طی چندروز گذشته بود که رئیس سازمان امور مالیاتی در بخشنامه‌ای، دستورالعمل اخذ مالیات از اینفلوئنسرهای دارای بیش از ۵۰۰ هزار فالوور را ابلاغ کرد. بر مبنای این دستورالعمل و بر اساس بند ذ تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، درآمد کاربران دارای بیش از ۵۰۰ هزار فالوور از محل تبلیغات، مشمول مالیات بر درآمد است. هم‌چنین سازمان امور مالیاتی مکلف است ظرف دو ماه پس از الازم الاجرا شدن این بند، دستورالعمل اجرایی مربوط به اخذ مالیات از درآمدهای کاربران حرفه‌ای رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات را تهیه کند و به تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی برساند.

لذا به منظور اجرای حکم فوق در خصوص درآمدهای کلیه صاحبان کسب و کارهای مجازی (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) در رسانه های کاربر محور موارد ذیل مقرر می شود:

ماده (۱) اصطلاحات و عبارات به کار رفته در این دستورالعمل به شرح ذیل تعریف می شوند:

۱-۱ رسانه بر خط: نوعی رسانه دیجیتال است که امکان قرار دادن محتوای دیجیتال در دسترس عموم از طریق بستر شبکه (مانند شبکه اینترنت) اعم از سایت‌ها، نرم افزارهای برخط، نرم افزارهای تلفن همراه برخط و امثالهم را فراهم می آورد.

۱-۲ رسانه کاربر محور: رسانه برخطی که بستر استقرار محتوای دیجیتال در معرض دسترس عموم بوده و همچنین امکان تعامل و تشکیل گروه ها و شبکه های مجازی را برای کاربران فراهم می آورد.

۱-۳ محتوای تبلیغاتی در فضای مجازی: هر گونه اعلان و اطلاع رسانی برای معرفی محصولات، اشخاص، پدیده های اجتماعی و یا ترغیب به خرید کالا و یا خدمت که در فضای مجازی اعم از رسانه های برخط، کانال ها و صفحان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در قالب محتوای سمعی یا بصری ارایه می شود.

۱-۴ پیام گستر تبلیغاتی: اشخاص حقیقی یا حقوقی که بین صاحب آگهی و انتشار دهنده ارتباط را برقرار نموده و ضمن مدیریت فضای تبلیغاتی مجازی اقدام به پذیرش، ساخت و انتشار آگهی می نمایند.

۵-۱ قانون: قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفندماه سال ۱۳۶۶ با الحاقات و اصلاحات بعدی

ماده (۲) درآمد کاربران حقیقی و حقوقی دارای بیش از پانصد هزار دنبال کننده رسانه های کاربرمحور ناشی از تولید، انتشار و اشتراک گذاری محتوای تبلیغاتی در فضای مجازی، حسب مورد مشمول مالیات موضوع فصول چهارم و پنجم باب سوم قانون می باشد. اشخاص مزبور ملزم به ثبت نام و خوداظهاری در نظام مالیاتی کشور از طریق مراجعه به درگاه عملیات الکترونیکی مؤدیان مالیاتی به نشانی www.tax.gov.ir و انجام کلیه تکالیف مطابق قوانین و مقررات مالیاتی می باشند.

تبصره – حکم این ماده مانع از تشخیص، مطالبه و وصول مالیات بر اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به درآمدهای ناشی از تبلیغات کالاها و خدمات در رسانه های کاربرمحور، نمی باشد.

ماده (۳) اشخاص حقیقی و حقوقی که به عنوان پیام گستر تبلیغاتی، نسبت به مدیریت صفحه های رسانه های کاربر محور در راستای تبلیغات و بازاریابی کسب و کار اشخاص دیگر اقدام می نمایند، بابت فعالیت شغلی مزبور مکلف به ثبت نام و انجام تکالیف وفق قوانین و مقررات مالیاتی بوده و در اجرای تبصره (۳) ماده ۸ آیین نامه اجرایی تبصره (۵) ماده (۱۶۹) مکرر قانون مکلف به ارسال اطلاعات مربوط به صاحبان آگهی و کاربران رسانه های کاربرمحور حسب مورد، می باشند.

