تحریم واردات در دوران پسا تحریم
به تحریم کنندگان جایزه ندهیم/ هشدار درباره عطش عجیب غربی‌ها به مواهب اقتصاد ایران
ترکیب هیئت‌های تجاری همراه با آلمانی‌ها و احتمالاً فرانسوی‌ها نشان از سرمایه گذاری شرکت‌هایی ندارد که به توسعه اشتغال کمک کنند چراکه آنها بیشتر تمایل به همکاری در حوزه‌های پتروشیمی، خودرو، گاز ونیروگاهی دارند، به نحوی که این صنایع باسرمایه‌های سنگین و اشتغال بسیار کم فعال خواهند شد.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- علیرضا قربانی- باوجود تلاش های قدرت های زیاده خواه برای انزوای ایران اسلامی در چند دهه گذشته، اما به دلایل فراوان ازجمله منابع سرشار طبیعی خداداد، نیروی انسانی خلاق، تنوع گسترده زیست محیطی، موقعیت منحصربه فرد جغرافیایی، سیادت و مرجعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در منطقه، بازار بزرگ چند ده میلیونی و ... ایران کشوری نبوده و نیست که دنیا بتواند از آن چشم بپوشد. ازاین رو حتی دشمنان این ملک و ملت هم هرجا که نتوانسته اند از راه زور و تجاوز، کسب منفعتی داشته باشند، از در تزویر و سیاست واردشده اند، چراکه قطع رابطه با ایران بیشتر از آنکه برای این کشور هزینه زا باشد، برای بریدگان از آن خسارت های شدیدتری دارد.
اکنون که چشم اندازی نسبی برای به سرانجام رسیدن مذاکرات چندین ساله و درنتیجه پایان تحریم های خودساخته قدرت های سلطه جو ترسیم شده است، همان کسانی که شدیدترین دشمنی ها را در حق مردم ایران روا داشتند، بیشتر از هرکسی به خوان گسترده ایرانی چشم طمع دوخته اند و حرص و آز خود را پنهان نمی کنند و با پررویی تمام برای هجوم به بازار پرسود ایران صف کشیده اند تا مگر خود تحریمی گذشته را جبران کنند.
اینکه پایان تحریم های ظالمانه برای ایجاد فصل تازه ای از روابط و تعامل با دنیا (دنیا به معنی واقعی آن و نه به معنی موردنظر بعضی سیاسیون که در همین چند کشور سلطه جو خلاصه می شود)، فرصت مغتنمی است، حرف حقی است و دولتمردانی که رفع همه مشکلات را به نتیجه مذاکرات گره زده بودند، تلاش خواهند کرد تا در فرایندی منطقی زمینه توسعه و پیشرفت هرچه بیشتر کشور را با استفاده از فرصت های ایجادشده هموار سازند، بااین حال یک مسئله خیلی مهم هم مورد انتظار است و آن اینکه به تحریم کنندگان مردم ایران نباید جایزه داد. البته کسی انتظار مقابله به مثل با تحریم کنندگان را ندارد، اما حتماً باید میان کشورهایی که با تحریم های گسترده شرایط زندگی را برای ایرانیان سخت کردند و کشورهای دیگری که رفتار متفاوتی داشتند و در شرایط تحریم رفتار منطقی تری با کشورمان داشتند فرق گذاشته شود.
در شرایط جدید، دولت ایران نباید دوستان دوران سختی خود را به نفع تحریم کنندگان حریص کنار بزند، بلکه اگر قرار است پاداش و جایزه ای از سفره اقتصاد ایران نصیب کسی شود، این بهره نباید نصیب تحریم کنندگان شود، چراکه فشردن دست های پر طمع آمریکایی ها و متحدان اصلی شان مانند فرانسه، انگلیس، کانادا و چند کشور انگشت شمار دیگری که در دوران تحریم های ظالمانه، دشمنی را در حق مردم ایران تمام کردند، از سیاست و اعتدال به دور است. انتظار مردمی که دشواری های ناشی از دشمنی این دسته از کشورها را تحمل کرده اند آن است که دولت ایران اگر برای مجازات آنان اقدام نمی کند (که اگر چنین کند، عین عدالت است)، با میدان دادن اقتصادی غیرمنطقی به آن ها، برای دشمنی شان از دولت و مردم ایران جایزه نگیرند!
