زیارت؛ تبلور مودت اهل بیت(ع)/ زیارت امام رئوف، چه آدابی دارد؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محمد علی ندائی - امامی که «سیمای حق» و «قامت بلند فضیلت» است. پیشوایی که لحظه لحظه عمر پربرکت خود را در راه هدایت و ارشاد امت گذراند و با نثار خون مطهر خویش پیمان هدایت خلق را امضا کرد. امامی که برای زائر خود تعهد کرد: «هر که مرا در دیار غربت زیارت کند، روز قیامت در سه جا به کمک او می شتابم و از هراس ها و سختی های قیامت نجاتش می دهم: وقتی که نامه های اعمال از راست و چپ پراکنده شوند ، هنگام گذشتن از صراط و موقع سنجیدن اعمال.»

زیارت، نشان مودت اهل بیت(ع)

زیارت ، نماد و نشان مودت قلبی و ارادت نسبت به اهل بیت پیامبر(ص) است. آنان که در قرآن، مودتشان اجر و مزد رسالت تلقی شده است. اجر و مزدی که سود آن هم نصیب خود زائر می شود و به‌یاد زائرمی آورد که معارف اسلام با چه سختی و مرارتی به دست او رسیده است و چه شخصیت هایی همه هستی خود را در راه اعتلای حق و گسترش توحید و عدالت نثار و ایثار کرده اند و او اینک وارث چنین میراث گران قدری است که باید با درک مسئولیت و موقعیت، وظیفه خود را به درستی دریابد و پیروی از خط رسالت و امامت را ادامه دهد تا منجی موعود و عدالت گستر جهان ظهور کند. از این رو، زائر در زیارت خود خطاب به امام(ع) نجوا می کند که:«اشهد انکم الائمه الراشدون المهدیون المعصومون المکرمون المقربون... القوامون بامره؛ شهادت می دهم که حقیقتا شما پیشوایان دارای عصمت و اهل تقوا و برگزیدگان و مطیعان خدا و نگهبانان فرمان او هستید». و خطاب به حضرت زمزمه می کند که: «ودعوتم الی سبیله بالحکمه والموعظه الحسنه و بذلتم انفسکم فی مرضاته و صبرتم علی ما اصابکم فی جنبه و اقمتم الصلاه و آتیتم الزکاه و امرتم بالمعروف و نهیتم عن المنکر و جاهدتم فی الله حق جهاده؛ به راه حق با برهان و حکمت و پند و موعظه نیکو دعوت کردید و در راه رضای او از جان گذشتید و بر مصائبی که از امت به شما رسید، برای خدا صبر کردید و نماز را به پا داشتید و زکات را ادا کردید و امر به معروف و نهی از منکر انجام دادید و حق جهاد در راه دین خدا را به جا آوردید.»آن گاه، درفرازی دیگر، امام (ع) را میراث دار نبوت توصیف می کند و مدار و محور حق می شمارد و خطاب به آن حضرت می گوید:«والحق معکم و فیکم و منکم و الیکم و انتم اهله و معدنه و میراث النبوه عندکم؛ حق با شما و در خاندان شما و مرجعش به سوی شماست و اهل حق و معدن حقیقت شما هستید و میراث نبوت نزد شماست.»

آداب زیارت

آری، امروز روز دیدار و تجدید بیعت با ولی خدا حضرت رضا(ع) است. آن امامی که فرمود: «هیچ یک از دوستان من که عارف به حق و مقام من باشد، زیارتم نکند مگر این که در روز قیامت شفاعتش کنم.» پس غسل زیارت می کنیم ، پاک ترین لباس ها را می پوشیم و با گام هایی آهسته و آرام که با ذکر سبحان الله و الحمدلله و ... همراه است، دل را به سویش پرواز می دهیم، به آن جا که قطعه ای از بهشت و قلعه و دژ مستحکم «لااله الا الله» است، داخل می شویم و اذن دخول می خوانیم:«فاذن لنا یا مولانا فی الدخول افضل ما اذنت لاحد من اولیائک؛ مولای ما! به ما اجازه بده وارد شویم. همان طور که به یکی از دوستان نزدیکت اجازه می دهی» .زیارت نامه را به دست می گیریم و با خضوع و خشوع و از روی شور و شوق می خوانیم: «السلام علیک یا امین الله فی ارضه و حجته علی عباده السلام علیک یا علی بن موسی الرضا(ع)...» نماز زیارت می خوانیم، برای فرج حضرت ولی عصر (عج) دعا می کنیم و مؤمنان را هم یاد می کنیم. اما هر یک از ما حرف هایی در دل دارد که نمی شود آن ها را ناگفته بگذاردوبگذرد.

