هم‌گرایی و واگرایی از اصول اصلی در روابط بین‌الملل محسوب می‌شوند و براین اساس کشورها با محاسبه سود و زیان به سمت توسعه روابط یا کاهش روابط و گاهی اوقات قطع کامل روابط گرایش پیدا می‌کنند. دولت‌هایی که درک صحیحی از شرایط ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیک کشورشان دارند، توانسته‌اند در عرصه روابط بین‌الملل هم منافع ملی و هم امنیت ملی خود را به بهترین نحو تأمین کنند و این موضوع در خصوص جمهوری اسلامی ایران هم صدق می‌کند.