این مسئله از منظر اقتصادی هم قابل توجه است و بازگشت بی حساب وکتاب تحریم کنندگان و حتی غیر تحریم کنندگان به اقتصاد ایران، با دورنمای مبهمی که برای آینده توافق در دست اقدام وجود دارد، خلاف عقل و منطق اقتصادی است و چه بسا به وابستگی بیشتر و آسیب پذیری جدی تر منجر شود؛ بنابراین چاره کار و کلید توسعه و پیشرفت اقتصادی ایران حتی در شرایط پساتحریم، عمل به نسخه اقتصاد مقاومتی و تقویت بنیه اقتصاد ملی است.
سودای بازار ایران در سرتحریم کنندگان دیروز
حقگو- با گذشت حدود یک هفته از توافق هسته ای و نیز پس از اعلام حضور هیات بلندپایه اقتصادی آلمان در ایران، هم اینک هیات های اقتصادی کشورهای ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و انگلیس نیز که روزی در صف تحریم کنندگان ایران بودند، در صدد حضور در ایران هستند. سفارت ایران در ایتالیا اعلام کرد که دولت ایتالیا، وزرای خارجه و توسعه اقتصادی کابینه را روز 13 مرداد به تهران اعزام می‌کند تا نخستین گام‌های واقعی خود را در بازار ایران بردارد. به گفته "روبرتو لوئونگو" مدیرکل موسسه ملی تجارت خارجی (ایچه) توافق با ایران می‌تواند منجر به افزایش 2 تا 3 میلیارد یورویی صادرات ایتالیا به تهران در سه سال آینده شود. گفتنی است وزرای ایتالیا را در این سفر، نمایندگان شرکت‌های مهم ایتالیایی از جمله آنسالدو، فین مکانیک (صنایع دفاع ایتالیا)، آناس (شرکت بزرگراه‌های ایتالیا)، آبی (اتحادیه بانک‌های ایتالیا) همراهی خواهند کرد.در ادامه اعلام حضور هیات های اقتصادی اروپایی، خبرگزاری تسنیم نیز به نقل از روابط عمومی اتاق ایران گزارش داد قرار است سه وزیر صنعت، انرژی و گردشگری اسپانیا در راس یک هیات 40 نفره تجاری اوایل سپتامبر به تهران سفر کنند. پروژه های زیرساختی، عمران و راهسازی از زمینه های فعالیت این هیات برشمرده شده است.
از سوی دیگر انگلستان نیز برای حضور در ایران بیکار ننشسته است. خبرگزاری فارس به نقل از رویترز از جلسه توجیهی تجار این کشور در مورد چگونگی سرمایه گذاری در فرصت های تجاری ایران که با آزادسازی تحریم ها و دارایی های بلوکه شده در دسترس قرار می گیرند، خبر داده است. فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس نیز در این رابطه گفته است: در این جلسه صریحا به شرکت‌های انگلیسی تذکر داده خواهد شد که در حقیقت، این توافق در صورتی که تمامی مراحل آن بر اساس برنامه پیش رود، به لغو تدریجی تحریم‌ها و آزادسازی بخش قابل توجهی از دارایی‌های بلوکه شده ایران منجر خواهد شد.از سوی دیگر خبرها حاکی از آن است که وزیر امور خارجه فرانسه نیز قرار است هفته آینده به تهران سفر کند. اگر چه طبق گفته این مقام فرانسوی، این سفر همراه با هیات بزرگی نخواهد بود، اما یک دیپلمات ارشد فرانسوی از جلسه 50 مدیر شرکت های بزرگ فرانسوی درباره توافق هسته ای و نیز حضور هیاتی متشکل از 80 شرکت این کشور تا پایان ماه سپتامبر (مهرماه) خبر داده است. با این حال وزیر خارجه فرانسه اظهار امیدواری کرده است موضع سختی که این کشور در جریان مذاکرات هسته‌ای برابر ایران داشته، در دوران پساتحریم به ضرر شرکت‌های فرانسوی تمام نشود.
