آیا باید دندان عقل را عصب‌کشی کرد؟ راهنمای جامع برای تصمیم‌گیری

دندان عقل که به آن مولر سوم هم می‌گویند، آخرین دندانی است که در دهان ظاهر می‌شود. به‌دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و کوچک‌تر شدن اندازه فک، این دندان کارایی زیادی ندارد و معمولا با مشکلاتی برای افراد همراه می‌شود. گاهی دندان‌های عقل کج یا غیرنرمال سر از لثه بیرون می‌آورند و گاهی هم نهفته زیر لثه باقی می‌مانند. حال برای برخی ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا کشیدن دندان عقل بهتر است یا عصبی کشی آن؟ پاسخ این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد و تصمیم نهایی برای کشیدن یا عصب کشی، به نظر پزشک و شرایط دندان بیمار برمی‌گردد.

آیا باید دندان عقل را عصب کشی کرد؟

درواقع، به‌دلیل مشکلاتی که دندان عقل غالبا برای بیمار و سایر دندان‌های سالم به وجود می‌آورد، بیشتر دندانپزشکان بر این عقیده هستند که کشیدن این دندان بهتر از اقدام به درمان و عصب کشی آن است‌. بااین‌حال کشیدن دندان عقل اگر مشکلی نداشته باشد و شرایط درمان را داشته باشد، امری ضروری نیست‌. می‌توان دندان عقل را عصب‌کشی کرد اگر:

• دندان عقل سالم و به‌طور کامل از لثه بیرون زده باشد.
• دسترسی به دندان عقل برای تمیز کردن، نخ دندان کشیدن و مسواک زدن وجود داشته باشد و پزشک بدون دردسر بتواند برای عصب‌کشی به آن برسد.
• دندان عقل به دندان‌های مجاور فشار وارد نکرده و در جایگاه صحیح و درست آن قرار گرفته باشد.
• بیمار قصد انجام ارتودنسی برای فک‌ها را نداشته باشد.
• دندان عقل عفونت شدید، پوسیدگی و خوردگی که مینای دندان را به‌طور کامل تخریب کند، نداشته باشد.

با وجود همه این موارد، برخی دندانپزشکان توصیه می‌کنند که کشیدن دندان عقل در همان دوران نوجوانی به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه عمل می‌کند. به‌خصوص در مواردی که احتمال نهفتگی دندان عقل و به تبع آن مشکلات دیگر وجود دارد. مشاوره با یک دندانپزشک متخصص و باتجربه شما را در تصمیم‌گیری برای جراحی یا عصب‌کشی دندان عقل کمک خواهد کرد.

چرا عصب‌کشی دندان عقل سخت است؟

عصب‌کشی دندان عقل به‌دلیل آناتومی پیچیده و غیرمعمول این دندان‌ها، به‌طور کلی یک فرآیند دشوار و چالش‌برانگیز است. دندان‌های عقل معمولا دارای ریشه‌های به هم چسبیده یا خمیده هستند که این ویژگی‌ها دسترسی به فضای داخلی ریشه را برای دندانپزشک سخت می‌کند. در واقع، ریشه‌های این دندان‌ها ممکن است به شدت پیچیده و دارای زوایای تند باشند که این امر نه‌تنها فرآیند تمیز کردن پالپ را دشوار می‌سازد، بلکه احتمال موفقیت درمان را نیز کاهش می‌دهد. به‌همین دلیل، درمان ریشه یا عصب‌کشی دندان عقل معمولا با چالش‌های بیشتری نسبت به دندان‌های دیگر همراه است.

علاوه بر این، موفقیت عصب‌کشی به توانایی دندانپزشک در ضدعفونی و پر کردن صحیح فضای ریشه بستگی دارد. در دندان‌های عقل، به‌دلیل ساختار پیچیده ریشه‌ دندان این فرآیند ممکن است به‌طور کامل انجام نشود و در نتیجه، عفونت مجدد با عوارض دیگر به‌وجود آید. به‌همین دلیل، بسیاری از دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در صورت امکان، کشیدن دندان عقل به جای عصب‌کشی، از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری به عمل می‌آورد. مشاوره با یک متخصص اندودنتیست می‌تواند به تشخیص صحیح و انتخاب بهترین روش درمانی کمک کند.

