راهکارهای گذراندان شب قدر با کودک
اگر شب قدر امسال یک نوزاد یا کودک نوپا همراه خانواده شما است راهکارهای پیشنهادی ما را برای شب های قدر بخوانید
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- فاطمه محمدصالحی- شاید امسال مجبور شوید در شب‌قدر رویه همیشگی خانه‌تان را تغییر بدهید؛ آن هم به‌خاطر نوزاد یا کودک نوپایی که به تازگی به جمع افراد خانواده شما اضافه شده است.
این تفاوت ارزشمند است. این ایام فرصت بسیار خوبی است که شما تربیت معنوی بچه‌ها را شروع کنید. ضمن اینکه درنظر داشته باشید که با وجود این نوزاد و سختی‌هایی که بابت نگهداری از او تحمل می‌کنید احتمال استجابت دعای شما هم بیشتر می‌شود. فقط مهم است که‌مراقبت از این بچه‌ها را طوری مدیریت کنید که خودتان هم از شب‌قدر استفاده کنید. بعضی از پدرومادرها در این شرایط و با بچه نوزاد ترجیح می‌دهند که اعمال شب‌قدر را در آرامش و سکوت خانه‌شان به‌جا بیاورند اما بعضی دیگر دعای گروهی در مسجد، هیئت و... را ترجیح می‌دهند. اینکه شما تصمیم بگیرید شب‌قدر را در خانه بگذرانید یا در بیرون از خانه، به‌خودتان و شرایط خاص شما مربوط می‌شود. اما به هر حال شما برای استفاده بیشتر و بهتر از شب‌قدر در این شرایط به آگاهی و مهارت‌هایی نیاز دارید که ما بعضی از آنها را برای شما می‌گوییم.
الف- شب قدر در خانه/ چند دقیقه دوری از کودک
حالا که قصد دارید در خانه بمانید، غسل که عمل پرثواب شب‌های قدراست را از دست ندهید. کمک گرفتن از دیگران برای اینکه شما چند دقیقه‌ای را صرف غسل کنید نخستین پیشنهاد است اما اگر کسی نبود از بچه‌ها یا نوزادتان مراقبت کند باید چه کنید؟ مطمئن‌ترین راه این است که برای این مدت کوتاه کودک را در فضایی که صدای شما را بشنود بخوابانید. کودکان نوپا می‌توانند چنددقیقه‌ای مشغول اسباب‌بازی‌هایشان باشند. می‌توانید برای رعایت احتیاط بیشتر نوزاد را در تخت بگذارید یا جایی که امکان حرکت نداشته باشند. راه دیگر این است که اگر می‌توانید در مدتی کوتاه مثلا 3 دقیقه غسلتان را انجام بدهید. اگر کودک شما هنوز به مرحله نشستن نرسیده، از یک تشک ضخیم در بخشی دور از آب در حمام استفاده کنید. راه دیگر این است که بعد از شستن سرتان می‌توانید کودک را در آغوش بگیرید و به غسل کردن‌تان ادامه دهید. بچه‌های آرام‌تری که به مرحله نشستن رسیده‌اند، می‌توانند در طول چنددقیقه غسل شما با اسباب‌بازی‌های مخصوص خودشان در حمام مشغول بازی شوند.
لذت نماز با کودک
نگران نمازخواندن‌تان هم نباشید. بچه‌ها از حدود 3 ماهگی کم‌کم با چهره مادرشان آشنا می‌شوند؛ بنابراین شما می‌توانید در مکانی در نزدیکی آنها نماز بخوانید.کافی است بچه‌ها را مطمئن کنید که هستید. اغلب بچه‌ها با دیدن مادر یا پدرشان که مشغول نمازخواندن هستند فکر می‌کنند آنها مشغول کاری هستند و می‌خندند؛ پس نگران آنها نباشید. برای آرام کردن بچه‌ها موقع نمازخواندن یک اسباب بازی صدا‌دهنده را می‌توانید با طنابی به دست‌تان وصل کنید تا موقع گریه کودک آن را تکان دهید. اگر کودکتان با این روش‌ها هم آرام نمی‌شود، اغلب مراجع تقلید با در آغوش گرفتن بچه‌ها هنگام نماز موافقند، ضمن اینکه شما مجاز هستید نمازهای مستحبی را نشسته بخوانید. تشک یا گهواره کودکتان را نزدیک سجاده خودتان پهن کنید و نمازتان را نشسته بخوانید. این آرام کردن بچه‌ها هنگام نماز و اهمیت دادن به آنها، زمینه دوستی آنها با نماز را هم ایجاد می‌کند.
