کرایه هایی که قابل ندارد!

به گزارش پارس به نقل از کیهان، براساس تعرفه اتحادیه صنف اتومبیل کرایه (آژانس) ورودیه مسافر ۱۵۰۰۰ریال و به ازای هر دقیقه ۸۵۰ریال کرایه محاسبه می شود. درحالی که به دفعات دیده و شنیده شده از مسافرانی که پیش از حرکت از مبدا از راننده پرسیده اند کرایه چقدر است و راننده با یک « قابل ندارد» میزان کرایه چه راه دور و چه نه چندان دور را می گوید. این بده بستان لفظی در شرایطی مطرح می شود که ملاک دقیق کرایه، همانا زمان سنج دقیقه ای است… حال به نقل از یک مسافر، مسیری که حدود ۱۰-۱۲دقیقه با سواری آژانس زمان می برد، بر مبنای دقیقه شماری اتحادیه، کرایه نهایتاً دو هزار و پانصد تومان می شود اما راننده هفت هزار تومان از مسافر می گیرد.

از سوی دیگر راننده یک آژانس دیگر از مسافر باتوجه به طول مسافت مبدا تا مقصد سی هزار تومان می گیرد! مسافر تعجب می کند اما این مبلغ کرایه می دهد و بعد به آژانس مربوط مراجعه و نسبت به مبلغ گزاف کرایه اعتراض کرده و مسئول آژانس پس از بررسی، هشت هزار تومان به شخص مسافر می دهد. جالب تر این که برخی دست اندرکاران آژانس ها می گویند کرایه آن مسیر زیر بیست هزار تومان است.

مؤسسه اتومبیل کرایه (آژانس) شاید یکی از سریع ترین و راحت ترین و درعین حال ثابت ترین وسیله سرویس دهی طی شبانه روز به ویژه در شرایط ضرورت انجام امور و برای صرفه جویی در وقت است. در این حالات، به واقع امر باید مفهوم ارائه سرویس رضایتبخش به مسافران از مبدأ تا مقصد از هر جهت همواره مشهود و ملموس باشد. در این ارتباط پر واضح است خدمات نیز مستلزم رعایت موارد قانونی متذکر اتحادیه صنفی مربوط باشند.

این گزارش، چگونگی مبنای تعیین و محاسبات کرایه مسیرها از مبدا تا مقصد را بررسی می کند. هم چنین نرخ کرایه سفر درون و برون شهری در طول شبانه روز چطور است و این که اکثر رانندگان فیش کرایه به مسافران نمی دهند. و آیا دقیقه شمار کرایه نقشی در نظم و میزان کرایه ها دارند؟ اگر دارند پس چرا گاه اجحاف نسبت به مسافر می شود؟ … درا ین موارد نظرات برخی شهروندان، مدیر و رانندگان آژانس را باهم می خوانیم.

**گپ مسافر با راننده و…

« هاشمی» پوشاک فروش تعریف می کند مسافت بین مبدأ و مقصدش چیزی حدود اول خیابان ظفر تا اواخر خیابان سعدی بود. در طول راه وضعیت کسب و کار و نرخ کرایه آژانس را می پرسد و آن که شاید کسی سر مبلغ کرایه چانه بزند. راننده میانسال می گفت در آژانس شان تعرفه دارند. برای ما فرضاً ۱۰۰ یا ۲۰۰تومان کم گرفتن ارزشی ندارد. ما فقط رضایت مسافر را مدنظر داریم. فرضاً مسافر وسط راه بخواهد از مغازه ای خرید کند و جنسی بخرد یا پیامی به دوست دکاندارش برساند، می ایستیم. طبق تعرفه اگر ۱۰دقیقه طول بکشد، روی مبلغ کرایه مسیر تأثیر نمی گذارد اما بیش از این مدت، آن ۱۰ دقیقه به مبلغ کرایه اضافه می شود. راننده می گفت معتقد است هرکس در هر شغل باید انصاف و گذشت داشته باشد و باید نان حلال بخوریم. آدم از هر دست بدهد از همان دست می گیرد. » از این شهروند مسافر آن راننده می پرسم: کرایه تا مقصدش چقدر شده بود؟ می گوید: ۱۲هزار تومان. می پرسم قبض پرداخت کرایه داد؟ می گوید: « نه! »

