انتخاب سیم برق مناسب برای ساختمان‌های مسکونی

انتخاب سیم برق مناسب ساختمان یکی از مهم‌ترین مراحل در فرآیند سیم‌کشی اصولی است که تأثیر مستقیمی بر ایمنی، عملکرد و طول عمر تأسیسات برقی دارد. این انتخاب باید با در نظر گرفتن مواردی همچون نوع کاربری، توان مصرفی، شرایط محیطی و الزامات قانونی انجام شود. هرگونه بی‌دقتی در خرید سیم و کابل می‌تواند منجر به افزایش مصرف انرژی، خطر آتش‌سوزی یا کاهش راندمان تجهیزات شود.

در ساختمان‌های مسکونی، سیم‌کشی اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما یک فرآیند کاملاً تخصصی است. برق‌کاران حرفه‌ای قبل از آغاز کار، ابعاد ساختمان، تعداد واحدها و میزان مصرف بخش‌های مختلف را ارزیابی می‌کنند تا بهترین نوع سیم و کابل را انتخاب کنند.

 هنگام خرید سیم و کابل برای ساختمان لازم است تا نکات فنی بیشتری را بررسی نمایید. در ادامه به بررسی مراحل کامل انتخاب سیم برق مناسب ساختمان میپردازیم. 

اهمیت انتخاب سیم مناسب در ساختمان‌های مسکونی

انتخاب سیم مناسب در ساختمان‌های مسکونی از مهم‌ترین مراحل طراحی و اجرای تأسیسات برق محسوب می‌شود و نقش بسیار حیاتی در تضمین ایمنی، عملکرد صحیح سیستم الکتریکی، کاهش هزینه‌های آتی و افزایش طول عمر تجهیزات برقی دارد. در ادامه، به تشریح ضرورت و اهمیت این موضوع پرداخته می‌شود:

۱. تأمین ایمنی جانی و مالی ساکنان

یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از سیم مناسب، جلوگیری از بروز خطراتی مانند اتصال کوتاه، آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و سایر حوادث ناشی از نقص در سیستم الکتریکی است. سیم‌هایی که از نظر سطح مقطع، جنس هادی و نوع عایق متناسب با مصرف طراحی نشده‌اند، ممکن است در برابر جریان عبوری بیش از حد مجاز، دچار افزایش دما و در نهایت ذوب یا احتراق شوند. این مسئله می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

۲. عملکرد بهینه و پایدار سیستم برق

انتخاب سیم برق مناسب موجب انتقال صحیح و پایدار جریان برق به تجهیزات و مصرف‌کننده‌ها می‌شود. استفاده از سیم‌هایی با افت ولتاژ زیاد یا مقاومت الکتریکی بالا، می‌تواند عملکرد وسایل برقی را مختل کرده و منجر به خرابی زودهنگام آن‌ها شود. همچنین، سیم‌کشی غیراستاندارد در درازمدت باعث کاهش راندمان سیستم برق‌رسانی خواهد شد.

۳. رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی

کلیه سیم‌کشی‌ها در ساختمان‌های مسکونی باید مطابق با استانداردهای فنی معتبر (مانند مقررات ملی ساختمان، آیین‌نامه ۱۳ مبحث تأسیسات برقی) انجام گیرد. انتخاب سیم نامناسب می‌تواند منجر به رد شدن پروژه در بازبینی‌های فنی یا عدم دریافت پایان‌کار شود. رعایت این ضوابط نقش مهمی در تضمین سلامت فنی ساختمان دارد.

۴. صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش هزینه‌ها

استفاده از سیم‌هایی با کیفیت مناسب و متناسب با بار مصرفی، موجب کاهش اتلاف انرژی به شکل گرما و در نتیجه کاهش هزینه‌های برق مصرفی می‌شود. همچنین، با جلوگیری از خرابی‌های مکرر و نیاز کمتر به تعمیرات و تعویض سیم‌کشی، هزینه‌های نگهداری ساختمان در بلندمدت کاهش می‌یابد.

