پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- سیدجلال ملکی درباره آخرین وضعیت جست‌وجو و آواربردار در محل ساختمان پلاسکو، گفت: شب گذشته تا صبح امروز همچنان عملیات آواربرداری در محل حادثه ادامه داشته و آنطور که معاونت خدمات شهری شهرداری تهران اعلام کرده است، تاکنون نزدیک به 70 درصد از آوار ساختمان پلاسکو برداشت شده و بیش از 11 هزار تن از آوار و نخاله‌های ساختمانی از محل خارج شدند.

مأموریت ۳ هفته‌ای برای شناسایی ساختمان‌های پرخطر

حامد فوقانی- اگرچه خیلی پیش‌تر از آنکه پلاسکو آتش بگیرد و فروبریزد، عنوان شده بود که تعداد‌ زیادی ساختمان در تهران از نظر ایمنی در وضعیت بحرانی قرار دارند اما حادثه پنجشنبه هفته گذشته باعث شد تا این موضوع بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد؛

چنان‌که معصومه آباد، رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر تهران بلافاصله اعلام کرد: آمارها نشان می‌دهد آتش‌سوزی 3هزار ساختمان پایتخت را تهدید می‌کند و هر لحظه احتمال دارد حادثه‌ای شبیه پلاسکو برای هرکدام از آنها رخ دهد. حالا در پی این مسئله، عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور اعلام می‌کند که طی 3هفته آینده، ساختمان‌های مشابه پلاسکو شناسایی می‌شوند.

به گفته او، این اقدام در راستای تصمیم هیأت دولت و تشکیل کمیته‌ای تخصصی برای بررسی علت حادثه پلاسکو صورت می‌گیرد. نکته مهمی که وزیر کشور به آن اشاره می‌کند این است که پس از شناسایی ساختمان‌های بحرانی، دستورالعملی برای دفع خطرات احتمالی و تقویت شرایط ایمنی آنها تهیه شده و به اجرا درخواهد آمد. این درصورتی است که مجلس و شورای شهر تهران نیز کمیته‌هایی برای شناسایی ساختمان‌های ضعیف و چگونگی ایجاد الزامات ایمنی در آنها تشکیل داده‌اند.

 به هرترتیب آنچه الان نگرانی ایجاد می‌کند تعداد زیاد ساختمان‌های در معرض خطر در تهران است. معصومه آباد نیز می‌گوید: در سال85 کمتر از 5درصد اماکن عمومی و تجاری تهران دارای تأیید ایمنی از آتش‌نشانی بودند و این رقم در سال 92به 30درصد رسید. به‌عبارتی دیگر هم‌اکنون حدود 70درصد از ساختمان‌های شهر تأییدیه ایمنی ندارند‌.

این باعث شده تا دلهره‌ای شدید در دل برخی از کسبه و شاغلان چندین ساختمان تهران بیفتد. آنطور که پس از رخداد حادثه پلاسکو و چاپ گزارشی مبنی بر احتمال خطر آتش‌سوزی برای 3هزار ساختمان در تهران، تعدادی با ‌گروه شهر‌ روزنامه تماس گرفته و خواستار اطلاع‌رسانی درخصوص وضعیت بحرانی ساختمان محل کار خود شدند که چند نمونه از آنها را زیر آمده است.

آزاد در انتظار حادثه

«ما اینجا امنیت نداریم»؛ این جمله‌ای است که چند کسبه پاساژ آزاد طی چند روز گذشته اعلام کرده‌اند. آنها با ارسال تصاویری از ریزش‌ سقف و دیواره بخش‌هایی از پاساژ خبر می‌دهند. اینطور که برخی مغازه‌داران این پاساژ می‌گویند، شخصی بیش از 15سال قبل آن‌را خریده و با زد و بندهایی و به‌طور پنهانی و شبانه توانسته بخشی از زیرساخت‌ها را از بین ببرد. به گفته یکی از کسبه، پس از گودبرداری مخفیانه چند باب مغازه به این ساختمان اضافه شده که همین امر اخطارهای چندین‌باره را در پی داشته است.

طبق گزارش‌ها و اخطاریه‌های داده شده، فضای خالی ایجاد شده زیر ساختمان، فرسوده بودن تجهیزات و سیم‌کشی، نبود سیستم‌های ایمنی جدید، فقدان سیستم‌های اعلام و اطفای حریق دست‌کم ۷۰باب مغازه این ملک را به‌شدت تهدید می‌کند. یکی از کسبه زیرزمین پاساژ آزاد البته به اعتراض کسبه به عدم‌تأمین ایمنی اشاره می‌کند و می‌گوید که مالکان اصلی و مسئولان قضایی اخطارهای شهرداری منطقه را به‌خاطر ساخت‌وسازهای غیرمجاز و خطرات موجود نادیده می‌گیرند و دست به اقدام نمی‌زنند.