چه زمانی عصب‌کشی دندان عقل توصیه نمی‌شود؟

دندان‌های عقل دیرتر از سایر دندان‌ها سر از لثه بیرون می‌آورند، برای همین ممکن است جای کافی برای شکل‌گیری و قرارگیری صحیح آنها وجود نداشته باشد. در مواردی که در ادامه بررسی شده‌اند، دندانپزشک ممکن است عصب کشی دندان عقل را راه‌حل موثری نداند و تنها راه را در جراحی و کشیدن آن ببیند:

عفونت‌های بافت نرم پشت دندان

عفونت مکرر بافت نرم پشت دندان عقل (پری‌کورونیت) به‌دلیل رویش ناقص یا نادرست دندان عقل، باعث تجمع باکتری‌ها و مواد غذایی در ناحیه می‌شود. این عفونت‌ها می‌توانند منجر به درد، تورم و دشواری در جویدن شوند. در چنین شرایطی، عصب‌کشی دندان عقل به‌دلیل وجود عفونت و التهاب در ناحیه، امکان‌پذیر نیست و ممکن است خطرات بیشتری برای بیمار به همراه داشته باشد.

نیاز بیمار به انجام ارتودنسی برای دندان‌های دیگر

وقتی دندان عقل به‌درستی رشد نکند، می‌تواند فشار زیادی به دندان‌های مجاور وارد آورد و باعث جابه‌جایی آن‌ها شود. این وضعیت نیاز به درمان‌های ارتودنسی را افزایش می‌دهد. در این شرایط، دندانپزشکان معمولا کشیدن دندان عقل را به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه می‌کنند تا از بهم‌ریختگی دندان‌ها جلوگیری به عمل آید. بنابراین، عصب‌کشی در این زمان به‌دلیل نیاز به استخراج دندان عقل و تاثیرات منفی آن بر سایر دندان‌ها، منطقی به نظر نمی‌رسد.

شکستگی ریشه دندان عقل

شکستگی دندان عقل از ریشه به دلیل فشارهای غیرطبیعی و رویش نادرست این دندان‌ها رخ می‌دهد. در این شرایط، دندان به‌طور ساختاری ضعیف می‌شود و نمی‌تواند به‌خوبی عمل کند. عصب‌کشی در این وضعیت امکان‌پذیر نیست زیرا دندان به‌قدری آسیب‌دیده است که نمی‌توان آن را حفظ کرد و کشیدن دندان به‌عنوان یک راه‌حل ضروری در نظر گرفته می‌شود.

پوسیدگی و از بین رفتن مینای دندان

دندان‌های عقل به‌دلیل موقعیت خاص این دندان‌ها و دسترسی دشوار برای تمیز کردن، به‌راحتی پوسیده می‌شوند. در مواردی که پوسیدگی شدید باشد، ساختار دندان به‌قدری آسیب می‌بیند که نگهداری آن غیرممکن خواهد شد. در این شرایط، عصب‌کشی نیز نمی‌تواند راه‌حل موثری باشد و کشیدن دندان عقل به‌عنوان گزینه‌ای مناسب انتخاب می‌شود. در کلینیک دکتر نازنین نوربخش که از پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها و مدرن‌ترین متدهای درمانی استفاده می‌کنند، دندان‌ عقل شما توسط پزشک حاذق بررسی و سپس بهترین راه‌حل برای شما درنظر گرفته می‌شود.

قرار دادن پروتز برای سایر دندان‌ها

عصب‌کشی دندان عقل در مواقعی که قرار است پروتز دندانی نصب شود، معمولا توصیه نمی‌شود و دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد. یکی از این دلایل، محدودیت فضایی است که دندان‌های عقل به دلیل موقعیت خاص خود در انتهای فک ایجاد می‌کنند. این محدودیت می‌تواند مانع از قرارگیری صحیح پروتزهای دندانی مانند ایمپلنت‌ها یا دندان‌های مصنوعی شود. همچنین، دندان‌های عقل نیمه‌رویش‌یافته یا نهفته ممکن است با پروتز تداخل داشته باشند که این امر می‌تواند ناراحتی بیمار و کاهش کارایی پروتز را به‌دنبال داشته باشد.