**۱۰-۱۲ دقیقه مسیر، هفت هزار تومان کرایه!

« ناصری» شهروند بازنشسته اظهار می کند: « اواخر اسفندماه از فلکه چهارم تهران پارس با آژانس به ترمینال مسافربری شرق رفتم. از راننده پرسیدم چقدر باید بپردازم. راننده جوان گفت شش هزار تومان اما بلافاصله با موبایلش با آژانس محل کارش تماس گرفت و پرسید کرایه تا ترمینال چقدر است؟ … بعد به من گفت هفت هزار تومان است. هفت هزار تومان پرداخت کردم. »

این شهروند می افزاید: همین مسیر مبدأ و مقصد حداکثر حدود ۱۰-۱۲دقیقه با ماشین سواری زمان می برد. به نظرم آن مبلغ مطالبه، زیاد است. اگر عجله نداشتم با سواری شخصی می رفتم خیلی می گرفت هزار تومان بود! » « ناصر خوشبین» شاغل در یک شرکت، می گوید: « از سال ۷۵ تاکنون کارکنان شرکت از یک آژانس برای سفرهای درون شهری شان استفاده می کنند و آژانس به آنان قبض می دهد. اما شخصاً درصورت استفاده از خودرو همین آژانس قبض نمی خواهم و نمی گیرم. »

**مسافر نرخ رسمی را بداند

« اکبرنیا» ، که می گوید مهندسی کشاورزی خوانده است، نیز با این گفت که چندی پیش دیده یک آژانس بروشور قیمت کرایه مسافر از تجریش تا میدان راه آهن توزیع و تبلیغ می کرده، براین باور است چنانچه نرخ رسمی مسیرها برای مسافران، مشخص و شناخته شده باشد مشکل چند و چون کرایه نزد برخی مسافران نخواهند داشت. او سپس تعریف می کند: « مشتریان مغازه ما از محل کارمان می خواهند به آژانس آشنا شده زنگ بزنیم تا اگر کرایه تا شهرک غرب مثلاً ۱۴هزار تومان باشد، چیزی حدود ۸-۹هزار تومان بپردازند. البته گاه ممکن شده آژانس اندکی تخفیف داده است چون کم و بیش با آژانس مذکور سر و کار داریم. » از او می پرسم: نظر خودتان از نرخ کرایه آژانس چیست؟ پاسخ می دهد: « من با آژانس رفت و آمد نمی کنم. گاه ترجیح می دهم در سفرهای درون شهری همراه فرزندم با اتوبوس برویم تا کرایه مان ارزان تمام شود. »

**مسافر معترض به آژانس مراجعه کند
« حسنی» مدیر یک آژانس اتومبیل کرایه از سال۸۶ به این شغل روی آورده است. او درباره ارائه قبض کرایه حمل ونقل مسافر با این اشاره که بیشتر مشتریانش افراد یک شرکت هستند که برای همه شان قبض صادر می کند، می گوید: « اگر مسافر در مسیر مقصدش توقف موقتی داشته و یا پس از رسیدن به مقصد نهایی خود، با همان وسیله نقلیه هم بازگشت کند، در آن حالت راننده با در اختیار داشتن قبض نسبت به صدور مبلغ کرایه برای مسافرش اقدام می کند. »

وی درباره احتمال اضافه دریافت کرایه توسط راننده و اعتراض مسافر، اظهار می دارد: « چنانچه مسافر اطلاع از نرخ رسمی کرایه نداشته باشد یا راننده نتوانسته باشد نرخ درست را تعیین کند ویا به نظر مسافر، نرخ کرایه زیاد بوده باشد می تواند به آژانس مراجعه کرده و مورد اعتراض را بیان کند. ما پس از بررسی درصورتی که راننده بیش از نرخ معمول رسمی کرایه گرفته باشد، مبلغ مازاد را به مسافر باز می گردانیم. »