امام رضا (ع) تمام امید ماست

موسی ایاز تکین ازشیعیان ترکیه که در یازدهمین جشنواره بین المللی امام رضا (ع) به عنوان خادم فرهنگ رضوی برگزیده شده، حس وحال خود را اززیارت امام رضا(ع) چنین توصیف می کند:هر وقت که در مقابل در ورودی حرم مطهر امام رضا(ع) می ایستم این حس به من دست می دهد که در برابر شخصیتی ایستاده ام که بعد از خداوند همه دار و ندارم است.دراین حال ،یگانه چیزی که در ذهنم می آید، همان بی کسی و بینوایی ام است و این که محتاج به فضل و کرم امام(ع) بوده و هستم.

لحظات وصف ناپذیر

دکتر منصور لیمبا از مسلمانان کشور فیلیپین که او هم ازخادمان برگزیده فرهنگ رضوی است،شوروشوق خود را در زیارت حرم مطهرامام رضا(ع) چنین توصیف می کند: من این همه راه را به خاطر امام رضا(ع) آمده ام. خود را از شهر خودم به مانیل، از آن جا به دوحه و ازدوحه به مشهد رسانده ام تا حرم حضرت را دوباره ببینم. شما نمی توانید تصور کنید که چقدرشیرین و وصف ناپذیر است وقتی انسان پس از سال ها حرم امام رضا (ع) را ببیند و به حضرت بگوید امام رضا(ع)! سلام، من آمدم. من وقتی حرم را دیدم ، وجودم سرشار از عشق به امام رضا(ع) شد؛ خودم را با شتاب به حرم رساندم و ساعت های توصیف ناپذیر را در محضر حضرت سپری کردم. در آن لحظات فکر می کردم هر حاجتی داشته باشم روا می شود چون من فقط به امام رضا (ع) فکر می کردم و چیز دیگری نمی توانست در ذهن من باشد.به امام رضا (ع)گفتم آقاجان من آمدم چون شما مرا طلبیده بودید.نمی توانم چیزی از شما بخواهم چون خواسته های من کوچکند و من صلاح خودم را نمی دانم، اما شماصلاح زندگی همه ما را می دانید پس آن طور که خودتان صلاح می دانید با ما رفتار کنید. لحظات حضوردر محضر امام (ع) را نمی توانم برای شما توضیح دهم. من فقط اشک می ریختم و به امام(ع)می گفتم این اشک ها عشق من است که به پای شما می ریزم. خیلی در آن ساعت ها با امام(ع) حرف می زدم چون سال ها بود که منتظر بودم به زیارت حرم مطهرامام رضا(ع) مشرف شوم و با ایشان گفت وگو کنم .هنگام نجوا با آن حضرت، احساس می کردم امام رضا (ع) به حرف های من گوش می کنند و جوابم را می دهند.

(به نقل از کتاب رایحه رضوی)

زیارت امام رئوف، چه آدابی دارد؟

امروز بیست و سوم ذی القعده روز زیارتی امام رضا(ع) است. زیارت امام معصوم، آدابی دارد که ارتباط با امام و دل‌سپردن به ایشان را برای ما ساده‌تر و صمیمی‌تر می‌کند. بنابراین ما ایرانی‌ها و به خصوص مشهدی‌ها که به خاطر نزدیک بودن فیزیکی به بارگاه ایشان، امکان بیشتری برای زیارت داریم، باید بیشتر بدانیم و به کار ببندیم. به مناسبت روز زیارتی امام رضا(ع) نگاهی داریم به آداب زیارت ایشان:

1- معرفت و شناخت امام(ع)

کسی که بر چشمه آبی وارد می‌شود، به اندازه ظرفی که به همراه دارد، از آن چشمه بهره می‌گیرد و زائری که به زیارت امام می‌آید به اندازه شناخت و معرفتی که دارد، از زیارت خویش سود می‌برد. پس باید پیش از هر چیز، سطح شناخت و آگاهی خود را درباره امام بالا ببریم و قبل از ورود به میهمانی، صاحبخانه، خصوصیات اخلاقی و رفتاری او و نیز انتظارات و خواسته‌های ایشان را بشناسیم.