علاوه بر این، عفونت‌های ناشی از دندان عقل نهفته یا رشد نیافته خطر عفونت و التهاب در ناحیه اطراف پروتز را افزایش و نیاز به مداخله مجدد را ایجاد می‌کنند. درصورتی‌که دندان عقل در محل خود باقی بماند و مشکلاتی ایجاد کند، ممکن است نیاز به اصلاح وضعیت پروتز یا درمان عفونت‌ها باشد که این امر زمان و هزینه بیشتری را برای بیمار به همراه خواهد داشت. بنابراین، کشیدن دندان عقل قبل از نصب پروتز دندانی می‌تواند به بهبود نتایج درمانی و کاهش عوارض جانبی کمک کند.

وجود کیست یا تومور در ناحیه دندان عقل

کیست‌ها و تومورها می‌توانند در اطراف دندان عقل شکل بگیرند و به بافت‌های اطراف آسیب برسانند. در این شرایط، عصب‌کشی نمی‌تواند به‌عنوان یک درمان ایده‌آل در نظر گرفته شود، زیرا پزشک باید در وهله اول مشکل اصلی را برطرف کند. در این موارد، جراحی برای حذف کیست یا تومور و سپس کشیدن دندان‌های عقل ممکن است بهترین گزینه باشد.

سن بیمار و وضعیت عمومی سلامت

در برخی موارد، سن بیمار و وضعیت عمومی سلامت او نیز می‌تواند بر تصمیم‌گیری در مورد عصب‌کشی تاثیر بگذارد. به‌ویژه در بیماران مسن‌تر یا افرادی که دارای بیماری‌های مزمن هستند، ممکن است عصب‌کشی به‌دلیل خطرات احتمالی و عوارض جانبی آن توصیه نشود. در این شرایط، دندانپزشک ممکن است کشیدن دندان عقل را به‌عنوان گزینه‌ای ایمن‌تر و موثرتر پیشنهاد دهد.

عوارض نگهداشتن دندان عقل

نگهداشتن دندان عقل می‌تواند عوارض متعددی را به همراه داشته باشد که به شدت بر کیفیت زندگی فرد تاثیر منفی می‌گذارند. یکی از شایع‌ترین این عوارض، درد شدید است که ممکن است در ناحیه فک، گوش و حتی سر احساس شود. این درد ناشی از فشار دندان‌های عقل بر روی سایر دندان‌ها و عصب‌های اطراف است. همچنین، تورم لثه در اطراف دندان‌های عقل، به‌خصوص در زمان رویش آن‌ها، معمولا با قرمزی و حساسیت همراه است که می‌تواند برای فرد آزاردهنده باشد.

مشکلات جویدن نیز از دیگر عوارضی است که به‌دلیل نهفتگی یا نیمه نهفتگی دندان عقل به‌وجود می‌آید و می‌تواند حرکت فک را مختل کند. افزون بر این، فشار مداوم دندان‌های عقل بر روی دندان‌های مجاور ممکن است منجر به پوسیدگی، شکستگی یا از دست رفتن آن‌ها شود. در برخی موارد، رویش دندان‌های عقل می‌تواند مشکلات سینوسی و همچنین مشکلاتی در مفصل فک را به‌دنبال داشته باشد. این امر ممکن است باعث ایجاد وضعیت اضطراری برای بیمار و نیاز او به اورژانس دندانپزشکی شود‌.

جمع‌بندی

به‌طورکلی، تصمیم نهایی برای کشیدن دندان عقل یا عصب‌کشی آن به عوامل عدیده‌ای بستگی دارد. برای اطمینان از این امر، ابتدا خود را یکی از بهترین مراکز دندانپزشکی مثل کلینیک دکتر نازنین نوربخش برسانید و مشاوره و ویزیت شوید. تیم پزشکی مجرب این مجموعه آزمایش‌ها و عکس‌هایی را روی دندان عقل شما می‌گیرند. سپس با بررسی وضعیت دندان، بهترین روش درمان را به شما پیشنهاد می‌کنند. اگر مشکلی در دندان عقل خود احساس می‌کنید یا می‌خواهید جلوی مشکلات احتمالی آینده را بگیرید، همین الان باید دست به کار شوید.