دو اردوگاه مفصل از سلیقه‌ها در فضای مجازی/دورهمی‌های شبکه های اجتماعی

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محمد معماریان- آیا حلیم را با شکر دوست دارید، ولی اطرافیانتان آن را با نمک می‌پسندند و یا برعکس؟ آهنگی را دوست دارید که به نظر دوستانتان جلف و سبک م ذ ی‌آید؟ در محل کار، یک رفتار مدیرتان برای شما آزاردهنده بوده اما از ترس سرزنش یا عواقب کاری، جسارت در میان گذاشتن آن با همکارانتان را نداشته‌اید؟ سال‌ها پیش در حق مادرتان خطایی کرده‌اید و از آن شرمنده‌اید؟ شاهد یک صحنه عادی و روزمره در شهر بوده‌اید که برایتان معنای عمیقی دارد اما رهگذران ساده از کنارش رد می‌شوند؟ یک فانتزی برای سال‌های پیری‌تان دارید ولی کسی نیست که درباره‌اش با او حرف بزنید؟ ترومایی تجربه کرده‌اید که بعید است افرادی که تجربه‌اش نکرده‌اند بتوانند شرایطتان را بفهمند؟ غمی دارید که گویا کسی درکش نمی‌کند؟ از چیزی ذوق کرده‌اید که برای اطرافیانتان اهمیتی ندارد؟

نگران نباشید: 

اگر مشغله ذهنی‌تان را در فضای مجازی مطرح کنید، خواه عمیق و تأثربرانگیز باشد یا ساده و پیش‌پاافتاده، شانس زیادی وجود دارد که کسانی با آن همدلی کنند. بالاخره در دنیایی به این وسعت، کسانی هستند که عین یا مشابه تجربه شما را داشته‌اند، اما یا به‌واسطه موانع زمانی و مکانی امکان آشنایی نزدیک با آنها را نداشته‌اید و یا انواع و اقسام ملاحظات مانع از طرح رودرروی این دغدغه‌ها می‌شده‌اند. پس کافی است دست‌به‌قلم مجازی ببرید، تجربه‌تان را به‌طور خام یا همراه تفسیری از آن ثبت کنید. با اندکی خوش‌شانسی، افراد مشابهتان را می‌یابید. شاید حتی به محفل‌های مجازی برسید که همگی دغدغه‌ای مشابه شما دارند.

عموم مردم ‌دوست دارند که احساس کنند در سلیقه یا تجربه یا تصمیم زندگی‌شان، کاملاً یکه و تنها نیستند؛ فرد یا افراد دیگری هم هستند که همان انتخاب و اتفاق یا شبیه‌اش را پشت سر گذاشته‌اند. یافتن کسی که ماجرایی مشابه شما را تجربه کرده است، احساس اینکه در نقاط دیگری از دنیا هم آسمان به همین رنگ است، تسلابخش است و صحبت کردن درباره جوانب دیگر ماجرا و ریزه‌کاری‌های اتفاق هم می‌تواند از برخی مشکلات ذهنی یا واقعی گره‌گشایی کند. در جامعه غیرمجازی، بسترهایی برای این‌گونه هم‌صحبتی‌ها فراهم‌اند که بیشتر حول مسائل جدی‌ترند اما گاه دغدغه‌های ساده‌تر را هم پوشش می‌دهند. دورهمی‌هایی که افراد علاقه‌مند به یک کتاب یا یک فیلم یا یک مضمون خاص را برای مدتی کنار هم می‌نشاند از همین دسته است. تجربه مؤسسات توان‌بخشی در بهبود آسیب‌دیدگان مسائل اجتماعی مانند اعتیاد و تجاوز از طریق هم‌صحبتی با مشابهانشان، یک نمونه عملی ماجرا در مسائل جدی‌تر است و این هم‌صحبتی، بسیاری اوقات مؤثرتر از گفت‌وگو با روان‌کاو در مطب اوست که همدلی‌اش نه از سر تجربه انسانی که یک رفتار حرفه‌ای است و گاه نمایشی به نظر می‌آید. به همین قیاس، دنیای مجازی هم می‌تواند یک تجربه درمانگر و آرامش‌بخش برای کاربر رقم بزند.

فضای مجازی حسن‌هایی نیز نسبت به فضای واقعی دارد؛ مخاطبان بالقوه وسیع‌تری در اختیار کاربر می‌گذارد و محدودیت زمان و مکان ندارد چنانکه می‌توان در هر ساعتی از شبانه‌روز و از نقطه دلخواه اقامت(خواه در کنج آرام خانه باشد یا در میانه شلوغی شهر) با آنها ارتباط گرفت؛ و علاوه بر اینها، مزیت دیگر و شاید مهم‌تری هم دارد، اینکه کاربر می‌تواند به‌صورت بی‌نام یا با اسم مستعار، تجربه‌اش را در میان بگذارد تا همدلانش را بیابد. این گمنامی، در هر حد و اندازه‌ای که باشد، ملاحظات جانبی افراد در طرح تجربه‌شان (شرم، ترس، نگرانی و امثالش) را از میان می‌برد.

البته شاید گروهی از مخاطبان هم رفتار غیرهمدلانه یا حتی پرخاشگرانه پیش بگیرند. این نکته بعیدی نیست، چنانکه در تعاملات واقعی و روزمره هم رخ می‌دهد. فارغ از اینکه برخی بسترهای مجازی امکان حذف و نادیده گرفتن چنین واکنش‌هایی را فراهم می‌کنند تا فضایی مطبوع‌تر رقم بزنند، باید توجه کرد که هدف اصلی عموم کاربرانی که تجربه‌شان را در میان می‌گذارند، یافتن مُرافقان و موافقان و برقراری ارتباط با آنهاست.

به‌هرروی، برای طیف گسترده‌ای از مسائل جدی تا ساده، باشگاه‌های همدلان در فضای مجازی مهیاست و اگر هم نبود می‌توانید بنیان‌گذار آن شوید. حداقل آنها که حلیم را با نمک یا شکر دوست دارند، مطمئن باشند کسانی مثل آنها هستند؛ دو اردوگاه مفصل از هم سلیقه‌هایشان اکنون در فضای مجازی نشسته‌اند که گاه علیه همدیگر هم لشکرکشی می‌کنند.