۵. افزایش طول عمر تجهیزات برقی

انتقال نوسان‌دار یا ناپایدار جریان برق به تجهیزات، در اثر استفاده از سیم‌های نامناسب، می‌تواند باعث آسیب دیدن بردها و قطعات داخلی دستگاه‌ها شود. انتخاب صحیح سیم، تضمین‌کننده تأمین برق با کیفیت مناسب و در نتیجه افزایش طول عمر وسایل برقی خواهد بود.

با انواع سیم و کابل مناسب ساختمان آشنا شوید

در اولین قدم خرید سیم و کابل برای ساختمان بهتر است تا انواع مناسب آنها را بشناسید و بدانید که لزوماً برای هر نوع ساختمان مسکونی قرار است که از چه نوع کابل‌هایی استفاده کنید. در کل انواع سیم و کابل ساختمان های مسکونی را در چهار گروه دسته‌بندی می‌کنند:

سیم‌های مفتولی

سیم‌هایی با هادی‌های یکپارچه فلزی با عایق PVC هستند. این نوع سیم‌ها مقاومت فیزیکی بالایی دارند و طول عمر مفید آنها قابل توجه است و برای بخش‌های توزیع ساختمان مانند تابلو برق‌ها و یا سیم کشی ثابت روکار کارایی دارند.

سیم‌های افشان

سیم‌هایی با هادی‌های چند رشته‌ای مسی هستند که با عایق PVC پوشانده شده‌اند. این نوع کابل‌ها انعطاف پذیری خیلی خوبی دارند و به راحتی خم می‌شوند. از این رو گزینه ایده‌آل برای سیم کشی توکار، توزیع روشنایی و یا پریزهای ساختمان و سیم کشی برای وسایل برقی متحرک هستند.

کابل‌های کواکسیال (کابل آنتن)

کابل‌های تک رشته با هادی مرکزی و شیلد مسی هستند که لفاف آلومینیومی با عایق PVC دارند. از آنجا که این کابل‌ها مخصوص جلوگیری از تداخل الکترومغناطیس طراحی شده‌اند، گزینه ایده‌آل طراحی آنتن مرکزی ساختمان هستند.

کابل‌های مخابراتی

کابل‌هایی نازک با هادی مسی و فویل‌دار هستند که برای جلوگیری از نویز و اختلال در صدا طراحی شده‌اند. برای سیم کشی تلفن داخل ساختمان و یا سیم کشی آیفون از این نوع کابل استفاده می‌کنند.

سیم و کابل مناسب بخش‌های مختلف ساختمان

برای سیم کشی ساختمان‌ها از دو نوع سیم و کابل خشک (مفتولی) و یا نرم ( سیم افشان) استفاده می‌کنند. موارد استفاده از کابل مفتولی و یا افشان متفاوت است و به نوع پروژه ساختمانی، نوع فضای ساختمانی و حتی نوع سیم کشی روکار و یا توکار بستگی دارد. فرض را بر این می‌گذاریم که قرار است تا برای یک ساختمان بزرگ مسکونی سیم و کابل مناسب را تهیه کنید. در این صورت باید:

کابل مناسب قبل از ترانس

ساختمان‌های بزرگ مانند برج‌ها ترانس اختصاصی دارند و برق خود را در سطح فشار متوسط دریافت می‌کنند. بنابراین به کابل فشار قوی و یا متوسط ۲۰ کیلو ولت نیاز دارید.

کابل انتقال از ترانس به ورودی ساختمان

اگر محل ترانس از ساختمان دور است، لاجرم باید چند عدد تیر برق نصب کنید. در این صورت به کابل‌های مخصوص هوایی آلومینیومی در سایزهای ۴×۷۰ و یا ۴×۵۰ نیاز دارید.

کابل ورودی واحدهای ساختمانی

هر واحد ساختمانی اعم از یک خانه ویلایی و یا واحدهای مستقل در یک مجتمع باید کابل توزیع مخصوص خود را داشته باشند که از نوع ۴×۶ و یا ۴×۴ و ۲×۴ است.

