جامعه علمی ایران هیچ سالی را به پایان نمی رساند مگر با کسب افتخارات علمی متعدد. در سال ۹۱ نیز باوجود تمام مشکلات، کمبود ها ومحدودیت ها و در تنگنای ناشی از تحریم ها، موفقیت  ها و دستاوردهای ارزشمندی در عرصه  های گوناگون علوم وفناوری های نوین اعم از هوافضا، پزشکی، داروسازی، فناوری هسته ای و… به دست توانمندمحققان کشورمان رقم خورد و بار ها و بار ها نام پر آوازه ایران در جهان طنین انداز شد. موفقیت ایران در پرتاب کاوشگر حامل موجود زنده به فضا، آغاز ساخت اولین نیروگاه آزمایشی گداخت هسته ای در کشور، تولید انواع رادیو داروها و داروهای نوترکیب و… تنها بخشی از ده ها دستاوردی است که به همت متخصصان ایرانی در سال ۹۱ حاصل شده وچشم  اندازهای امید بخشی در افق آینده علمی کشور پدیدآورده است. آن چه می خوانید مروری است بر دستاوردها و موفقیت  های جامعه علمی کشور در سالی که گذشت.

 

موفقیت ایران در پرتاب کاوشگر حامل موجود زنده به فضا

کاوشگر ایرانی« پیشگام» حامل موجود زنده (میمون-رزوس) همزمان با خجسته ایام میلاد باسعادت نبی گرامی اسلام حضرت محمد (ص) و امام جعفر صادق (ع) ، با موفقیت به فضا پرتاب و بازیابی شد. بدین ترتیب دانشمندان و متخصصان فضایی کشورمان موفق شدند با برداشتن گام بلند دیگری در عرصه فناوری پیشرفته فضایی، پروژه ارسال حیات به فضا را که در انحصار چند کشور معدود است، به اجرا درآورند. میمون فضانورد ایرانی تازه ترین عضو مزرعه حیوانات فضایی است که با اعزام موفقیت آمیز به فضا، ایران را در کنار روسیه، آمریکا، فرانسه، آرژانتین، ژاپن و چین در فهرست معدود کشورهایی قرار داده است که تاکنون موفق به ارسال موجود زنده به فضا شده اند. در واقع ایران با این پرتاب موفقیت آمیز گام نخست برای اعزام انسان به فضا را برداشت.

 

اولین پیوند موفقیت آمیز دست در خاورمیانه

تحقیقات ۱۱ ساله محققان کشور برای انجام پیوند دست سرانجام در اسفند ماه جاری به نتیجه رسید و متخصصان کشورمان موفق شدند اولین جراحی پیوند دست خاور میانه را طی مدت بیش از ۸ ساعت در بیمارستان ۱۵ خردادبه انجام بر سانند. در جریان این عمل بی سابقه دست جوان ۲۵ ساله ای که به تازگی در اثر تصادف رانندگی دچار مرگ مغزی شده بود، به بیماری ۳۸ ساله پیوند زده شد. به گفته دکتر ولایتی رئیس بیمارستان مسیح دانشوری، در این عمل بی سابقه به طور همزمان چند پیوند از جمله پیوند شریان، اعصاب دست، استخوان و پوست انجام شد و این برای اولین بار است که در منطقه و جهان اسلام پیوند دست از یک بیمار مرگ مغزی انجام می شود.

 

آغاز ساخت اولین نیروگاه آزمایشی گداخت هسته ای در کشور

ساخت اولین نیروگاه آزمایشی گداخت در قالب طرح کلان ملی که از سال ۸۸ توسط سازمان انرژی اتمی کلید خورده بود، در سال جاری آغاز شد. به گفته دکتر سلطانخواه معاون علمی رئیس جمهور، ، فناوری گداخت هسته ای وهمچنین موضوع نیروگاه های هسته ای گداخت از مباحث بسیار جدید در عرصه فناوری محسوب می شود که نه تنها در ایران بلکه در دیگر کشورها نیز صرفا در مرحله تحقیق و نمونه سازی است. پروژه گداخت هسته ای یک پروژه بسیار مهم و کلیدی در دنیا محسوب می شود که مهم ترین کاربرد آن دستیابی به انرژی به ویژه انرژی الکتریکی و احداث نیروگاه های گداخت است که با تحقق آن منبع لایزال انرژی در اختیار بشریت قرار می گیرد.