وی حتی مدعی می‌شود 2نفر از همکارانش اکنون به‌خاطر پیگیری ماجرا در زندان به‌سر می‌برند. یکی از خانم‌های شاغل نیز می‌گوید که پس از حادثه پلاسکو جرأت نمی‌کند برای کار وارد پاساژ شود. وی می‌گوید که ما هر لحظه منتظریم که ساختمان آزاد فرو‌ ریزد.

آلومینیوم؛‌ برادر پلاسکو

ساختمان پلاسکو و ساختمان آلومینیوم، به‌عنوان نخستین بلندمرتبه‌های ایرانی، بخشی از اموال سرمایه‌دار ایرانی حبیب‌الله القانیان (معروف به حاج‌حبیب!) شناخته می‌شوند. در این میان به گفته جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهر تهران، توصیه‌های ایمنی لازم به هیأت مدیره این ساختمان داده شده ولی هیچ سیستم ایمنی در داخل ساختمان آلومینیوم وجود نداشته و ندارد. این ساختمان یکی از 104 ساختمان بحرانی در خیابان جمهوری است.

‌علاءالدین با هزاران اما و اگر

دی‌ماه 2سال پیش بود که شهرداری با ابلاغ حکم کمیسیون ماده100درخصوص تخلف در ساخت طبقه هفتم غیرمجاز و تبدیل طبقه منفی3 به پارکینگ برای تخریب دست به‌کار شد اما پس از آن فرمانداری جلوی تخریب طبقه هفتم علاءالدین را گرفت. اسماعیل دوستی، عضو شورای شهر تهران اما معتقد است فرمانداری اشتباه کرد که نامه زد و نباید این کار را انجام می‌داد. وی می‌گوید: خود بنده در کمیسیون ماده100حکم تخریب دادم اما مقاومت می‌شود و اجازه تخریب نمی‌دهند.

این در حالی است که اکنون در مورد کل ساختمان علاءالدین که روزانه به‌طور میانگین نزدیک به 20هزار نفر مشتری دارد نیز بحث ایمنی مطرح شده است. مسیرهای باریک، تغییر کاربری راهروها، خرابی یا فقدان سیستم‌های اعلام و اطفای حریق در اغلب طبقات و همچنین وجود حجم بالایی از مواد اشتعال‌زا، علاءالدین را در فهرست یکی از مهم‌ترین مراکز خطرناک تجاری تهران قرار داده است. البته ناصر بخت،معاون سیاسی‌امنیتی فرمانداری و اقبال شاکری رئیس کمیته عمران شورا از تخریب طبقه هفتم علاءالدین در آینده نزدیک خبرداده‌اند‌.

‌راهروهای خطرناک مشیرخلوت

‌طی هفته گذشته ازجمله بیشترین کسبه بازار، مربوط به پاساژ (سرای) مشیرخلوت می‌شدند. یکی از آنها با ارسال تصاویر، ضمن اشاره به راهروهای باریک، از نحوه چیدمان اجناس‌ که هر آن امکان آتش‌گرفتن دارند، گلایه کرد. این مرکز تجاری درست در مقابل سرای حاج‌حسن قرار دارد که چند سال قبل شاهد آتش‌سوزی بزرگی بود.

 

مدیریت یکپارچه، حلقه مفقوده مدیریت بحران در پایتخت

عباس ثابتی راد- هنگامی که اتفاقی بحرانی در شهر رخ می‌دهد، نیاز به مدیریت یکپارچه شهری بیشتر از قبل احساس می‌شود.

دست‌کم در روزهای گذشته هنگامی که چشم‌های نگرانمان به آوار به جا مانده از پلاسکو خیره شده‌بود، بارها به این نکته فکر کرده‌ایم.

درست در این روزهای بحرانی، بسیاری از نهادها و سازمان‌ها انبوهی از امکانات را به محل حادثه ‌آوردند اما به تعبیر مازیار حسینی، فرمانده میدانی عملیات پلاسکو، حضور پرتعداد نیروهای خدماتی یکی از مهم‌ترین موانع خدمات‌رسانی ‌بود.

«بهبود مدیریت واکنش در شرایط حادثه و ارتقای ارائه خدمات شهری نیاز به ایجاد یکپارچگی در سیستم‌های کنترل و مدیریت شهر دارد به‌گونه‌ای که به محض وقوع حادثه از کنترل ترافیک تا اعزام و هدایت خودروهای امدادی و انتظامی همگی همزمان و با مدیریت یکپارچه صورت پذیرد.» این سخنان معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران است. ناصر امانی به تلاش چند سال گذشته شهرداری تهران برای شکل‌گیری مدیریت شهری اشاره کرد و گفت: در دولت یازدهم شاهد تشکیل کمیسیون تهران و کلانشهرها بودیم که لایحه تقدیمی شهرداری تهران برای مدیریت یکپارچه شهری را در دست بررسی دارد و امیدوارم قبل از پایان این دولت لایحه در هیأت دولت تصویب و به مجلس شورای اسلامی تقدیم شود.

