با شیوع گسترده بیماری کووید ــ ۱۹ بسیاری از کارمندان در کشور‌های مختلف دورکار شده‌اند و از خانه کار‌ها را پیگیری می‌کنند. دسترسی به اینترنت باعث شده برای اولین بار در تاریخ بشر، راهکار موثری در قالب دورکاری برای قطع زنجیره انتقال یک ویروس در فضا‌های کاری ایجاد شود.

در چنین شرایطی دیگر مهم نیست خانه شما چقدر به محل کارتان نزدیک باشد. این در حالی است که همیشه موقعیت مکانی نکته‌ای کلیدی برای یافتن شغل بوده است. در گذشته‌های نه چندان دور امکان کار از خانه به‌هیچ وجه وجود نداشت و نزدیکی به محل کار عامل مهمی در بهره‌وری به شمار می‌آمد.

نگاه به گذشته نشان می‌دهد عامل ایجادکننده این شرایط، نبود پیشرفت‌های فناورانه‌ای بود که می‌توانست به محیط کار انعطاف‌پذیری ببخشد. درحال حاضر فناوری این موقعیت را برای شرکت‌های کوچک و بزرگ در صنایع مختلف فراهم کرده است. در دسترس بودن اینترنت پرسرعت، ابزار‌های مبتنی بر ابر (Cloud) و فضا‌های کاری انعطاف‌پذیر، شرایطی هستند که باعث شده حتی در شرایطی که دوران شیوع ویروس جدید کرونا هم به پایان برسد، تعداد بیشتری از کارمندان فضای فیزیکی کار را ترک کنند. کارشناسان معتقدند آینده فضا‌های کاری را بیشتر از آن‌که مساحت فضا‌های فیزیکی تعیین کنند، ظرفیت فضا‌های دیجیتال تعیین خواهد کرد. در ادامه چشم‌اندازه آینده محیط‌های کاری را بررسی می‌کنیم.

به لطف فناوری نسل پنجم اینترنت (۵G) در آینده نه چندان دور دیگر دفاتر و ادارات دیجیتال را نخواهیم داشت. در میزگردی که در موسسه مد فناوری (FIT) در نیویورک برگزار شد تئودور شوچر، رئیس تبلیغات و بازاریابی این مؤسسه و بنیانگذار شرکت بازاریابی Wolf Prey Advisors گفت شبکه‌های نسل پنجم اینترنت در حال ایجاد دنیایی هستند که در آن افراد محل کار مشخصی ندارند.

مایکل کارالیس، مدیر فروش در موسسه Verizon نیز معتقد است اینترنت نسل پنجم را می‌توان «چهارمین انقلاب صنعتی» نامید. آرونا راویچاندوران مدیر ارشد بازاریابی شرکت سیسکو در این باره می‌گوید: ما طی دو دهه گذشته شاهد حضور از راه دور در اشکال اولیه آن بوده‌ایم، اما اکنون به کمک فناوری‌های جدید مانند پهنای باند G۵ برای داده‌ها، تصویربرداری با کیفیت بالاتر، تشخیص چهره و هوش‌مصنوعی شاهد عملکرد بسیار خوبی در این زمینه هستیم. فناوری‌های موجود در کنار فناوری‌های در حال ظهور اکنون افراد را قادر می‌کند تا تصاویر بصری مورد نیاز برای کار از راه دور یا یادگیری مهارت‌های جدید را پردازش کرده و به آن شکل بدهند.

با کمک فناوری‌هایی همچون G۵، پزشکی از راه دور (از معاینه بیمار گرفته تا انجام عمل جراحی) امروزه به یک واقعیت تبدیل شده باشد.

هولوگرافیک، جایگزین فضا‌های اداری

کارشناسان می‌گویند در آینده نه چندان دور تعاملات شخصی و حضوری بین کارمندان با جلسات هولوگرافیک جایگزین خواهد شد. این فناوری اکنون نیز در حال توسعه است؛ دربان‌های هولوگرافیک حالا دیگر یک واقعیت هستند و با گذشت زمان شاهد پیشرفت‌های بیشتری در این زمینه خواهیم بود. فناوری نسل پنجم اینترنت هم به نوبه خود جلسات هولوگرافیک را در دسترس‌تر خواهد کرد. برخی از شرکت‌ها در حال توسعه راه‌های حضور هولوگرافیک از راه دور هستند و شرکت‌هایی مانند مایکروسافت و اسپشیال در تلاشند با ترکیب فناوری واقعیت افزوده و جلسات برخط (آنلاین) تجربه‌های همکاری همه‌جانبه‌ای ایجاد کنند.

دورکاری ۷۰ درصد از کارمندان

طبق مطالعه‌ای که از سوی شرکت چند ملیتی ارائه‌دهنده فضا‌های کار از راه دور (IWG) انجام شده است ۷۰ درصد کارمندان در سراسر جهان دست‌کم یک روز در هفته دورکاری می‌کنند.

همچنین براساس آمار تقریبا دو سوم (۶۳ درصد) شرکت‌های امروزی نیرو‌های دورکار دارند. این روندی گذرا نیست؛ داده‌ها حاکی از افزایش مداوم تعداد نیرو‌های دورکار است.