این مدیر آژانس در ادامه همین موضوع می گوید: « معمولا نرخ های مسیرها مشخص است از جمله به عنوان نمونه میزان کرایه مبدا تا مقصد مثلا ترمینال آزادی. اما مسیرهایی هم غیرمشخص است. در آن صورت به فرض یک راننده یا آژانس یک راه معین را ۱۵ و دیگری ۱۶ هزار تومان مطالبه می کند… » می گویم: « فرضا از این محل (حوالی میدان هفت تیر) تا تهرانسر مبلغ کرایه چقدر است؟ او پاسخ می دهد ۱۳ هزار تومان اما از میانه خیابان شریعتی مثلا یخچال- حدود ۱۵ هزار تومان است. »

سؤال دیگرم: مبنای نرخ های رسمی کرایه چیست؟ می گوید: « اتحادیه فرمولی به ما می دهد که زمان و نرخ ها در آن تعیین و اعلام شده است. ما براساس همین قاعده نرخ ها را حساب می کنیم. این نرخ ها در تاریخ ۲۵/۲/۹۱ توسط اتحادیه صنفی مان ارائه شده است. بر همین مبنا و تاریخ، ورودیه مسافر ۱۵۰۰ تومان و در طول مسیر هر دقیقه ۸۵ تومان است. »

**۱۰ دقیقه توقف مسافر محاسبه نمی شود

یک راننده آژانس اگر چه بخشی از نظراتش در پیرامون موضوع شیوه محاسبات نرخ کرایه است لیکن از حمایت و کمک به مسافر و نیز تحویل تعدادی اشیای مسافر که در خودرواش جا مانده بود می گوید. « سیدداود طباطبایی» با ۱۵ سال سابقه کار در آژانس درخصوص نرخ های کرایه حمل و نقل مسافران، می گوید: « نرخ ها بستگی به تعرفه اتحادیه صنفی دارند. اما اگر مسافر مثلا از خیابان مطهری به یوسف آباد رسانده شود و بیش از ۱۰ دقیقه توقف داشته باشد و یا از آنجا به مقصد دومی هم برود میزان کرایه دقیقه ای محاسبه می شود. »

از او می پرسم در جریان انجام کار با اتفاق خاص و یا خاطره ای هم مواجه شده است؟ پاسخش این است: « گاه شده از مسافر، مبلغ ورودی نگرفته ام و نیز آن که؛ چند وقت پیش یک خانم سالمند دردمند را از خیابان ارم غربی به مقصدش میدان فاطمی رساندم. آنجا او گفت اگر می شود به خیابان کارگر شمالی برسانمش. قبول کردم به مقصد نهایی اش رساندم و کرایه نگرفتم. پیاده شد و دعایم کرد. »

از این راننده سؤال می پرسم اگر مسافری چیزی یا اشیایی در خودرو جا بگذارد چطور به صاحبش اطلاع داده و تحویل او می شود؟ می گوید: « یک بار خانم مسافر یک قطعه طلا و موبایلش را در ماشینم جاگذاشته بود و از آنجا متوجه شدم که مقداری برنج در کف ماشین صندلی عقب ریخته شده است. آن اشیا هم روی مقداری برنج دیده شدند. صاحب اشیا به جا مانده، بعدا به آژانس زنگ زد سراغ وسایلش را گرفت. گفتم اینجا است. آمد وسایلش را گرفت و خیلی خوشحال شد و تشکر کرد. »

