدم اذعان نقش اتحادیه اروپا در حصول توافق هسته‌ای ایران بخشیده شود، نمی‌توان از عدم درک ماهیت برنامه جامع اقدام مشترک به عنوان توافقی چند جانبه توسط او چشم پوشی کرد. ترامپ نمی‌تواند نقش اتحادیه اروپا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین را نادیده بگیرد. توافق ایران با 5 کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد و ایران به امضا رسیده است و نمی‌تواند آنگونه که ترامپ معتقد است لغو شود.

ممکن است آمریکا به ایران اهمیتی ندهد و ایران نیز قطعا اهمیتی برای آمریکا قائل نیست. اما این که اکنون واشنگتن اینگونه دیگر کشورهایی را که در توافقی بین‌المللی نقش داشته اند تحقیر می‌کند، مهمترین اشتباهی است که دولت آمریکا مرتکب شده است. این رفتار رئیس جمهور آمریکا موجب می‌شود نه تنها واشنگتن به عنوان کشوری که در معاهده‌های بین‌المللی بی‌اعتبار است شناخته شود، بلکه کشوری محسوب می‌شود که باید با آن مقابله کرد. زیرا در صورتی که دیگر کشورها در کنار آمریکا بایستند، آن‌ها نیز در سطح جهانی قابل اعتماد نخواهند بود.

حال که روسیه و چین نیز این توافق را به امضا رسانده اند، ممکن است اتحادیه اروپا تنها به منظور مقابله با ایده‌های دیوانه‌وار ترامپ، بلوکی ضد آمریکایی موقت تشکیل دهد؛ زیرا اتحادیه اروپا در این تنش‌ها بیشترین زیان را خواهد دید. اکنون که گزارش شده است توافق تجاری اتحادیه اروپا و آمریکا «در حالت فریز» قرار گرفته است، می‌توان حدس زد در آینده نزدیک این توافق تجاری به طور کلی از میان خواهد رفت. تحلیل‌های بیشماری نشان می‌دهند اتحادیه اروپا ممکن است به منظور رفع این مشکل، به سوی روسیه و چین متمایل شود.

فرانسه و آلمان نگرش دیگری نسبت به ایران دارند و تهران را اقتصادی در حال توسعه می‌دانند که فرصت‌های مناسبی برای تجارت در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. کشورهای اروپایی معمولا برای رسیدن به مقاصد خود از اتحادیه اروپا استفاده می‌کنند. حال، رویارویی مستقیم با واشنگتن می‌تواند برگ برنده‌ای برای آن‌ها باشد.

اتحادیه اروپا در پی یافتن راه‌هایی به منظور جلوگیری از کاهش مشارکت مردمی در انتخابات است و موضع مخالف ترامپ می‌تواند بسیاری از مردم اروپا که به طور معمول در این رای‌گیری‌ها شرکت نمی‌کنند، به پای صندوق‌های رای بکشاند و نگرانی بسیاری از حامیان این اتحادیه مبنی بر واگذاری کرسی‌ها به احزاب راست را کاهش دهد.

در پایان این مطلب آمده است: هنگامی که موگرینی برای نخستین بار به سمت خود برگزیده شد، مورد تمسخر بسیاری قرار گرفت. کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بحث سیاست خارجی به وی آزادی عمل بسیاری اعطا نکردند. اما ممکن است شرایط به زودی دستخوش تغییر شود.

در این صورت، ترامپ نیز ممکن است از خودداری از دیدار با موگرینی در بروکسل و یا واشنگتن پشیمان شود.