کاخ‌های جوانان دوباره برپا می‌شود؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- سینا کلهر- در حالی که نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله رکورد 16 ساله را شکسته و در بهار 96 به بالاترین حد خود یعنی 28.8 درصد رسیده است و در همان حال نزدیک 12 میلیون نفر جوان در سن ازدواج در کشور وجود دارد که بخش عمده آن ها توان تهیه حداقل نیازهای ضروری از جمله مسکن را برای تشکیل زندگی ندارند، دولت در لایحه ای که برای وزارت ورزش و جوانان به مجلس ارایه کرده است، در بخشی از وظایف قسمت جوانان این وزارت خانه؛ که مهم ترین بخش وظایف نیز محسوب می شود، پیشنهاد ایجاد و راه اندازی خانه جوانان را داده است. این پیشنهاد گویا به تصویب کمیسون تخصصی مجلس نیز رسیده است. در صورت صحت این خبر دولت و بخشی از مجلس(کمیسیون تخصصی) در خصوص موضوع راه اندازی خانه جوانان اتفاق نظر دارند و به احتمال تصویب نهایی و تبدیل آن به قانون در مجلس بسیار زیاد است.

خانه جوانان چه ماموریتی دارد؟

طبق لایحه پیشنهادی دولت خانه جوانان قرار است 1-هویت ملی و دینی جوانان را ارتقا دهد!2- مشارکت اجتماعی آنها را تقویت کند3- اوقات فراغت آنها را پر کند و مهم تر از همه 4- ایجاد نشاط و شادابی کند!

در واقع جوانان به جای کار کردن، ازدواج کردن و تشکیل خانواده دادن که مهم ترین و واقعی ترین نیازهای آنها محسوب می شود و در خصوص این نیازهای واقعی هیچ پیشنهادی در لایحه دولت وجود ندارد، باید به خانه های جوانان بروند تا ضمن تامین شادیشان! اوقات فراغت خود را پر کرده و سایر موارد را بیاموزند.

خانه جوانان چیست؟

برای آن که فارغ از موضع گیری سیاسی و جناحی، معنای این سیاست را بدانیم ناچار باید به شکل گیری اولین خانه های جوانان در کشورهای اروپایی و سابقه این موضوع در ایران یعنی کاخ جوانان بازگردیم. اما قبل از آن تذکر این نکته بسیار مهم ضروری است که احیاء کاخ جوانان در صورت جدید، شاهد دیگری بر مهم ترین درس تامل درباره توسعه است که " الگوهای توسعه صورت های اجتماعی و فرهنگی خود را ایجاد و تحمیل می کنند" این بازگشت 50 ساله به سیاست دهه 40 پهلوی در خصوص جوانان هیچ عجیب نیست وقتی جهت الگوی توسعه با شتاب تمام همان مسیر را طی می کند.

کاخ جوانان

مسئله جوانان در دوره پهلوی دوم به یکی از پیچیده ترین مسائل وقت تبدیل شده بود، مساله این بود که جوانانی که از دل نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی بیرون می آمدند باب میل رژیم نبودند. به خصوص این که گرایش های مذهبی و جذب شدن آن ها به مساجد موجبات نگرانی شده بود. برای برون رفت از این بحران پهلوی دوم دست به کپی کاری سیاستی از روی کشورهای اروپایی زد. بنابراین، عده ای از سوی دولت به برخی کشورها سفر کردند تا با آگاهی از شیوه برخورد و نوع برنامه های آنان با جوانان، طرحی برای حل مشکلات جوانان ایران ارائه دهند.

در برخی از کشورهای دنیا خانه های به نام خانه جوانان برپا شده بود. هدف این خانه ها فراهم آوردن امکانات مناسب برای مسافرت جوانان به کشورهای مختلف و آشنایی آنان با نقاط مختلف دنیا و نیز ایجاد زمینه مناسب برای گذراندن اوقات فراغت جوانان ًبود.نسخه شفا بخش و حلال مشکلات پیدا شده بود. به همین خاطر اجرای این نسخه در دستور کار قرار گرفت و در طول دوازده سال فعالیت مستمر، این کانون به پانزده شعبه در سراسر کشور گســترش یافت. کاخ جوانان از ابتدای تأسیس سه هدف اساسی را در پیش گرفت: استفاده از اعضا برای اداره کاخ جوانان، تهیه و تدارک فعالیتهای تفریحی!، آشنا کردن جوانان با وظایف اجتماعی و پیشرفتهای مملکتی!!  ماموریت پنهان کاخ ها اما انجام ماموریتی بود که مدرسه و دانشگاه انجام نداده بود.

جمیز الین بیل اما در کتاب خود راز پنهان به کارگیری این سیاست را می گوید: برخورد رژیم پهلوی با دانشجویان ایرانی برخوردی دوگانه بود. از یک سو، دانشگاهها عرصه حکومت و ورود و نفوذ سازمانهای امنیتی کشور شده، موضع سخت گیرانه ای در قبال دانشجویان اتخاذ می گردید و از سوی دیگر، با احداث و ایجاد کاخ جوانان و در اختیار گذاردن امکانات رفاهی سعی می شد جوانان به سوی حکومت جذب شوند. با این شیوه فریب و ارعاب چه بسا کاخ جوانان به محلی برای تخلیه روحی جوانان از فشارهای روحی ـ روانی وارده از سوی حکومت تبدیل شده بود .

سرنوشت کاخ جوانان

سرنوشت کاخ جوانان را اما می توان در یکی از گزارش های ساواک از وضعیت کاخ جوانان دید: حدود سه ماه قبل،خانه جوانان که اعضای آن را دختران و پسران تشکیل داده اند در ملایر به وجود آمده است ... از صبح تا شب دختران و پسران به این محل تردد ً دارند و کم کم دارد به صورت مرکز فساد در می آید و قرارها اینجا گذاشته می شود و مردم واقعا به ستوه آمده و نسبت به این اقدام شدیداً بدبین شده اند.

سئوال مهم این است که چگونه بعد از نیم قرن و از سوی دولت مردانی از بنیاد متفاوت، سیاستی دوباره فراخوانده شده و به کار گرفته می شود؟