حال گردشگری و اقتصاد گردشگری خوب نیست
به گزارش تریبون نیوز تنوع فرهنگی، زبانی و اجتماعی یکی از دلایل جذابیت ایران برای گردشگران داخلی و خارجی است. صنایع‌دستی، کاروانسراها، خانه‌های تاریخی و دیگر آثار باستانی هم از دیگر جاذبه‌های گردشگری کشورمان هستند؛ اما آیا حال گردشگری خوب است و فعالان این حوزه نسبت به آینده‌ی گردشگری امیدوارند؟ این سوالی است که هر ایرانی وقتی قصد سفر و رفتن از شهری به شهر می‌کند، از خود می‌پرسد. هر چقدر در این خاک پهناور سفر کنیم، باز هم جاهای دیدنی بسیاری هست که دلمان می‌خواهد از نزدیک آن را ببینیم ولی دغدغه‌ی وقت و هزینه دست‌وپایمان را می‌بندد. پیش‌ترها علاوه بر تنوع فرهنگی داخلی، با تنوع گردشگر نیز مواجه بودیم. حالا اما کسانی که از کشورهای دیگر به ایران سفر می‌کنند هم محدود می‌شوند به چند سرزمین خاص و همین مسئله سبب به چشم آمدن کاهش گردشگر خارجی است.
هفته گردشگری، بهانه‌ای شد تا بیشتر به این صنعت بیندیشیم و پای صحبت فعالان این حوزه بنشینیم. در همین راستا، با اکبر رضوانیان ، کارشناس ارشد گردشگری و پیشکسوت حوزه بوم‌گردی گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم و حال گردشگری و وضعیت این صنعت را از او جویا شدیم. در ادامه این مصاحبه را با موسس خانه نقلی کاشان می‌خوانید.
آقای رضوانیان، وضعیت گردشگری در ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
حوزه گردشگری یک حوزه تاثیرپذیر است و از هر اتفاق و حوزه‌‌ای تاثیر می‌گیرد. این تاثیرات هم مثبت و هم منفی هستند. زمانی تاثیرات مثبت را می‌توان در حوزه گردشگری مشاهده کرد که این حوزه و موضوعیت آن در اولویت قرار بگیرد. وقتی هم که این حوزه را در اولویت قرار دادیم، باید ببینیم نقاط ضعف و قوت ما کجاست و چه‌طور می‌توان به رشد این صنعت کمک کرد.
ما در چند سال اخیر شاهد کاهش توریست خارجی بوده‌ایم. رخدادهای سیاسی و اجتماعی تاثیر زیادی روی صنعت گردشگری می‌گذارند. از سال ۹۳ به بعد صنعت توریسم در ایران با چالش‌های بسیاری مواجه شد که خروج از برجام یکی از دلایل آن بود. بعد از آن هم، همه‌گیری کرونا آسیب جدی‌‌ای به گردشگری در سطح جهانی زد.
ما بعد از کرونا سعی کردیم با برنامه‌ریزی آسیب‌ها و نقاط ضعف را بپوشانیم ولی خیلی موفق نبودیم. اما کشورهای همسایه در این سال‌ها توانستند صنعت گردشگری‌شان را بهبود بخشند و ما برای رسیدن به آن‌ها راهی طولانی در پی داریم؛ چون آن‌ها زیرساخت‌هایشان را تقویت کرده‌اند. فاصله گردشگری ما با کشورهای اطراف نیز در حال زیاد شدن است.
در بخش گردشگری داخلی هم با توجه به شرایط اقتصادی، مردم تمایل کمتری به سفر دارند. تا وقتی که افراد، دغدغه‌های اصلی‌شان سفر نیست و از لحاظ اقتصادی شرایط سفر کردن را ندارند، شاهد کاهش تعداد گردشگر داخلی خواهیم بود. من زمانی می‌توانم روز و هفته گردشگری را تبریک بگویم که حال گردشگری و اقتصاد گردشگری خوب باشد. زمانی که حال اقتصاد مردم نیز خوب شود و انگیزه‌ی سفر کردن پیدا کنند.
