وظايف والدين هنگام بازي کردن دسته جمعي کودکان چيست؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- آيا مي‌دانيد وقتي قرار است يک کودک با دوستانش به صورت گروهي و دسته جمعي بازي کند، والدين نيز مسئوليت و وظايفي دارند و در اين خصوص بايد با کودک، همسر و والدين کودکان ديگر به توافق برسند؟

چگونگي تنها گذاشتن کودک در يک محيط بازي، واکنش مناسب در برابر رفتارهاي ناپسند و پرخاشگري‌هاي کودک يا همبازي‌هايش و ارائه بهترين رفتار در زمان تصاحب اسباب‌بازي‌ها توسط کودک و به اشتراک نگذاشتن آن با دوستانش از جمله مواردي است که اگر پدر و مادر در اين موضوعات با هم به توافق برسند، زماني که در بازي کودک مسئله يا شرايط خاصي پيش آيد مي‌توانند با حداکثر تفاهم و همکاري به بهترين شکل کودک را متقاعد به انجام اعمال و رفتار صحيح در حين بازي کنند.«سيدجواد موسوي»، کارشناس و مشاور کودک در اين باره در گفت و گو با جام جم مي‌گويد: وقتي کودک در حين بازي عصباني مي‌شود، با ديگران دعوا مي‌کند، گريه و زاري راه مي‌اندازد، پرخاشگري مي‌کند يا اسباب‌بازي‌هايش را به اشتراک نمي‌گذارد، براي والدين خيلي سخت است که با توافق هم، بهترين رفتار را با کودک داشته باشند. بيشتر پدر و مادرها در اين شرايط يکديگر را مقصر مي‌دانند و اصلا به اين موضوع فکر نمي‌کنند که به جاي پيدا کردن مقصر راهي براي خروج از بحران بيابند؛ چرا که اتحاد و توافق پدر و مادر و بزرگ‌ترها مانع ايجاد تنش‌هاي بيشتر مي‌شود.

چگونه کودک در جمع دوستان تنها بماند؟
در طول روز اتفاقاتي مثل اين‌که پدر يا مادر براي چند لحظه اتاق را ترک کنند تا به تلفن پاسخ دهند يا به خارج از خانه بروند، بسيار پيش مي‌آيد. موسوي در اين‌باره مي‌گويد: پدر و مادر در اين مواقع بايد به کودک بگويند چه مي‌کنند و چرا او را تنها مي‌گذارند. در واقع اين حق کودک است که بداند والدينش چرا او را حتي براي چند لحظه تنها گذاشته و رفته‌اند و او نياز دارد متوجه اتفاقاتي که مي‌افتد باشد. به کودک بگوييد کجا مي‌رويد، کي مي‌رويد و چه زماني برمي‌گرديد. اگر کودک ناراحت و بي‌قرار مي‌شود شما بايد به او اطمينان دهيد که هرگز او را تنها رها نمي‌کنيد. به کودک اطمينان بدهيد کسي که مراقبش است دوستش دارد و شبيه پدر و مادرش است.حالا فرض کنيد که مي‌خواهيد کودک را در جمع دوستانش تنها بگذاريد. بايد به او بگوييد که کجا مي‌رويد و کي برمي‌گرديد. بايد به او اطمينان دهيد که او در محيطي مطمئن و آرام قرار دارد و حتي اگر شما نباشيد مي‌تواند نيازها و درخواست‌هايش را از ديگران بخواهد و آنها از او مراقبت مي‌کنند.

با رفتارهاي پرخاشگرانه کودک چه کنيم؟
مواردي مثل هل دادن يا کتک زدن بچه‌هاي ديگر، بوسيدن يا بغل کردن از روي زور و اجبار از جمله رفتارهاي پرخاشگرانه است. به گفته موسوي، کودکان نمي‌خواهند واقعا به ديگران آسيبي بزنند. جر زدن در بازي، هل دادن يا کتک زدن، خواسته و هدف کودکان نيست. در واقع زماني که کودک بترسد يا عصبي و پريشان شود ممکن است با رفتارهاي پرخاشگرانه واکنش نشان دهد. پيش از اين‌که کودک بخواهد يا بتواند به کسي آسيبي بزند دخالت کنيد تا کودک آرام شود. کنترل کودک به شما کمک مي‌کند تا جلوي رفتارهاي پرخاشگرانه او را به راحتي بگيريد. به جاي اين‌که او را شرمنده کنيد يا مقصر بدانيد، مي‌توانيد او را در آغوش بگيريد و آرامش کنيد.