صدای خوش دعا
شب‌های قدر با دعاهای زیبایش بهره معنوی بزرگ‌ترها را کامل می‌کند و می‌تواند صدای خوشی را با گوش بچه‌ها آشنا کند. اگر در خانه می‌مانید، دعا خواندن با صدای بلند یا گوش کردن از طریق رادیو، تلویزیون و... را فراموش نکنید. مهم این است که بچه‌ها را از شنیدن صدای دعا محروم نکنید. روح بچه‌ها قدرت زیادی دارد و حتی در خواب هم می‌تواند از محیط پیرامون پیام‌ها را دریافت کند. این صدا می‌تواند آرام باشد تا اگر کودکتان خواب است بیدار نشود. گاهی احساسات مذهبی بزرگ‌ترها در حال مناجات آنها را به گریه وا می‌دارد، اینطور وقت‌ها اگر کودک نوپایتان شما را ببیند احتمالا به گریه می‌افتد. سعی کنید تا جایی که ممکن است گریه شما بی‌صدا باشد و اگر باز هم او متوجه و پریشان شد با شوخی و بازی دلخوش‌اش کنید. بچه‌ها معنای گریه شما را درک نمی‌کنند اما این ناراحتی ممکن است زمینه عدم‌مأنوس شدن آنها با مفاهیم مذهبی را به‌وجود آورد.
استفاده ازخلوت خانه
اگر شب‌های قدر شروع مسیر جدید زندگی باشد، قدر واقعی اتفاق افتاده است. شاید همین مسئله یکی از دلایل توصیه بزرگان دینی به علم‌آموزی در شب‌های قدر باشد. برای شمایی که در خانه می‌مانید مطالعه کتاب در آرامش شب‌های قدر می‌تواند حتی در نحوه تربیت کودک شما هم اثر بگذارد و نیت رضایت خدا به ثواب هرچه بیشتر آن هم کمک کند. این آرامش خانه فرصت خوبی را برای برنامه‌ریزی شما فراهم می‌کند؛برای اینکه بدانید قرار است برای خودتان، خانواده و کودکتان، وظیفه‌تان در برابر دین و جامعه چه برنامه‌ای داشته باشید.
ب- شب قدر بیرون خانه/ خواب بچه‌ها را تنظیم کنید
اگر قصد دارید که به مسجد یا هیئتی بروید، احتمالا برایتان مهم است که کودک یا نوزادتان در آن مکان می‌خوابد یا نه. شما کودکتان را بهتر از دیگران می‌شناسید.بیدار بودن او در شب‌قدر برایش خیلی مفید است. اگر فکر می‌کنید او می‌تواند بیدار بماند، شما هم همان کاری را انجام بدهید که حضرت زهرا(س) برای بیدار نگه داشتن فرزندانش می‌کرد. در طول روز و اوایل شب کمک کنید ساعت‌های بیشتری بخوابد تا بتواند شب را بیدار بماند اما اگر توان بیدار ماندن یا در حد معمول آرام بودن را ندارد، می‌توانید در چندین ساعت متصل به شب با انواع بازی‌ها و فعالیت‌ها او را سرگرم کنید و نگذارید بخوابد تا شب را به راحتی بخوابد. نقش تعویض بموقع پوشک را هم در آرامش و خواب کافی بچه‌ها فراموش نکنید.