کابل برای توزیع در ساختمان

در هر واحد ساختمانی دو نوع کابل کشی وجود دارد که شامل روشنایی و پریزها می‌شود. در روشنایی از سیم‌های نسبتاً نازک 1.5 و حتی 0.75 استفاده می‌کنند. اما سایز سیم و کابل مناسب ساختمان برای توزیع در میان پریزها 2.5 است.

کابل برای سیستم‌های صوتی و تصویری

در ساختمان‌های مسکونی از انواع تجهیزات صوتی و تصویری مانند آنتن تلویزیون و یا آیفون تصویری استفاده می‌کنند که تهیه کابل‌های کواکسیال RG59 و یا RG11 را توصیه می‌کنیم.

کابل سیستم مخابراتی

برای راه اندازی تلفن و حتی نصب دوربین مداربسته در ساختمان نیز بهتر است که از کابل مخابراتی Cat6 استفاده کنید.

استفاده از سیم و کابل نسوز در پروژه‌های مسکونی

انواع سیم نسوز مانند سیم سیلیکونی، سیم نسوز کوره و سیم نسوز دو روکش در ساختمان‌های مسکونی معمولاً در بخش‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که احتمال بروز حرارت بالا، آتش‌سوزی یا تماس مداوم با گرما وجود دارد. این نوع سیم‌ها با عایق‌های مقاوم در برابر حرارت (مانند سیلیکون یا تفلون) ساخته می‌شوند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در دمای بالا عملکرد خود را حفظ کرده و از گسترش آتش جلوگیری کنند. استفاده از سیم نسوز در این مناطق نه‌تنها یک اقدام پیشگیرانه برای حفظ ایمنی ساکنان است، بلکه از نظر استانداردهای فنی نیز توصیه شده و در برخی موارد الزامی است. برای خرید سیم نسوز، کابل نسوز سیلیکونی و مشاهده قیمت کابل نسوز سیلیکونی و خرید سیم نسوز ، میتوانید به سایت الکتروتات مراجعه کنید.

• در اطراف تجهیزات گرمایشی مانند بخاری گازی، پکیج دیواری، شومینه یا هیتر برقی
• در مسیر عبور کابل‌های اصلی تابلو برق، به‌ویژه در نزدیکی فیوزها یا کلیدهای اتوماتیک که احتمال داغ شدن وجود دارد
• در آشپزخانه، مخصوصاً در نزدیکی اجاق گاز، فر برقی یا ماکروویو
• در پارکینگ یا موتورخانه ساختمان، که ممکن است دستگاه‌های برقی صنعتی یا سیستم تهویه با حرارت بالا نصب شده باشد
• در سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، که نیاز است حتی در زمان آتش‌سوزی، کابل همچنان فعال بماند و ارتباط قطع نشود

بررسی استانداردهای مهم سیم و کابل برای ساختمان

در سیم کشی ساختمان مسکونی نمی‌توانید از هر نوع سیم و کابل متفرقه و غیر استاندارد بازار استفاده کنید. استاندارد‌های متنوع تولید سیم و کابل در دنیا وجود دارد. اما برای تهیه سیم و کابل مناسب ساختمان بهتر است با دو استاندارد مطرح و کاربردی آشنا شوید. این استانداردها به قرار زیر هستند:

استاندارد بین‌المللی IEC

IEC یا کمیسیون بین المللی الکترونیک، معتبرترین نوع استاندارد برای تولید انواع سیم و کابل در سراسر جهان است. در این استاندارد به فاکتورهای کلیدی مانند کیفیت هادی، مقاومت الکتریکی هادی، مقاومت کابل در برابر آتش سوزی و یا حرارت و رطوبت و البته سایز و ضخامت عایق آن توجه شده است. این استاندارد شامل بخش‌های مختلف از کابل‌های ولتاژ قوی یا ضعیف می‌شود. کدهای IEC 60227 و IEC 60228 برای تعریف استاندارد کابل‌ها با عایق PVC هستند.