دغدغه حفظ فناوری داخلی در هجوم هیئت های خارجی
مهدی حسن زاده- سفر هیئت آلمانی متشکل از وزیر اقتصاد و انرژی این کشور و 60 نفر از مدیران شرکت های آلمانی به پایان رسید. خبرهای رسیده مبنی بر عزم سایر کشورهای اروپایی برای اعزام هیئت های تجاری نشان می دهد روند تلاش های اروپا برای ورود به بازار ایران شدت یافته است. بازاری که فقط در بخش نفت، گاز و پتروشیمی آن بالغ بر 100 میلیارد دلار فرصت سرمایه گذاری وجود دارد. سایر بخش ها از جمله گردشگری و معدن نیز فضای بسیار گسترده ای برای جذب سرمایه دارد، اما در این میان طرح یک دغدغه ضروری است. گزارش روز گذشته وال استریت ژورنال نشان می دهد شرکت های ایرانی در دوران تحریم توانسته اند به لحاظ فناوری در صنعت نفت و گاز پیشرفت های زیادی داشته باشند.
شاهد این مدعا افتتاح فاز 12 پارس جنوبی و روند رو به اتمام برخی دیگر از فازهای پارس جنوبی با وجود تحریم های سخت می باشد. در این میان دغدغه این است که ورود تکنولوژی های خارجی جای فناوری های بومی شده را بگیرد. فناوری های بومی شده ای که روی سپید دیو سیاه تحریم است و برای کسب آن هزینه سنگینی به نام تحریم پرداخت شده است.
لذا در بحبوحه حضور هیئت های خارجی و با اجرایی شدن مرحله رفع تحریم ها در توافق ژنو، حضور هیئت های خارجی نباید به منزله از دست رفتن این دستاورد بزرگ باشد و قطعا باید هرگونه حضور شرکت های خارجی به همکاری با شرکت های داخلی و حتی شرکت های دانش بنیان ایرانی مشروط شود تا دستاورد رشد فناوری در دوران پساتحریم حفظ شود.
تحریم واردات در دوران پسا تحریم
هادی غلامحسینی- حذف یا لغو احتمالی تحریم‌های اقتصادی ناعادلانه غربی طی ماه‌های پیش رو این سؤال را در اذهان عمومی ایجاد کرده که این رخداد برای کشور یک فرصت است یا یک تهدید؟ به‌طور نمونه طی روز‌های اخیر مباحث مختلفی پیرامون آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در خارج از کشور و همچنین ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور طرح شده است که برخی به این دلیل به آینده اقتصاد امیدوار و برخی دیگر نگران هستند.
با لغو تحریم‌ها عملاً محدودیت‌ها از سر راه ایران برای بهره بردن از امکانات اقتصادی موجود در دنیا همچون صادرات نفت، بیمه، صادرات، واردات، جذب سرمایه‌گذار خارجی و... برداشته می‌شود و این امر می‌تواند به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک کند اما این امر یک روی سکه است زیرا آزادی‌های بیش از اندازه در اقتصاد و عدم مدیریت در بهره‌برداری از امکانات موجود در جهان همچون واردات می‌تواند اقتصاد کشور را با مشکلات اساسی رو به رو کند.
در حقیقت در عین حالی که لغو تحریم‌ها یک فرصت برای کشور به شمار می‌آید اما عدم مدیریت و برنامه برای دوران پساتحریم می‌تواند مشکلات جدیدی را برای اقتصاد ایران خلق کند، به‌طور مثال اگر دولت بخواهد از ارزهای آزاد شده در اثر لغو تحریم‌ها برای جبران نارسایی‌ها‌ی خود در بخش تنظیم بازار استفاده کند، اقتصاد کشور لطمه می‌خورد، در این بین اگر در این بخش زیاده روی شود وابستگی کشور به واردات بیشتر خواهد شد و سهم تولیدکنندگان داخلی از بازار کشور نیز کاهش یافته و اشتغال ضربه می‌خورد.