ماده (۴) سازمان امور مالیاتی کشور موظف است با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی سازمان و اطلاعات واصله از سایر دستگاه ها از جمله وزارت اطلاعات و ارتباطات و فن آوری اطلاعات، نسبت به شناسایی اشخاص موضوع این دستورالعمل اقدام و فهرست کلیه مشمولین اعم از ثبت نام و شناسایی شده را در تارنمای (سایت) سازمان امور مالیاتی کشور در منظر عمومی قرار دهد.

ماده (۵) مؤدیان مالیاتی موضوع این دستورالعمل می بایست در راستای مقررات مواد ۱۰۰ و ۱۱۰ قانون مالیات های مستقیم از طریق خوداظهاری نسبت به تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت خود در مواعد مقرر و پرداخت مالیات متعلق اقدام نمایند. سازمان امور مالیاتی موظف است در اجرای ماده ۹۷ قانون بر اساس خوداظهاری، اطلاعات واصله ، تحقیقات میدانی و عندالاقتضاء بررسی تراکنش های بانکی، نسبت به تشخیص، مطالبه و وصول مالیات اشخاص موضوع این دستورالعمل با رعایت قوانین و مقررات موضوعه و حسب مورد اعمال معافیت و نرخ صفر مالیاتی، اقدام نماید. هزینه های مربوط به تولید محتوا و گزارش آگهی به عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی محسوب خواهد شد.

ماده (۶) چنانچه مابه ازای ارایه خدمات تبلیغاتی در صفحه های شخصی در رسانه های کاربر محور برای دیگران، تحصیل یا تملک کالا یا دریافت خدمت باشد، ارزش منصفانه مابه ازای دریافتی درآمد محسوب شده و مشمول مالیات خواهد بود.

محمد حسین بحرینی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به عنوان پیشنهاد دهنده این بند توضیح داد: در حال حاضر بخشی از کسب و کارها در فضای واقعی نیست و در مجازی انجام می شود که این امر فرصت خوبی برای توسعه دولت الکترونیک و کسب و کارهای مجازی به شمار می آید.

وی افزود: در این بین برخی از کسب و کارها در فضای مجازی شکل خاصی پیدا کرده و تعداد کاربران برخی از آنها نجومی شده است. اینفلوئنسرهایی هستند که تبلیغات گرفته و درآمدهای غیرمتعارفی از تبلیغات بدست می آورند.

بحرینی تاکید کرد که این قانون فقط برای صفحات و کانال هایی با بیش از ۵۰۰ هزار کاربر است و شامل همه کسب و کارها در فضای مجازی نمی شود. هدف، کانال ها و صفحاتی هستند که بستری برای گرفتن تبلیغات ایجاد کرده و درآمد زیادی هم دارند و بعضا پشت آن یک سلبریتی یا افراد دیگری هستند.

*کارشناسان چه می‌گویند؟

یک فعال اقتصادی دراین باره اظهارداشت که در حقیقت این بخشنامه را می‌توان گامی در جهت اجرای عدالت دانست، چرا که پرداخت مالیات تکلیفی است که در تمام کشورها پیش بینی شده، چه بسا مالیات بر اینفلوئنسرها نیز در بسیاری از کشورها انجام شده است.

شایان نوبرانی، رییس هیات مدیره آژانس تبلیغاتی ساده نیز در این باره چنین گفت: سامانه‌ای که قرار است اینفلوئنسرها را رصد کند احتمالا چالش‌های زیادی به همراه خواهد داشت. کارمندان دارایی و سازمان امور مالیاتی چندان در این حوزه تسلط ندارند و نمی‌دانند که عرف تبلیغات دقیقا چطور است و گردش مالی در این بازار چگونه است. متاسفانه نهاد خاصی هم در این زمینه وجود ندارد که بتواند کمک سازمان امور مالیاتی در این زمینه باشد و به نظر می‌رسد وجود یک کارگروه یا یک انجمن برای بررسی دقیق این حوزه کاملا لازم است‌.

بنابراین علی‌رغم تاثیر مثبت این دستورالعمل اما باور برخی آگاهان براین است که اجرای این طرح چالش برانگیز و در گام نخست ملزم به رسمیت شناختن اینفلوئنسرهاست. در این میان برخی از آن‌ها ممکن است تن به خود اظهاری و ارائه میزان درآمد خود از این شبکه ندهند‌. لذا اینجاد کارگروه منظم برای بررسی دقیق از مهم‌ترین مسائل قابل تأمل در وهله نخست اجرایی‌ست.