استاندارد ملی ایران ISIRI

اگر کابل ایرانی می‌خرید، حتماً به درج عبارت استاندارد ISIRI توجه کنید. این استاندارد توسط موسسه تحقیقات صنعتی ایران و زیر نظر سازمان استانداردهای ملی ایران تهیه شده است. در این استاندارد نیز به فاکتورهای کلیدی از قبیل مقاومت الکتریکی، ضخامت و جنس روکش (PVC، XLPE و...) و مقاومت در برابر حرارت و رطوبت و البته ایمنی در آتش سوزی توجه شده است. این استاندارد نیز شامل بخش‌های مختلف می‌شود که ISIRI 3569 و یا ISIRI 3084 مربوط به کابل‌ها با عایق PVC و XLPE مناسب مصارف ساختمانی هستند.

مقایسه کابل مفتول و افشان و کاربرد هر کدام

خرید از میان کابل‌های مفتولی و یا افشان دغدغه اصلی سیم کشی ساختمان است. برای آنکه آنها را بهتر انتخاب کنید به موارد مقایسه شده در جدول زیر توجه کنید:

آیتم	کابل افشان	کابل مفتولی
ساختار	دارای تعداد زیادی رشته نازک	یک یا چند رشته سیم ضخیم
انعطاف پذیری	زیاد	کم
نوع نصب	سخت اما پایدار	آسان مناسب مسیرهای پیچیده
نصب در مکان‌های ارتعاشی	ضعیف	ایده آل
مقاومت الکتریکی	به نسبت از مفتول کمتر است	خوب

در جدول بالا به تفاوت‌هایی از کابل‌های افشان و مفتول اشاره کرده‌ایم. همین تفاوت‌ها کافی است تا این دو نوع کابل موارد استفاده و کاربردهای متفاوتی نیز داشته باشند. مانند:

کاربرد کابل مفتولی

از کابل‌های مفتولی معمولاً برای سیم کشی داخل تابلو برق‌ها و یا سیم کشی روکار ساختمان و در کل در فضاهایی که نیاز به کابل ثابت دارند، مانند کاربردهای صنعتی استفاده می‌کنند.

کاربرد کابل افشان

کابل افشان گزینه ایده‌آل برای تجهیزات برق متحرک است. همچنین در سیم کشی توکار ساختمان‌های مسکونی به علت مسیرهای پیچیده از انواع افشان استفاده میکنند. در کل انعطاف پذیری کابل افشان آنچنان است که آنها را گزینه ایده‌آل برای محیط ارتعاشی و یا وسایل متحرک و یا مسیرهای پیچیده می‌کند.

جدول کابل

در انتخاب و استفاده از کابل‌ها، آگاهی از مشخصات فنی و پارامترهای تأثیرگذار بر عملکرد آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین منظور، در این بخش مجموعه‌ای از جدول‌های تخصصی تحت عنوان جدول انتخاب کابل ارائه شده که شامل جدول مشخصات انواع کابل‌ها و جدول‌های محاسباتی مربوط به انتخاب کابل می‌باشد. در اینجا چندی از پرکاربردترین جدول کابل‌های برق را آورده‌ایم.

جدول محاسبه کابل (طول کابل و جریان مجاز)

در انتخاب کابل برق، یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر، تناسب بین جریان عبوری، طول مسیر کابل و سطح مقطع هادی است. عدم رعایت این تناسب می‌تواند منجر به افت ولتاژ بیش از حد، گرم شدن بیش از حد کابل، کاهش راندمان سیستم و حتی خطرات ایمنی مانند آتش‌سوزی شود. به همین دلیل، استفاده از جدول محاسبه جریان و طول کابل برای تعیین دقیق مشخصات کابل، یک ابزار ضروری در طراحی و اجرای تأسیسات الکتریکی به شمار می‌آید.

این جدول‌ها با در نظر گرفتن شرایط استاندارد نصب، نشان می‌دهند که برای عبور یک جریان مشخص، در یک فاصله مشخص، چه سطح مقطعی از کابل مورد نیاز است تا میزان افت ولتاژ در محدوده مجاز باقی بماند. همچنین با کمک این جداول می‌توان حداکثر جریان مجاز را برای هر سطح مقطع و در طول‌های مختلف تخمین زد.