تصور کنید دولت برای بهبود شرایط اقتصادی مردم در دوران پساتحریم، دست به واردات ارزان قیمت و تزریق این کالاها به بازارها بزند، در ظاهر با چنین اقدامی رضایت مردم جلب شده و تورم نیز به دلیل عرضه کالای ارزان قیمت به بازارها کاهش می‌یابد اما تولید کننده داخلی به دلیل کاهش قیمت در بازارها، انگیزه خود را برای تداوم تولید از دست داده و به دلیل ناتوانی در رقابت با اجناس ارزان قیمت خارجی بازار را ترک کرده و دست از فعالیت تولیدی خود می‌کشد.
در این بین اگرچه اشتغال آسیب می‌بیند ولی به دلیل آنکه تورم به واسطه تزریق گسترده اجناس خارجی به بازارها پایین نگه داشته شده است، چالش در اقتصاد چندان به چشم نمی‌آید ولی اگر روزی به هر دلیلی دولت نتواند بازارها را از طریق واردات تأمین کند، اینجاست که بازارها با کمبود کالا و رشد قابل ملاحظه تورم رو به رو می‌شود و چون تولیدکننده داخلی دیگر برای تأمین بازارها فعالیت ندارد، روند رو به رشد قیمت در بازارها تداوم می‌یابد.
این روند یک تهدید برای اقتصاد ملی ایران به شمار می‌آید که دولت‌ها در دوره‌هایی که با منابع ارزی قابل ملاحظه رو به رو بوده‌اند، اقدام به واردات گسترده و سرکوب تولیدکنندگان داخلی کرده‌اند، حال بیم آن می‌رود دولت یازدهم نیز در دوران پسا تحریم فریب کاهش تورم از طریق واردات گسترده را بخورد و بخواهد از این طریق تورم را در داخل کشور کاهش دهد. ایران با منابع نفتی و نیروی انسانی‌ای که در اختیار دارد کشوری ثروتمند با موقعیت استراتژیک مناسب است اما نحوه هزینه این سرمایه‌ها در بخش توسعه تکنولوژی و صنعت همیشه با مخاطره رو به رو بوده و منابع پیوسته صرف واردات کالای خارجی شده است.
بدین ترتیب انتظار می‌رود در ابتدا دولت برنامه اقتصادی خود را برای دوران پساتحریم اعلان عمومی کند و سپس افکار عمومی از این پس بسیار تا بسیار بر واردات کالاهای خارجی حساسیت به خرج دهند زیرا امکان دارد از طریق واردات هم ارز از دست رود و هم اینکه اشتغال و تولید داخلی لطمه ببیند.
هشدار درباره عطش عجیب غربی‌ها به مواهب اقتصاد ایران
مهران ابراهیمیان- هنوز زیگمار گابریل با هیئتی 60 نفره از دست‌اندرکاران امور اقتصادی و تجاری از ایران نرفته خبرها از صف‌آرایی برای سفر هیئت 100 نفره پلیس بد مذاکرات – فرانسه – و هیئت تجاری ایتالیایی و طمع‌های انگلیسی و امریکایی حکایت دارد. آیا تحریم‌کنندگان در صف ورود به بازار ایران هستند و برای ما در اولویتند؟
تحریم‌کنندگان دیروز که کشورها رااز همکاری با ایران منع کرده بودند، اکنون به همپیمانانشان هم فرصت نمی‌دهند و با پشت سر گذاشتن آنها می‌خواهند بازار پرظرفیت ایران را انحصاری در اختیار بگیرند، البته ظاهراً میان اعضای گروه1+5 نوعی رقابت و نگرانی هم وجود دارد زیرا « لوران فابیوس» وزیرامور خارجه فرانسه آنقدر نگران بازار ایران است که چندی پیش گفته بود: « با وجود مواضع فرانسه در جریان مذاکرات هسته‌ای، اطمینان دارم شرکت‌های فرانسوی سهم منصفانه‌ای از بازار پس از تحریم ایران به دست خواهند آورد!» البته منظور او مواضع فرانسه در وین است زیرا در ژنو و لوزان فرانسه بیشتر یک پلیس بد بوده است.