**عبرت از اجحاف توصیه صدور قبض

از یک راننده آژانس به نام « زمانی» سؤال می کنم ممکن است راننده ای کرایه بیش از قاعده رسمی از مسافر بگیرد؟ او جواب می دهد: « امکان دارد اما به ندرت پیش می آید. نرخ مسیرها برای راننده واضح است ولی شاید یک مسافر از رفتار و اخلاق راننده خوشش بیاید و یا دلش خواسته باشد اندک مقداری بیش از نرخ بدهد، این بخشش محسوب می شود. وانگهی راننده ملزم است در صورت خواست مسافر قبض برابر میزان دریافت کرایه، به مسافرش بدهد. در این خصوص بهترین کار آن است که مدیریت آژانس ها به رانندگان زیرمجموعه شان توصیه کنند به مسافر قبض بدهند. این باعث اعتماد و اطمینان بیشتر مسافر نسبت به توجه محق خود توسط آژانس مربوط می شود چون نرخ ها از طرف اتحادیه ابلاغ می شود و مدیریت آژانس ها هم موظف به اجرای آن هستند. »

به این راننده می گویم مسافری تعریف می کرد یک راننده از مبدا یک محله دروس تاحوالی تهرانسر را سی هزار تومان گرفته است قبض هم به او نداده است. آن مسافر بعد به آژانس مربوطه مراجعه کرده و موضوع را با مدیر آژانس در میان گذاشته است. مدیر اسم و تاریخ سفر مسافر را می پرسد و در لیست کارکردشان را می بیند. اعتراض مسافر را قبول می کند و هشت هزار تومان به او مسترد می کند. راننده مخاطب پس از شنیدن این ماجرا می گوید نرخ کرایه مسیر گفته شده قطعا زیر بیست هزار و حداکثر حدود هیجده هزار تومان است. مسافر حق داشته اعتراض کرده و آن عمل راننده باید برای مسئول آژانس مربوط عبرت شود و حتما به رانندگانش توصیه کند برای اعتماد بیشتر مسافران در هر مسیر قبض صادر کنند. »

**نرخ های رسمی کرایه

مدیر یک موسسه اتومبیل کرایه که تمایل ندارد نام خود را معرفی کند، می گوید که نرخ ها را اتحادیه تعیین می کند و برای مشتریان معلوم است و ادامه می دهد کلا مسافران می توانند از راننده قبض مبلغ کرایه را مطالبه کنند.
وی سپس دستورالعمل لیست اتحادیه مبنی بر تعیین نرخ ها و زمان سرویس دهی نصب شده به دیوار داخل آژانس را نشان می دهد که بدین قرار است: ۱-ورودیه به ازای هر چند ساعت در کل اوقات شبانه روز ۱۵۰۰۰ ریال ۲-کرایه مسافر یک الی چهار مسافر برای هر نوع اتومبیل از شش صبح الی دوازده شب به ازای هر دقیقه ۸۵۰ ریال ۳-کرایه چهار مسافر از ساعت دوازده شب تا شش صبح دقیقه ای ۱۰۲۰ ریال ۴-مسافر خارج از شهر به ازای هر کیلومتر ۲۷۰۰ ریال ۵-میزان کارمزد راننده واحد صنفی حداکثر ۱۵درصد است. (این دستورالعمل در سال ۹۱ صادر شده است. )

به منظور لزوم ارزیابی مقام مسئول اتحادیه صنف اتومبیل کرایه تهران (آژانس ها) پیرامون چگونگی نظارت بر عرصه عملکرد واحدهای صنفی تابع، ششم خرداد ماه از طریق ارتباط « ۱۱۸» شماره اتحادیه را می گیرم. ساعت ۱۵/۱۱ تا دقایقی به دفعات زنگ می زنم فقط بوق آزاد است. برای اطمینان خاطر بیشتر دوباره با ۱۱۸ تماس می گیرم و همان شماره قبلی را می دهد. « … ادامه پیگیری: هشتم خرداد- ساعت ۱۰ صبح. دو بار زنگ می زنم باز همان صدای دو روز قبل است: بوق آزاد. باید گزارشم را تهیه می کردم… که چنین شد بدون امکان مختصر گفت وگو با آقای… »