 

آزمایش موفقیت آمیز نخستین پهپاد عمود پرواز جهان ساخت ایران

نخستین پهپاد عمود پرواز جهان که توسط محققان کشورمان ساخته شده است، اواسط آبان امسال اولین پرواز آزمایشی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت. به گفته عباس جم مدیر گروه توسعه ارتباطات شرکت سازنده نخستین پهپاد عمود پرواز جهان و مسئول پروژه، این پهپاد با نام تجاری « کوکر۱» توسط تعدادی از متخصصان یک شرکت دانش بنیان ساخته شده ودانش طراحی این سازه کاملاً بومی بوده و فناوری ساخت آن نیز جزو فناوری های ساخت پهپادهای فوق پیشرفته دنیا با سازه بسیار سبک فول کامپوزیت است و ما به فناوری ساخت این سازه و طراحی آن که مهم ترین قسمت یک سازه در صنعت هوافضاست، دست پیدا کرده ایم. هنوز هیچ کشوری در دنیا موفق نشده است با قرار دادن موتوری روی سازه ای پهپادی عمود پرواز تولید کند که قادر به پرواز باشد. پهپاد عمود پرواز به باند پرواز نیازی ندارد و نشست و برخاست آن به صورت خودکار و بدون نیاز به خلبان انجام می شودوکنترل آن هم از طریق نقطه به نقطه انجام می شود و براساس سیستم GPS می توان به آن فرمان داد که از یک نقطه به نقطه دیگر برود و همچنین می توان مسیر آن را در طول پرواز تغییر داد. به گفته مجری طرح، از نخستین پهپاد عمود پرواز دنیا می توان برای عملیات امداد و نجات، شناسایی و کنترل تصویری نقاط مرزی کشور در زمین و دریا استفاده کرد.

 

بهره برداری از اولین شتاب دهنده خطی درمان تومورهای سرطانی در کشور

اولین شتاب دهنده خطی ساخت ایران با قابلیت نابودسازی و درمان تومورهای سرطانی بهمن امسال با حضور مسئولان وزارت بهداشت در جزیره قشم رونمایی و همزمان، خط تولید شتاب دهنده خطی درمان تومورهای سرطانی با ظرفیت تولید سالانه ۱۰ دستگاه راه اندازی شد. تا پیش از این فناوری ساخت دستگاه شتاب دهنده خطی تنها در اختیار کشورهایی از جمله آمریکا، ژاپن و چین بود که ایران با ساخت این شتابگر در زمره ۵کشور تولید کننده این دستگاه قرار گرفت. به گفته معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، این دستگاه با تابش پرتو ایکس (فوتون تراپی) و الکترون (الکترون تراپی) به تومورهای سرطانی حمله می کند ودر نتیجه باعث کوچک شدن تدریجی تومورها و در نهایت نابودی آن  ها می شود.

 

ایران با تولید سوخت بیودیزل به روش « CVR» ، انحصار آمریکا را شکست

محققان کشور مان همچنین امسال موفق به تولید سوخت بیودیزل به روش « CVR» شدند که دانش فنی تولید این نوع سوخت تاپیش از این در انحصار آمریکا بوده است. نخستین خط تولید سوخت بیودیزل اسفند جاری در اصفهان راه اندازی شد. از این پس سالانه ۱۲۰هزار تن سوخت پاک در کشور تولید می شود. بیودیزل جایگزین مناسبی برای گازوئیل است، این سوخت از ضایعات روغن های گیاهی تولید می شودو درصد آلایندگی ناشی از سوخت بیودیزل ۶۰۰بار کمتر از سوخت دیزل معمولی است. به گفته مجری طرح، در روش CVR، سوخت بیودیزل در کسری از ثانیه تولید می شود.

 

تولید ۲ داروی در مان بیماری های قلبی وسرطان به عنوان دومین کشور جهان

تولید ۲ داروی نوترکیب" رتیپلاس" (موثر در رفع لخته های خونی و درمان بیماری های قلبی وعروقی) و" پگاستریم" (برای درمان سرطان و نقص ایمنی مادرزادی در کودکان) توسط محققان پارک فناوری پردیس که به تازگی با حضور معاون اول رئیس جمهوری رونمایی شد، از جمله مهم ترین دستاوردهای محققان کشورمان در سال ۹۱ است که ایران را در جایگاه دومین کشور تولید کننده این داروها در جهان قرار داد.