مواد اولیه ارزان وبازار 80 میلیونی!
این روزها کشورهایی سراسیمه راهی ایران می‌شوند که در 12 سال گذشته به هر نحو به دنبال تحریم و ضربه زدن به اقتصاد ایران بودند، از تحریم خودرووتحریم‌های نفتی و بیمه‌ای گرفته تا خالی کردن منطقه گازی پارس جنوبی.
وزیر امور خارجه فرانسه که از ابتدا مخالف به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای و مدافع نتانیاهو و رژیم صهیونیستی بود به همراه هیئتی 100 نفره چمدان خود را برای سفر به ایران بسته تا با سفر چهار شنبه هفته بعد خود انحصارمجدد بازار خودرو را تضمین کند و در عین حال سهم خود را از صنعت نفت وگاز و صنعت هواپیمایی ایران بگیرد.
زیگمار گابریل قائم مقام صدر اعظم و وزیر اقتصاد و انرژی آلمان نیز حتی نگذاشت تحریم‌ها در سازمان ملل خط بخورد و در رأس هیئتی 60 نفره راهی ایران شد تا هم نیازبه گاز و هم خوراک «پارک‌های پتروشیمی »اش راتأمین کند و هم شرکت زیمنس خود را دوباره به نیروگاه‌های کشور بازگرداند.
همچنین بنابر شنیده‌ها هیئت‌های ایتالیایی در روز 13مرداد و ژاپنی طی دوماه پیش روبه تهران خواهند آمد و به تعبیر رئیس‌جمهور قبلی زنبیل گذاشته‌اند تا سهم خودرااز صنعت نفت بازستانند.
اسپانیایی‌ها هم به دلیل علاقه سنتی شان به ال‌ان‌جی و بازار بکر ایران به زودی راهی کشورمان خواهند شد.
درواقع آنچه می‌توان از میان اظهارات و تحلیل‌های رسانه‌ای آنها استنباط کرد، این است که غربی‌ها به دنبال مواداولیه ارزان قیمت در قالب عقد قراردادهای بلند مدت و احیاناً مشارکتی هستند و در دیگر سو به دنبال بازارمصرفی برای کالاهایشان و چندان به حرف‌های جهانگیری توجه ندارند که در این باره گفته است: «در دوران پساتحریم مهم‌ترین حرف ما با کشورها و شرکت هایی که تصورشان از ایران یک کشور کوچک در حال توسعه یا ظرفیت‌های محدود است و اینکه فرصت برایشان فراهم شده تا کالاهای خود را به ایران بفروشند وبازار ایران را دراختیار بگیرند، این است که ما انتخاب می‌کنیم با چه کسی کار کنیم.»
درواقع مشاهده شرایط کشورهایی که برای مذاکره اقتصادی به ایران می‌آیند، نشان از انتخاب آنهاست تا انتخاب دولتمردان ما، آن هم با شروط عجیبی مانند توسعه روابط با رژیم صهیونیستی!
جهانگیری در اردبیل با بیان اینکه صنعتگران باید شرکای خود را در دنیا انتخاب کنند، افزوده بود: «شرکت‌های خارجی‌ای می‌توانند بعد از تحریم در ایران کار کنند که به شرکت‌های ایرانی به عنوان شریک نگاه کنندو به ظرفیت‌های ایران به عنوان یک ظرفیت مهم بنگرند. ما در دوران پسا تحریم قرار نیست بازار کشوررا در اختیار خارجی‌ها قرار دهیم وارز کشور را صرف واردات کالاهای مصرفی بکنیم، البته قرار هم نیست سیاست‌های بسته دولتی کنترل شده داشته باشیم.»
این ترکیب هیئت‌ها بدترکیب است!