2- طهارت روحی

یکی از بزرگ ترین ویژگی‌های اهل بیت(ع) طهارت و پاکی آنان از هر گناه و کاستی است و این‌که دوست دارند میهمانان آنان نیز از گناه پاکیزه باشند. شایسته است که زائر امام، قبل از ورود به حرم، بیشترین سعی خود را برای کسب طهارت و پاکیزگی روحی انجام دهد. برخی آلودگی‌های انسان مربوط به سستی در انجام واجبات، سهل‌انگاری در نماز و روزه و ارتکاب برخی محرّمات است که باید از این گناهان به درگاه خدا توبه کرد و به راستی تصمیم گرفت که گذشته را جبران کرده، در آینده به گناه و آلودگی نزدیک نشد.

بخشی دیگر از آلودگی‌های انسان مربوط به نادیده گرفتن حقوق دیگران، بی‌احترامی به پدر و مادر، ضایع ساختن حق برادر و خواهر، قطع ارتباط با خویشاوندان و تصرف در اموال یتیمان و کودکان و بی‌اعتنایی به حقوق همسر و فرزندان و... است که توبه از این گونه گناهان -علاوه بر ندامت قلبی و باطنی- مستلزم این است که آن حقوق ضایع شده را در عمل جبران کند و تصمیم بگیرد رضایت صاحبان حق را به دست آورد.

3- طهارت جسمی

پاکیزگی لباس و بدن ، از آداب و اعمال عبادی است و چون حرم امامان مکانی است که برای عبادت و بندگی خدا مهیا شده است و محضر امام، محضر ولی خداست، باید نهایت پاکی و طهارت را رعایت کرد و علاوه بر آن، پیش از ورود به حرم (غسل زیارت) کرد و وضو گرفت. غسل به نیت پاکی از همه آلودگی‌هایی که به غسل نیاز داشته است و ممکن است آن را فراموش کرده باشد و نیز به نیت آمادگی برای زیارت امام و نیایش به درگاه الهی.

4- آمادگی روحی و عاطفی

علاوه بر طهارت جسمی و معنوی، برخی اعمال، زمینه روحی زائر را برای زیارت آماده می‌سازد، از آن جمله است کمک به نیازمندان و یاری رساندن به دیگر زائران. یکی از راه‌های ایجاد آمادگی روحی و معنوی برای کسانی که به صورت گروهی و کاروانی به زیارت می‌آیند، یاری رساندن به همراهان و فراهم آوردن زمینه آسایش و زیارت برای آنان است.

5- زیارت و عرض سلام و ارادت

حساس‌ترین مرحله زیارت، همین مرحله است. زائر باید پس از رعایت آداب زیارت و کسب طهارت ظاهری و باطنی و اذن دخول با نیتی خالص و به هدف اطاعت از خداوند، به اظهار مودت و دوستی با اهل بیت پرداخته و در برابر ضریح آن بزرگوار با ادب و احترام بایستد. دعا، هم می‌تواند به فارسی باشد و هم به عربی و بهترین دعا، دعاهایی است که از امامان معصوم(ع) و بزرگان روایت شده است، مانند زیارت جامعه کبیره، زیارت امین‌ا... یا زیارت مخصوص حضرت.

6- نماز

پس از قرائت دعا و زیارت امام(ع) دو رکعت نماز همانند نماز صبح توصیه شده است. نماز، تنها برای عبادت خداوند و تقرب به سوی اوست، اما ثواب آن به پیشگاه امام(ع) هدیه می‌شود.

7- دعا و نیایش در پیشگاه پروردگار

در روایات چنین آمده است که دعا و راز و نیاز با خداوند و درخواست حاجت‌های خود از او، مغز و روح عبادت است. پس از زیارت و به جا آوردن نماز، فضای ذهنی زائر برای درخواست حاجت‌های خود از خداوند کاملاً آماده است. در محضر امام و فضای معنوی حرم و پس از آمادگی‌های روحی و معنوی، باید دست‌ها را به سوی آسمان -محل نزول رحمت الهی- بلند کرد و به گونه‌ای که برای دیگران مزاحمت ایجاد نشود، یکایک درخواست‌های خود را به ساحت خدای یگانه و امام معصوم(ع) عرضه داشت.

8- پیمان صداقت و بندگی به درگاه خدا

از جمله عواملی که می‌تواند در استجابت دعا مؤثر باشد، این است که زائر در محضر امام(ع) با خدا عهد و پیمان ببندد که واجباتش را انجام دهد و از گناهان دوری کرده، حقوق دیگران را ادا کند و برای فرج و ظهور امام زمان(عج) و نیز پیروزی مسلمانان در سراسر عالم دعا کند.    

برگرفته از تبیان