 

راه اندازی شبکه ملی« گرید» با ۱۴ ابررایانه برای انجام محاسبات پیچیده علمی

با راه اندازی شبکه ابر رایانه ملی، تحول عظیمی در عرصه انجام پروژه های علمی پیشرفته با امکان بهره مندی تمام دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و نهاد های مختلف از توان محاسباتی این شبکه در حوزه های مختلف و به طور کلی در تحقیقاتی که نیاز به محاسبات عظیم دارد، ایجاد می شود. هدف از فناوری گرید، یکپارچه کردن منابع پردازشی شامل رایانه ها، داده های خام، آشکارسازها و دستگاه های آزمایشگاهی است که از طریق یک شبکه (مانند اینترنت) به همدیگر متصل شده اند؛ با فناوری گرید می توان منابع محاسباتی یک موسسه یا دانشگاه، دانشگاه ها یا موسسه های یک کشور و یا چندین موسسه بین المللی را که به ترتیب گرید محلی، گرید ملی و گرید جهانی نامیده می شوند، یکپارچه کرد. به گفته معاون علمی رئیس جمهور، درمرحله اول طرح کلان ملی تورین محاسباتی در ۲ دانشگاه، مرکز ابررایانه ملی راه اندازی شد و در مرحله دوم حداقل در ۱۲ دانشگاه و مرکز علمی دیگر، ابر رایانه هایی با توان پردازشی کم راه اندازی و از طریق تورین محاسباتی ملی به یکدیگر متصل می شود.

 

راه اندازی قدرتمندترین موتور جست وجوی خبر فارسی

یکی دیگر از مهم ترین دستاوردهای محققان کشورمان در سال ۹۱ راه اندازی قدرتمند ترین موتور جست و جوی خبر فارسی بود که به همت متخصصان یکی از شرکت های دانش بنیان پارک فناوری دانشگاه تهران پس از ۶ سال تلاش مستمر محقق شد. این محققان با دستیابی به دانش فنی طراحی موتورهای جست وجو موفق شدند قدرتمندترین موتور جست وجوی ایرانی محتوای فارسی زبان را در حوزه اخبار راه اندازی کنند. این موتور جست وجو یک موتور جست وجوی تخصصی خبر است که با قابلیت رصد لحظه به لحظه بیش از ۴۰۰ سایت خبری نیازهای پژوهشگران، دانشگاهیان و خبرنگاران را برآورده می کند. به گفته سیدمحمد مدنی خوانساری مدیر پروژه، این موتور جست وجو که در آدرس TNEWS. IR قابل دسترسی است، عمیق ترین موتور جست وجو در حوزه خبر است که به طور تخصصی خدمات خود را در حوزه خبر ارائه می دهد. این جست وجوگر ایرانی یک موتور جست وجوی عمومی نیست بلکه یک موتور جست وجوی تخصصی با گرایش خبر است.

 

تولید اولین نانوداروی ضدسرطان ساخت ایران وشکست انحصار آمریکا

" سینادو کسوزوم" اولین نانوداروی ضدسرطان تولید شده توسط محققان کشورمان، در سال ۹۱ تولید ودر داروخانه های کشور توزیع شد. به گفته مجری پروژه، فناوری ساخت این دارو تاکنون در انحصار آمریکا بوده و ایران در واقع دومین کشور دنیاست که با شکست انحصار آمریکا، به فناوری ساخت این نانوداروی ضدسرطان دست یافته و موفق به تولید انبوه و توزیع آن در بازار شده است. این دارو به دلیل بهره گیری از نانوذرات به صورت هدفمند تنها بافت تومور را هدف قرار می دهد. این فرآورده در درمان سرطان سینه، سرطان تخمدان (در حالت های خاص) ، مولتیپل میلوما که نوعی سرطان خون است و همچنین نوعی سرطان بافت نرم به نام « کاپوسی سارکومای» مورد استفاده قرار می گیرد.