جدول سایز کابل برق

این جدول به شما کمک می‌کند که متناسب با میزان جریان عبوری، سایز مناسب کابل را انتخاب کنید تا از بروز مشکلاتی نظیر افت ولتاژ، افزایش دمای بیش از حد کابل، یا اتلاف انرژی جلوگیری شود. یکی از نکات مهم در این انتخاب، توجه به محل نصب کابل است؛ زیرا ظرفیت انتقال جریان در کابل‌های روکار و توکار با یکدیگر تفاوت دارد.

در کابل‌کشی روکار (مثلاً روی دیوار یا در سینی کابل)، به دلیل جریان بهتر هوا و تهویه‌ی مناسب‌تر، کابل گرمای تولیدشده را سریع‌تر دفع می‌کند و در نتیجه می‌تواند جریان بیشتری را نسبت به کابل توکار تحمل کند.

اما در کابل‌کشی توکار (مثلاً داخل دیوار، زیر خاک یا در لوله‌ها)، میزان تبادل حرارتی محدودتر است و کابل به‌سختی گرمای خود را دفع می‌کند؛ بنابراین باید سطح مقطع بزرگ‌تری برای عبور همان مقدار جریان در نظر گرفت تا از افزایش دما و آسیب به کابل جلوگیری شود.

کابل‌های روکار

کابل‌های توکار

فرمول محاسبه قطر کابل

برای پیدا کردن قطر کابل یا همان سطح مقطع کابل  ، ابتدا می بایست برخی پارامترها را داشته باشیم.

اولین فاکتور مهم، افت ولتاژ مجاز است.

این فرمول بیان می‌دارد که افت ولتاژ مجاز= درصد افت ولتاژ×ولتاژ خط

• حال برای محاسبه‌ی سطح مقطع مخصوص کابل های سه فاز، از فرمول زیر استفاده می‌نماییم.

در این فرمول، سطح مقطع عبارت است از: (طول کابل به متر×توان مصرفی به وات)÷(ولتاژ خط×افت ولتاژ مجاز×عدد ثابت 56)

• برای سطح مقطع کابل تک فاز از فرمول زیر استفاده میکنیم.

در این فرمول، سطح مقطع عبارت است از: (طول کابل به متر×توان مصرفی به وات×2)÷(ولتاژ خط×افت ولتاژ مجاز×عدد ثابت 56)

معرفی بهترین برندهای سیم و کابل مناسب ساختمان‌های مسکونی

در این بخش به معرفی چندی از برترین شرکت‌های تولید کننده‌ی سیم و کابل می‌پردازیم که با رعایت استانداردها و حفظ کیفیت محصولات خود، در بازار سیم و کابل، به شهرت خوبی رسیده‌اند.

سیم و کابل همدان

شرکت صنایع سیم و کابل همدان ، با بیش از ۴۰ سال سابقه از سال ۱۳۶۱، یکی از تولیدکنندگان باسابقه داخلی است. این شرکت در کنار رعایت کامل استانداردهای ملی و بین‌المللی، طیف گسترده‌ای از سیم‌ها و کابل‌ها شامل کابل‌های فشار ضعیف، مخابراتی، شبکه و کابل‌های با عایق XLPE را تولید می‌کند.

سیم و کابل زیتون

برند زیتون کابل، با سابقه طولانی بیش از ۲۵ سال از سال ۱۳۷۵، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین عرضه‌کنندگان سیم و کابل با تمرکز بر کیفیت و قیمت مناسب شناخته می‌شود. این شرکت انواع سیم‌های ارت و کابل‌های برق افشان و مفتولی را در سبد محصولات خود دارد.

سیم و کابل رویان

شرکت کسری الکتریک ماهان با نام تجاری «رویان»، از سال ۱۳۸۹/۹۰ فعالیت خود را در حوزه تولید کابل‌های برق، مخابرات و شبکه آغاز کرده است. این برند در تولید کابل‌های تخصصی از جمله شبکه Cat6 و کابل‌های فرمان نیز فعال است و دارای گواهی‌های کیفیت همچون ISO است.

