بلغور یکى از مواد غذایى سنتى ایران و در عین حال از نظر مواد مغذى شفابخش بسیار ارزشمند است. متأسفانه در حال حاضر بخصوص در شهرها از الگوى غذایى مردم تا حدود زیادى حذف شده است ولى برعکس در کشورهاى مغرب‏زمین بخصوص در امریکا با توجه به جوانب درمانى آن در ردیف مواد غذایى مورد توجه گروه روشن‏فکر و دانشمندان تغذیه قرار گرفته و به انواع مختلفه تهیه و در بازار عرضه مى‏شود.

برخلاف اغلب دانه‏ هاى غلات و حبوبات که تا حدودى دیرپز هستند، بلغور چون قبلا نیم‏پخته شده و خشک شده است خیلى زود مى‏پزد. در ایران بلغور را در روستاها با آسیاهاى دستى به‏ شکل گندم نیم‏کوب درمى‏آورند و بسته به معمول هر محل در برخى نقاط ریزتر و در بعضى نقاط درشت‏تر مى‏باشد.

و به‏طور کلى دو نوع است بلغورى که از گندم با پوست تهیه مى‏شود و بلغورى که با گندم سفید کرده و بدون پوست تهیه مى‏شود که در اینجا بلغور مفید مورد نظر ما بلغور با پوست است.

بلغور معمولا به سه شکل عرضه مى‏شود:

۱٫بلغور کم‏ کوب که دانه‏ هاى آن درشت و هم عرض دانه‏ هاى برنج است و براى پختن غذایى به شکل پلو و یا مخلوط با برنج مصرف مى‏شود. در برخى موارد گندم کامل که قبلا جوشیده شده باشد عینا خشک شده و عرضه مى‏شود.

۲٫ بلغور نیم‏کوب که براى تهیه صبحانه به ‏کارمى‏رود که تنها و یا مخلوط با شیر یا عسل مى‏خورند.

۳٫ بلغور ریزکوب که براى تهیه انواع دیگرى از غذاها از جمله براى تهیه نوعى سالاد عربى به نام تابوله(Tabbouleh) به‏کارمى‏رود.نقش بلغور براى قلب‏

به‏طورى‏که در مقالات قبلى شرح داده شده رادیکال‏هاى آزاد در سرطانى شدن سلول‏ها سهم دارند و بعلاوه رادیکال‏هاى آزاد در ایجاد آسیب به رگ‏هاى خونى نیز شرکت دارند و زمینه را براى مبتلا شدن به بیمارى‏هاى قلبى آماده مى‏نمایند.

لینان‏ها براى کمک به قلب از طریق حفظ و حمایت کلسترول نرمال نیز مؤثر مى‏باشند. ممکن است ذکر اینکه، چون بلغور براى حفظ کلسترول مؤثر است، به‏عنوان یک غذاى شفابخش مورد توجه قرار مى‏گیرد،

براى عده‏اى از مردم تعجب‏ آور باشد زیرا با گفته‏ هاى دیگر دانشمندان تغذیه که همه جا صحبت از روش‏هایى براى کاهش کلسترول است ظاهرا متناقض به ‏نظر مى‏رسد، ولى این‏طور نیست زیرا کلسترول در مواقعى مضر است که مولکول‏هاى آن به‏ خصوص مولکول‏هاى جزء بد کلسترول(LDL) ، مورد حمله رادیکال‏هاى آزاد قرار گیرند و مسموم شوند و در جدار رگ‏هاى خونى رسوب کرده موجب تنگ شدن عروق خونى و ایجاد اختلال در گردش جریان خون و مآلا موجب ناراحتى قلبى شوند،

و الّا اگر کلسترول یعنى جزء بد آن(LDL) مسموم نشود و مقدار جزء خوب آن یعنى‏HDL نیز به مقدار کافى بالا باشد، کلسترول ذاتا از مواد بسیار لازم و ضرورى بدن انسان مى‏باشد. بنابراین هر ماده غذایى از جمله بلغور که‏ کلسترول را از آسیب رادیکال‏هاى آزاد حفظ مى‏کند مى‏تواند خدمتى به قلب کرده و از بیمارى‏هاى قلبى تا حدودى جلوگیرى نماید.

نقش بلغور در کمک به کاهش حدت بیمارى دیابت‏

دکتر دیوید جنکیدس(David Jenkids M .D .,Sc .D .,Ph .D) استاد علوم تغذیه و پزشکى در دانشگاه تورنتو مى‏گوید، بلغور از طریق دیگر نیز مى‏تواند به سلامت انسان کمک کند.

زیرا بلغور داراى ضریب شیرینى‏ نسبتا پایین است (در حدود ۶۹- ۶۰) در مقایسه با گلوکز که صد است.

توضیح این مطلب این است که قند و یا به‏عبارت صحیح‏تر نشاسته‏اى که در بلغور وجود دارد خیلى آهسته‏تر از گلوکز و به‏تدریج در جریان هضم، هیدرولیز شده و به‏صورت قند قابل جذب درآمده و وارد جریان گردش خون میشود.

و این کار نه فقط در ثابت نگهداشتن سطح قند خون کمک مى‏کند که براى اشخاصى که مبتلا به دیابت هستند خیلى مهم است، بلکه ممکن است نقش مؤثرى نیز در کاهش خطر براى قلب داشته باشد.