وی با اشاره به لزوم ایجاد یکپارچگی در مدیریت شهری گفت: مدیریت یکپارچه برای ابرشهری چون تهران دیگر یک الزام است نه یک نیاز چراکه ارتقا در نحوه پیشگیری و مدیریت حادثه و بحران هم در گرو یکپارچگی در ارائه خدمات به شهروندان است. امانی با اشاره به زیرساخت‌های درهم تنیده شهر تهران چون گاز، برق، تلفن، آب و فاضلاب، یکپارچگی مدیریت شهر را موجب ساماندهی این زیرساخت‌ها و شریان‌های حیاتی شهر دانست و گفت: تعدد و تکثر در نهادهای خدمات‌رسان شهری موجب می‌شود که در شرایط بحرانی و بروز حادثه با وجود همکاری حداکثری، شاهد ارائه خدمات در سطح استانداردهای بین‌المللی که عموماً با مدیریت یکپارچه، شهرهای خود را مدیریت می‌کنند، نباشیم و بعضاً پس از حادثه نیز با برخوردهای احساسی و غیرکارشناسی خدمات یکدیگر را زیر سؤال ببریم.

معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران با اشاره به اهمیت مبانی قانونی برای مدیریت شهری پاسخگو به منظور پیشگیری از بحران یا در شرایط بحران و اضطرار افزود: قطعاً وجود مبانی قانونی در تفویض اختیار برخورد جدی با عوامل ایجاد خطر در حوزه پیشگیری و همچنین در شرایط بحران نیاز جدی امروز مدیریت شهری است. معاون شهردار تهران همچنین به لزوم کار جدی‌تر فرهنگی درخصوص حوادث اشاره کرد و گفت: از آموزش و پرورش تا تمام رسانه‌های سمعی و بصری و نوشتاری و اصحاب فرهنگ و هنر باید در این خصوص فعالیتی بیش از پیش داشته باشند؛ چرا که ایجاد دانش و فرهنگ عمومی پیشگیری و مدیریت حادثه و بحران خشت اول و سنگ‌بنای پیشگیری حداکثری و مدیریت بحران در کشور است.

نابودی سرمایه‌ها

رئیس کمیته مدیریت بحران شورای شهر تهران نیز با اشاره به مخاطرات و تهدیدهای زندگی شهری امروز، گفت: فقدان مدیریت یکپارچه خدمات پیشگیری و ایمنی و آتش‌نشانی در شهر تهران دلیل روشنی است برای اینکه چرا هر لحظه سرمایه‌های عظیم مالی و انسانی ما طعمه حریق می‌شود.

معصومه آباد با اشاره به وقوع قریب به 250حادثه و حریق در شهر تهران افزود: تدوین یک ساختار مدون و جامع و تعیین تکلیف موارد ناایمن، اطلاع‌رسانی مهلت‌دار به مالک (اخطار)، رفع خطر موارد ناایمن، تصرف و محدودکردن فعالیت و پلمب‌کردن واحد غیرایمن راهکارهایی است در جهت کاهش این مخاطرات که تا حد بسیار زیادی راهگشا خواهد بود. رئیس کمیته مدیریت بحران شورای شهر با اشاره به فرافکنی و شانه خالی کردن از مسئولیت ذاتی و قانونی برخی نهادها گفت: در این شرایط قوانین مقدم مانند ماده105 و تبصره ذیل ماده 105از فصل چهارم قانون وزارت کار به صراحت به وظیفه ذاتی بازرسان وزارت کار درخصوص بازدید از کارگاه‌های تولیدی ناایمن اشاره می‌کند که درصورت عدم‌رفع موارد نا ایمن از سوی کارفرما و یا نماینده آن، از طریق دادسرا یا دادگاه عمومی پیگیر پلمب کردن محل ناایمن می‌شود.

آباد با اعلام اینکه حوادث کاربری‌های تجاری و صنعتی از مجموعه حوادثی هستند که به‌صورت روزمره درصد آمار قابل توجهی را به‌خود اختصاص داده اند، افزود: هنوز بخش اعظم کاربری‌های تجاری و صنعتی تأییدیه ایمنی ندارند. در سال 85کمتر از 5درصد اماکن عمومی و تجاری تهران دارای تأیید ایمنی از آتش‌نشانی بودند که این رقم در سال 92به 30درصد رسید اما همچنان به گزارش سازمان آتش‌نشانی تهران، حدود 70درصد از ساختمان‌های شهر تأییدیه ایمنی ندارند.

معصومه آباد با تشریح اقدامات پیشگیرانه برای بروز سوانح و بحران‌های مشابه گفت: تصویب طرح توسعه و بهبود خدمات ایمنی و آتش‌نشانی، طرح به‌روزرسانی تجهیزات و امکانات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی و ارتقای سطح آموزش در این سازمان یا طرح تأمین منابع مالی پایدار سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی و ... در 2سال اخیر و آن هم تنها در حوزه آتش‌نشانی نشان می‌دهد که شورای شهر تا چه میزان بر ضرورت تجهیز و تأمین این سازمان که به گواه بسیاری از کارشناسان راه بسیاری تا استانداردهای جهانی دارد، تأکید می‌کند.