سیم و کابل کرمان

شرکت صنایع سیم و کابل کرمان از سال ۱۳۶۳ در استان کرمان فعالیت دارد و به‌عنوان یکی از پیشروان صنعت سیم و کابل کشور شناخته می‌شود. این برند با استفاده از فناوری‌های نوین و آزمایشگاه‌های مجهز، محصولات خود را مطابق با استانداردهای روز اروپایی تولید و عرضه می‌کند.

سیم و کابل خراسان افشارنژاد

این مجموعه با سابقه بیش از نیم‌ قرن (تأسیس در سال ۱۳۴۵ شمسی) مستقر در خراسان است. محصولات آن شامل سیم و کابل فشار ضعیف است که توسط نمایندگان رسمی و با رعایت استانداردهای کیفی به بازار عرضه می‌شود. این برند در کنار قیمت پایه رسمی، کیفیت و اعتماد مشتریان را نیز مد نظر قرار داده است.

برای مشاهده محصولات خراسان افشارنژاد و لیست قیمت به روز این شرکت، می‌توانید به صفحه‌ی محصولات سیم و کابل خراسان افشارنژاد در سایت الکتروتات مراجعه فرمایید.

سیم و کابل سیمپود

برند سیمپود با مدیریت شرکت زر کابل الکتریک رسانا از سال ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده است. این شرکت انواع سیم و کابل فشار ضعیف و متوسط، شامل سیم‌های افشان، نیمه‌افشان، ابزار دقیق، دفنی و شبکه را با استفاده از مواد اولیه مرغوب تولید کرده و در پروژه‌های بزرگی مانند مگامال و رزمال تهران استفاده شده است.

سیم و کابل لوشان

شرکت سیم و کابل لیا قزوین (برند لوشان) با بیش از ۳۰ سال سابقه از سال ۱۳۷۳ در زمینه تولید سیم و کابل افشان، مفتولی و آلومینیومی فعالیت می‌کند. این برند با استفاده از ساختار صنعتی پیشرفته و عرضه مستقیم محصولات بدون واسطه، گزینه‌ای قابل اطمینان با قیمت مناسب در بازار شناخته شده است.

توصیه نهایی برای انتخاب سیم و کابل مناسب ساختمان

در همه‌ی ساختمان‌های مسکونی با شرایط کم و بیش یکسانی روبرو هستیم. معمولاً در اکثر ساختمان‌ها باید چند مسیر جداگانه برای روشنایی‌ها، پریزها، کولر آبی و یا کولر گازی پیش بینی کنید. کارشناس الکتروتات برای سیم کشی ساختمان مسکونی استفاده از این کابل‌ها را پیشنهاد میکند:

• برای سیم کشی روشنایی ساختمان کابل با سطح مقطع 1.5 میلیمتر مربع
• برای سیم کشی پریزهای ساختمان کابل با سطح مقطع 2.5 میلیمتر مربع
• برای سیم کشی کولر آبی کابل با سطح مقطع 1.5 میلیمتر مربع
• برای سیم کشی کولر گازی کابل با سطح مقطع ۴ میلیمتر مربع
• برای برق اصلی ساختمان مسکونی تا ۴ واحد کابل با سطح مقطع ۴ میلیمتر مربع

فروشگاه اینترنتی الکتروتات یکی از گزینه‌های قابل اعتماد در این حوزه است که مجموعه‌ای کامل از سیم‌ها و کابل‌های استاندارد را ارائه می‌دهد. برای خرید آنلاین، کافی است به صفحه‌ی خرید سیم و کابل در سایت الکتروتات مراجعه کرده و سفارش خود را ثبت کنید. ارسال کالا از طریق پست، پیک یا تیپاکس در سریع‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود.

در صورتی که ترجیح می‌دهید به صورت تلفنی سفارش دهید، می‌توانید با شماره‌های زیر تماس بگیرید:

تلفن ثابت: 33934074

شماره همراه: 09128713771

همچنین فروشگاه الکتروتات همه‌روزه پذیرای مشتریانی است که خرید حضوری را ترجیح می‌دهند.

نشانی فروشگاه: تهران، خیابان لاله‌زار نو، کوچه امین‌زاده، پلاک ۴۲