چه رفتاري با همبازي پرخاشگر کودکمان داشته باشيم؟
سيدجواد موسوي در اين باره پاسخ مي‌دهد: فرض کنيد همه بچه‌هاي فاميل دور هم جمع شده اند و بازي مي‌کنند. بعد از يک يا دو بار بازي دسته‌جمعي، به راحتي مي‌توانيد تشخيص دهيد که کدام بچه بيشتر رفتار پرخاشگرانه دارد و بازي را به هم مي‌زند و ديگران را اذيت مي‌کند. ابتدا بايد يادتان باشد که يکي از والدين را مسئول مراقبت از کودکان بکنيد؛ زيرا بچه‌ها هرگز نبايد تنها رها شوند. در قدم بعد بايد کودکي را که رفتار پرخاشگرانه دارد، کنترل کنيد. او را آرام نگه داريد و اجازه ندهيد در بازي بچه‌ها تنش و درگيري ايجاد کند.وقتي کودک ناآرام و پرخاشگر را آرام کرديد سعي کنيد با او ارتباط برقرار کنيد. به چشم‌هاي کودک نگاه کنيد و او را به آغوش بگيريد. مي‌توانيد از اين نوع جملات استفاده کنيد «من نمي‌ذارم کسي اذيتت کنه»، «خيلي دوستت دارم عزيزم» اين جمله‌ها را به آرامي بگوييد. اگر کودک پدر و مادر خودش را خواست او را پيش پدر و مادرش ببريد. اگر والدينش آنجا نيستند شما سعي کنيد شنونده حرف‌ها و احساساتش باشيد. مانع گريه کودک نشويد. اين کار کمي از فشار عصبي و بيقراري کودک کم مي‌کند. اين مراقبت‌هاي فوري و هوشمندانه به مرور به بچه‌ها کمک مي‌کند تا روش درست بازي را ياد بگيرند و بدون ايجاد درگيري ، باصميميت و دوستي با هم بازي کنند.موسوي خاطرنشان مي‌کند والدين کودکان در بازي‌هاي گروهي نبايد هرگز جانب يک نفر را بگيرند و کودکي را که با خشونت رفتار مي‌کند، تحقير کنند يا اگر دعوا و پرخاش بين خواهر و برادر است پدر و مادر حق ندارند ديگري را به شدت بکوبند يا يارکشي کنند. مثلا نبايد پدر جانب دختر و مادر جانب پسر را بگيرد بلکه هر دو بايد متحد باشند، حتي اگر در آن لحظه خاص مخالف عملکرد يکديگر باشند.

با کودک انزواطلب چه کنيم؟
به گفته موسوي رفتارهايي مثل کناره‌گيري از گروه و دوستان، تنها بازي کردن و ترس از برقراري ارتباط با ديگران به نوعي انزواطلبي کودک را نشان مي‌دهد. پدر و مادر بايد تلاش کنند تا کودک را وادار به برقراري ارتباط کنند. پيشنهادهايي خلاقانه براي پيدا کردن دوست و بازي کردن، به کودک ارائه کنند و سپس اجازه دهند خودش انتخاب کند که به چه روشي با دوستانش رابطه برقرار کند.موسوي با اشاره به اين‌که کودکان از اين‌که در جمع‌هاي دوستانه پذيرفته نشوند مي‌ترسند، مي‌گويد: ممکن است کودکتان به جمعي وارد شود و با شوق به سوي کودکان ديگر برود، اما بعد از مدتي شروع به گريه کردن کند. اجازه بدهيد کودک به اين ترس غلبه کند. کمک کنيد تا با شجاعت و اعتماد به نفس وارد ارتباط‌هاي جديدي شود. ارتباط و صميميت خودتان را با کودک حفظ کنيد. به او اطمينان دهيد که شما در کنارش هستيد و از او مراقبت مي‌کنيد. سپس او را به جمع دوستان ببريد و از او بخواهيد راهکارهايي را که به او ياد داده‌ايد، عملي کند.

وقتي کودک اسباب بازي‌ها را تصاحب مي‌کند
بسيار عادي است که کودکي اسباب‌بازي‌هاي ديگران را تصاحب کند يا نوبت بازي را رعايت نکند. موسوي مي‌گويد: بزرگ‌ترها مي‌توانند بدون دخالت مستقيم مشکل را به راحتي حل کنند. از کودک بپرسيد چرا دوست دارد با آن اسباب‌بازي خاصي که به زور تصاحب کرده، بازي کند. به کودک بگوييد «از اين اسباب‌بازي خوشت آمده؟ بايد از دوستت اجازه بگيريم تا با آن بازي کني». با مهرباني و با طرح اين جملات از دوستش بخواهيد تا عروسکش را قرض بدهد.«اجازه بده دوستت از اين اسباب‌بازي استفاده کند، اون عروسکت رو نمي‌بره فقط مي‌خواد باهاش بازي کنه»، «اگه هر دو با هم بازي کنين بيشتر بهتون خوش مي‌گذره». در کنار کودک بنشينيد و به او بگوييد «من کنارت منتظر مي‌مانم تا عروسک را به تو بدهد». يادتان باشد هيچ وقت چيزي را که براي خود کودک است با زور از او نگيريد؛ زيرا او از اين شيوه براي گرفتن اسباب‌بازي از دوستانش استفاده مي‌کند. اين مشاور کودک ادامه مي‌دهد گاهي قاپيدن اسباب‌بازي‌ها بدون دليل است و کودک اصلا نمي‌داند چرا اين‌ کار را مي‌کند.وي همچنين تصريح مي‌کند: اگر کودک را عادت داده باشيد تا خواسته‌هايش را با التماس محقق کند او براي رسيدن به نيازها و درخواست‌هايش از شيوه گريه و زاري استفاده مي‌کند. به همين ترتيب او در بازي‌هاي جمعي نمي‌تواند خواسته‌هايش را بيان کند و آن‌قدر صبر مي‌کند تا اشک‌هايش براي يک عروسک يا ماشين سرازير شود. اگر کودک فرصت و اجازه بيان خواسته‌ها و نيازهايش را داشته باشد با دوستانش نيز همين‌طور رفتار مي‌کند. او نه تلاش مي‌کند ديگران را مجبور به التماس کردن کند و نه خودش از بيان خواسته‌هايش مي‌هراسد.