این‌که حتی افرادی که برای کار در یک دفتر سنتی قرارداد بسته‌اند، به آرامی از فضای فیزیکی کار دور می‌شوند را باید نشانه‌ای از تحول شیوه کاری آینده دانست. نتایج مطالعه IWG نشان می‌دهد ۵۳ درصد کارمندان در سراسر جهان دست‌کم کار در نیمی از روز‌های هفته را از خانه یا از راه دور انجام می‌دهند. وقتی شما طعم انعطاف‌پذیری کار از راه دور را بچشید، بازگشت به ساختار نسبتا سفت و سخت یک محیط کار فیزیکی برایتان دشوار خواهد بود.

بازی برد- برد برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها

اجاره یک فضای اداری فیزیکی برای یک شرکت هزینه‌بر است، اما دورکاری می‌تواند این هزینه را به طور کامل حذف کند. در گزارش Global Workplace Analytics آمده است، کارفرمایانی که به کارمندان اجازه می‌دهند کار از راه دور داشته باشند می‌توانند تا ۱۱ هزار دلار در سال به ازای هر کارمند صرفه‌جویی کنند. کارمندان نیز می‌توانند صرفه‌جویی زیادی در هزینه‌ها داشته باشند. به نوشته بیزنس اینسایدر (Business Insider) هزینه‌های سالانه یک کارمند برای رفت و آمد، غذا و هزینه‌های مراقبت از کودک به طور متوسط ۵۰۰۰ دلار است و دورکاری می‌تواند این میزان هزینه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

اینترنت اشیا؛ ادغام فضا‌های کاری و زندگی

همانطور که یعقوب مورگان نویسنده، سخنران و آینده‌شناس به‌تازگی در کتاب خود با عنوان «آینده کار» مطرح کرده است، فناوری اینترنت اشیا، شرکت‌ها را در همه‌جای دنیا به سمت ارائه محصولات و خدماتی سوق می‌دهد که مصرف‌کنندگان در حالی که از راحتی اقامت در خانه خود لذت می‌برند، از آن‌ها استفاده کنند. ترموستات‌های هوشمند، دستیار‌های شخصی هوش مصنوعی و سامانه‌های برقی به هم پیوسته، خانه‌های مدرن را به «خانه هوشمند» تبدیل کرده است، به‌طوری‌که بیشتر کارمندان به‌راحتی می‌توانند حتی از آشپزخانه منزل به فضای کاری خود وصل شوند.

مورگان به درستی اشاره می‌کند که اکنون شرکت‌ها در همه جای جهان برای یافتن استعداد‌هایی که مایل به فعالیت در خانه هستند راه آسان تری در اختیار دارند. اگر یک کسب و کار کوچک یا یک شرکت بزرگ نیاز به انتخاب یک کارشناس قابل اعتماد داشته باشد، می‌تواند به وب مراجعه کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را با قیمت مناسب به‌دست آورد.

کارمندان دورکار بازدهی بالاتری دارند

بزرگ‌ترین مؤلفه درمورد نیروی کار دورکار که در حال حاضر مورد توجه قرار دارد این است که نیروی کار از راه دور، نسبت به همتایان سنتی خود نتایج بهتری ارائه می‌دهد. هرچند از نظر بسیاری از منتقدان کار از راه دور، اجازه دادن به کارمندان برای انجام دورکاری، بازدهی کاری آن‌ها را کاهش می‌دهد. اما شواهد قطعی چند سال گذشته نشان داده‌است کارمندانی که بخش عمده‌ای از ساعات کاری خود را در خارج از محل کار می‌گذرانند بسیار شادتر هستند و بازدهی بالاتری دارند.

تا سال ۱۴۱۴ یک میلیارد نفر دورکار خواهند بود!

​​​​​​​در سال ۱۳۹۴ شمسی/ ۲۰۱۵ میلادی، «پیتر لولز» کارآفرین موفق، با ارائه موضوعی بسیار بحث برانگیز اعلام کرد تا سال ۱۴۱۴/۲۰۳۵ یک‌میلیارد نفر در جهان دورکار خواهند بود. گرچه لولز اذعان می‌کند ارزیابی او برپایه حدس و گمان است و نمی‌تواند زیاد دقیق باشد، اما براساس پیش‌بینی‌هایی که درمورد افزایش سرعت اینترنت (۱۰۰ گیگابیت تا سال ۲۰۳۵) کاهش هزینه‌های سفر، پایین آمدن نرخ ازدواج و کاهش سطح مالکیت خانه انجام گرفته است می‌توان گفت این عوامل به معنای وابستگی تعداد کمتری از افراد به یک محل کار خاص خواهد بود. با این حال، پیش‌بینی دقیق ادامه این روند دشوار است. به گفته کارشناسان عاملی که می‌تواند نقش تعیین‌کننده داشته باشند عملکرد نسل پنجم اینترنت (۵G) است و این‌که آیا به وعده‌هایی که درمورد آن داده شده است عمل می‌شود یا خیر. هرچند بدون G۵ نیز بسیاری از افراد با دفاتر سنتی کار خداحافظی خواهند کرد.