وسایل به میزان لازم
بیرون بردن بچه‌ها همیشه وسایل و امکانات خاص خودش را لازم دارد. اما برای شب‌قدر و حضور بچه‌ها در جایی مثل مساجد، وسایل اضافه‌تری هم لازم است. مراسم معنوی این شب با صدای بلند پخش می‌شود و این می‌تواند برای بچه‌ها کلافه‌کننده باشد، استفاده از صداگیر برای گوش‌های بچه‌ها به آرام ماندن آنها کمک می‌کند. ما بزرگ‌ترها در این مراسم اغلب کتاب دعا به‌دست داریم و بچه‌ها هم علاقه زیادی به کاغذ دارند، بهتر است کتاب یا کاغذ بلااستفاده‌ای برای کودک نوپایتان به همراه داشته باشید. اسباب‌بازی‌های بی‌صدای بچه‌ها را هم با خود ببرید تا حوصله‌شان سر نرود. خوراکی و وسایلی که کودکتان را به خوابیدن و آرام ماندن تشویق می‌کند را هم فراموش نکنید. اگر کودک شما از شیر مادر استفاده می‌کند، می‌توانید کمی از شیر را با شیشه همراه خود داشته باشید. شیر مادر در دمای معمول محیط می‌تواند تا 8 ساعت بدون یخچال سالم باقی بماند.
خانوادگی به هیئت بروید
وقتی قرار است خودتان هم استفاده معنوی از زمان ببرید برای نگهداری از بچه‌های کوچک می‌توانید به توان جمعی خانواده‌تان روی بیاورید. قرار دسته‌جمعی با خانواده، مثل پدر و مادر، خواهر و برادر و... می‌تواند به شما و نشاط کودکتان کمک کند و دیگران را هم در اجر پرورش معنوی مومن‌های آینده سهیم کند. با این حساب همکاری زن و شوهر خیلی بیشتر از سایرین لازم است. مراسم مذهبی‌ای که در آن محیط‌های خانوادگی وجود دارد را انتخاب کنید و در بخش‌های ضروری مراسم حضور پیدا کنید و بین مراسم، کودک را به گشت‌وگذار کوتاهی ببرید. از این حضور دسته جمعی‌تان در شب‌قدر عکس یادگاری بگیرید تا کودکتان در آینده محبت بیشتری به جمع خانواده و شب‌قدر پیدا کند. اگر همسرتان در نگهداری از کودک توانمند نیست مثلا نمی‌تواند به خوبی او را بغل کند، از امکانات کمکی مثل کیف‌های آغوشی برای گشت‌وگذار کردن او با بچه کمک بگیرید. یادآوری اجر کمک به خانواده در آقایان اثر خوبی در جلب کمک آنها دارد؛ مثلا به پدر خانواده با گفتن اینکه به قول پیامبر کمک به خانواده اجر یک سال عبادت شبانه روز، اجر شهید و... را دارد در نگهداری از کودک انگیزه بدهید.
صرف حضور مهم است
اگر دوست دارید با کودکتان به مراسم مذهبی شب‌قدر بروید از قبل خود را برای این مسائل آماده کنید که در مراسم، احتمالا از دعا و قرآن جا بمانید، کودک گریه کند، حوصله‌اش سر برود و... این آگاهی‌های از قبل، آرامش شما را در شرایط حساس بیشتر می‌کند. در توصیه‌های دینی آمده است که برای استجابت دعا به جایی بروید که افراد بیشتری در آن حضور داشته باشند؛ پس همین که بیدارید و بین جمع حضور پیدا کرده‌اید ارزشمند است. اگر کودکتان بدقلقی کرد و دوست داشتید بهره بیشتری از شب‌قدر ببرید، به صدقه دادن، گفتن فراوان ذکر سبحان‌الله و کمک به فقرا رو بیاورید که این توصیه خدا به حضرت موسی(ع) در مورد شب‌قدر است.