ترکیب هیئت‌های تجاری همراه با آلمانی‌ها و احتمالاً فرانسوی‌ها نشان از سرمایه گذاری شرکت‌هایی ندارد که به توسعه اشتغال کمک کنند چراکه آنها بیشتر تمایل به همکاری در حوزه‌های پتروشیمی، خودرو، گاز ونیروگاهی دارند، به نحوی که این صنایع باسرمایه‌های سنگین و اشتغال بسیار کم فعال خواهند شد.
بخش خصوصی وارد بازی نیست!
در همین حال برخی از اعضای اتاق بازرگانی درباره نحوه برنامه‌ریزی دیدارهای هیئت آلمانی گلایه کرده و گفته‌اند: «دیدارها بدون حضور بخش‌های خصوصی بوده وتنها چند تن از اعضای اتاق ایران در آنجا حضور داشته‌اند.»
یک عضو اتاق بازرگانی که نخواست نامش برده شود، می‌گوید: «طراحی دیدارهای هیئت‌های خارجی به گونه‌ای است که نقش دولتی‌ها بسیار پر رنگ است وسطوح مذاکرات بیشتر درباره صنایع سنگین و دولتی است.»
این سخنان در حالی است که دکتر جلال پور رئیس اتاق بازرگانی ایران گفته است: «به زودی کمیته‌ای به نام کمیته پساتحریم در اتاق ایجاد خواهد شد که در آن برنامه توسعه نقش پذیری بخش خصوصی در این دوران را پیگیری خواهد کرد. در این کمیته توانایی‌های بخش خصوصی به طرف‌های خارجی معرفی و روش‌های گسترش روابط بین بخش خصوصی بررسی و راهکارهای لازم به وزارتخانه‌های مختلف ازجمله وزارت امور خارجه ارائه خواهد شد.»
در عین حال خبرهای پشت پرده حاکی است به زودی در اتاق بازرگانی برای اولین بار کمیسیونی تحت عنوان کمیسیون تجارت خارجی راه اندازی خواهد شد که احتمالاً ریاست آن را یکی از خانم‌های عضوهیئت نمایندگان اتاق بازرگانی برعهده خواهد گرفت اما این اقدامات اتاق احتمالاً جدا از این دیدارها و بر اساس تعامل‌های قبلی فعالان و تجاری خواهد بود که در گذشته با طرف‌های خارجی خود تعامل داشته‌اند.
کالای مصرفی وارد نمی‌شود!
یک کارشناس اقتصادی درباره نگرانی نگاه غربی‌ها به بازارایران به عنوان یک بازار مصرفی می‌گوید: «بعید است کالاهای مصرفی خرد و قابل لمس در بازار ایران مد نظر غربی‌ها باشد زیرا آنها بهتر می‌دانند طی سال‌های اخیر توان خریدمردم وتقاضای خُرد با کاهش ارزش پول ملی کاهش یافته، لذا آنها به دنبال تقاضاهای بزرگتری که فقط دربخش اقتصاد دولتی دیده می‌شود، هستند. آنها به خوبی می‌دانند پول‌های سریع الوصول دست کیست و دولت چه عطشی برای خرج کردن دلارهای بلوکه شده دارد!»
وی تأکید می‌کند: «شادمانی، گردش سریع و تعجب برانگیز و عجله غربی هایی که روزگاری ما را به طرز بی‌سابقه و ظالمانه تحریم کرده‌اند، در دوران پسا مدرن کاملاً واضح و بر اساس منافع تعریف شده آنهاست، با این حال این دولت است که باید مراقب وادادگی در قبال تحریم کنندگان باشد. به نظر بهترین فرصت ازاین رفت و آمدها چفت کردن صنایع کوچک و متوسط غیر دولتی با شرکت‌های خارجی و در عین حال استفاده حداکثری از ظرفیت صنعت گردشگری است، به شرط آنکه دولت برای این موضوع برنامه‌ای مدون وجدی داشته باشد.»
گفتنی است بنا بر اعلام صندوق بین‌المللی پول، چین و کره جنوبی در حال حاضر نخستین تأمین‌کننده‌های بازار ایران هستند و فرانسه پس از آلمان و ایتالیا در ردیف هفتم قرار گرفته است.
ارسال نظر