با این‌که بخش دولتی و خصوصی همواره در حال برنامه‌ریزی است، اما این برنامه‌ریزی‌ها راه به جایی نمی‌برد تا وقتی که به این سوال پاسخ ندهیم که گردشگری اولویت چندم جامعه ماست؟
چطور می‌توان حال گردشگری را خوب کرد؟
ما مشکل جاذبه‌های گردشگری نداریم. کشور ما بستری جذاب از نظر فضای گردشگری است. پتانسیل زیادی از نظر آثار تاریخی و جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی داریم اما گردشگران خارجی برای آمدن به ایران با مشکلاتی چون صدور ویزا مواجه هستند. باید تبلیغات گردشگری را گسترش داد و
در نمایشگاه‌های خارجی شرکت کرد. باید ببینیم که آیا در سفارت‌هایمان بخش گردشگری داریم یا نه؟ و چقدر به جامعه هدفمان در کشورهای همسایه پرداخته‌ایم.
تصورم این است که مردم کشورهای اروپایی، علاقه‌مندند ایران را از نزدیک ببینند ولی آیا برای ترغیب آن‌ها کاری انجام شده است؟ فعالان حوزه گردشگری چه متخصصان توریسم خارجی و چه داخلی به این موارد آگاه هستند ولی متاسفانه کار خاصی در این زمینه انجام نشده است.
باید ببینیم نقش گردشگری در اقتصاد فرهنگ ما چقدر است و بخش‌های دولتی و خصوصی چقدر روی این بخش سرمایه‌گذاری می‌کنند. بخش دولتی وقتی می‌بیند سهم گردشگری در اقتصاد یک درصد است، انگیزه‌ای برای ورود به این بازار نخواهد داشت. گردشگری هم مانند نفت یک محصول است که می‌تواند به ارز آوری و چرخیدن چرخ اقتصاد کمک کند.
افرادی که در زمینه احیای بافت تاریخی فعالیت می‌کنند، چه چالش‌هایی دارند؟
احیا و مرمت معمولا در بافت‌های تاریخی قرار دارد. این بافت‌های تاریخی باید ساماندهی شوند، چه بافت‌های تاریخی شهری و چه بافت‌های تاریخی روستایی. من یک خانه در بافت تاریخی دارم ولی این بافت یک نمای بیرونی دارد و در صورتی که نمای بیرونی آن حفظ نشود، تلاش برای حفظ بافت تاریخی بیهوده به نظر می‌رسد. این موضوع چه در بافت تاریخی شهرها و چه در بافت روستایی صدق می کند. وقتی بلوار یا میدان در یک بافت روستایی تعبیه می‌شود، جذابیت آن بافت تاریخی از بین می‌رود. این مسئله یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که فعالان حوزه احیا و مرمت با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
آینده صنعت گردشگری را چطور می‌بینید؟
آن‌قدر در جامعه جهانی همه با قدرت پیش می‌روند که به نظر می‌رسد در چند سال آینده، گردشگری اولین منبع اقتصادی در جهان شود. فکر می‌کنم استفاده درست از ظرفیت‌های اقتصاد گردشگری به رشد این صنعت در کشور می‌انجامد اما سوال اینجاست که آیا ما برای استفاده از این ظرفیت‌ها قدمی برمی‌داریم؟
پرونده ثبت جهانی کاروانسراها اتفاق بی‌نظیری برای ایران بوده و نام کشورمان را بر سر زبان‌ها انداخته است، اما ما تا چه حد از این ظرفیت‌ها استفاده می‌کنیم؟ آینده صنعت گردشگری و آینده هر چیزی به عملکرد ما بستگی دارد. اگر عملکرد مناسبی نداشته باشیم، نمی‌توانیم انتظار آینده روشنی را داشته باشیم.
ارسال نظر