مشاور/ دکتر معصومه ظهیری؛ استاد حوزه و دانشگاه
امسال نخستین روز روزه‌داری دخترم هست و نمی‌دانم چه کارهایی باید انجام دهم تا او با علاقه بتواند بقیه روزهای ماه‌رمضان را نیز روزه بگیرد. خیلی نگرانم و برخی اوقات می‌خواهم مانع روزه گرفتن او شوم. لطفا مرا در این زمینه راهنمایی کنید.
پاسخ:
یکی از اصول اولیه‌ای که باید در روزه‌داری فرزندانمان مورد توجه قرار دهیم این است که از همان دوران کودکی فرزندمان را با آداب روزه آشنا کنیم و او را در سر سفره افطار بنشانیم و در حضور او دعا کنیم و از خداوند برای اینکه به ما این توان را داد تا بتوانیم روزه امروز را بگیریم تشکر کنیم. اصطلاح روزه «کله گنجشکی» در دورانی که هنوز فرزند شما به سن تکلیف نرسیده می‌تواند بهترین تمرین روزه‌داری برای او باشد. پس لازم است قبل از سن تکلیف فرزندانمان به این مهم توجه کنیم.
باید به این مادر عزیز که فرزندش اکنون در سال‌های اولیه روزه‌داری خود به سر می‌برد گفت باید به‌گونه‌ای او را همراهی کند که دخترش به روزه گرفتن ترغیب شود. درست است که این روزها روزه‌داری ما با فصل گرما همراه شده و ممکن است فرزندتان ساعت‌های زیادی را گرسنه و تشنه بماند ولی نباید به‌خودتان استرس وارد کنید که قطعا نخواهد توانست همه روزه‌های خود را بگیرد. اگر شما بابت این موضوع نگران باشید و آن را بیان کنید فرزند شما نیز برای روزه گرفتن سست خواهد شد.
به این نکته توجه کنید که دختر شما براساس دین مبین اسلام مکلف شده و نمی‌تواند بی‌دلیل روزه خود را بخورد.به‌گونه‌ای رفتار کنید که دخترتان تجربه خوبی از این یک‌ماه روزه‌داری داشته باشد. با او در این ایام بیش از قبل مهربان باشید. اگر به‌خاطر روزه‌داری و کم طاقتی برخی اوقات گلایه می‌کند یا غر می‌زند صبور باشید و به او لبخند بزنید. برای او بگویید که شما نیز در این شرایط بوده‌اید و مطمئن هستید که او نیز موفق خواهد شد.
از دخترتان بخواهید وقت خوابش را به‌گونه‌ای تنظیم کند که در بیشتر ساعات روز خواب باشد تا گرسنگی به او فشار نیاورد. مثلا افطار تا سحر بیدار بماند و به کارهای دیگرش برسد یا قرآن بخواند. به او بگویید آنقدر خداوند در این‌ماه برای فرد روزه‌دار ثواب می‌نویسد که حتی خواب او نیز عبادت محسوب می‌شود. از ثواب‌های روزه‌داری برای او تعریف کنید تا او بداند خداوند به ازای این سختی‌ها چه پاداشی برایش درنظر می‌گیرد.
او را موقع سحر با ملایمت، آرامش و جملات زیبا بیدار کنید. هر روز موقع افطار نیز به او قبول باشد بگویید و از اینکه او توانسته امروز هم روزه خود را بگیرد ابراز خوشحالی کنید. به او بگویید با اینکه روزه‌داری در این روزها کار سختی است اما تو نشان دادی که کارهای سخت را نیز به خوبی می‌توانی انجام دهی و به همین‌خاطر به او بیش از گذشته افتخار می‌کنید.
به وعده‌های سحری و افطار او خیلی توجه کنید. او نیاز دارد در موقع سحر یک وعده غذای کامل بخورد. در کنار وعده سحری او حتما کاهو و سبزی بگذارید تا تشنگی‌اش در طول روز کمتر شود.
حتما پس از پایان‌ماه رمضان، فرزندتان را با هدیه‌ای که خیلی دوست دارد تشویق کنید و مطمئن باشید خاطرات این همراهی شما برای همیشه در ذهنش خواهد ماند.
ارسال نظر