پشت در اسرار حراج میلیاردی تهران !

 روزنامه جوان نوشت: برخی آن را رکوردزنی بزرگ و گردش مالی خیره کننده در زمینه فروش آثار هنری ایران می‌دانند و برخی دیگر از آن به عنوان یک بازی اقتصادی و بازارگرمی بزرگ برای مطرح شدن هنرمندان کمترشناخته شده یاد می‌کنند. 
 

در جمعه شبی که گذشت، پنجمین دوره حراج تهران برگزار شد. در این دوره که در هتل پارسیان آزادی برگزار شده است؛ چهره‌هایی چون علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد و افرادی مانند علی دایی، شهرداد روحانی، الناز شاکردوست و عاطفه رضوی حضور داشته‌اند. در میان 80 اثر ارائه شده این حراجی 14 اثر کلاسیک از نقاشانی مانند کمال الملک، علی اکبر مزین الدوله و حسن ارژنگی ارائه شده است. از نکات جالب توجه دوره پنجم حراج تهران، جابه‌جایی دوباره رکورد فروش آثار هنری بوده تا آنجا که صحبت از ثبت فروش 25 میلیارد و 362 میلیون تومانی در این دوره است. به این معنی که فروش آثار در دوره پنجم حراج تهران حدود 4 میلیارد تومان بیشتر از فروش سال گذشته بوده است. جالب آنجا است که الناز شاکردوست، بازیگر سینما اولین خریدار حراج تهران بوده است. از سوی دیگر این رویداد در این دوره باز هم با رکوردزنی فروش آثاری از سهراب سپهری همراه بود. آثار سهراب سپهری با فروش 4 میلیارد و 550 میلیون تومان نزدیک به یک پنجم مجموع فروش این رویداد را به خود اختصاص داد. در دوره گذشته برگزاری حراج تهران نیز تابلویی از سهراب سپهری رکوردی تاریخی زده بود و با قیمت 2 میلیارد و 800 میلیون تومان در میان 126 اثر ارائه‌شده در این حراجی جایگاه نخست را کسب کرده بود. 

حراج تهران با تمام زرق و برق و پول‌های کلانی که برای خرید و فروش آثار آن جا به جا می‌شود، همیشه سوژه‌ای داغ برای اظهارنظرها و واکنش‌های مختلف بوده است. با وجود آنکه وزیر ارشاد و معاونش از مهمانان ویژه پنجمین برگزاری آن بودند، اما این حراجی نقطه مقابل اکسپوی هنری وزارت ارشاد و رقیب سرسخت آن است. رویدادی با سر و شکل مستقل، کاملاً خصوصی و البته پر رونق‌تر که برخلاف اکسپو در آن از گردش مالی رکوردهای خوبی بر جای می‌ماند. برخی برگزاری این حراجی را اتفاقی مثبت برای فرهنگ و هنر کشور تلقی می‌کنند. اینکه آثار هنری مورد توجه قرار گرفته و گردش مالی این حوزه رونق بگیرد برای بسیاری باب میل و نقطه‌ای آرمانی برای هنر محسوب می‌شود به ویژه آنکه در سال‌های گذشته برای برگزاری حراج کریستی در تهران تلاش زیادی صورت گرفته است، اما اکنون با وجود حراجی مستقل و خصوصی چون حراجی تهران جای خالی وجود یک بازار اقتصادی داخلی پر رونق در زمینه فروش آثار هنری پر شده است با این حال حراج تهران بعد از هر دوره از برگزاری خود، انتقادهای بسیاری را مقابلش می‌بیند. 

از انتقاد به سر و شکل لاکچری و مبالغ هنگفت و میلیاردی که در آن جا به جا می‌شود تا انتقادهای نسبتاً موشکافانه‌تر همچون ادعایی که این حراجی را یک بازارگرمی برای فروش آثار هنرمندان کمترشناخته شده کشور می‌داند. 

واکنش خوانندگان سایت‌ها و خبرگزاری‌ها به آمار و ارقام هنگفت خرید آثار هنری حراج تهران، گویای نظرات مختلف مردمی درباره این رویداد است. در برخی نظرات می‌توان جنس انتقادها را به این حراجی دریافت: «واقعاً برای وزیر متأسفم. از نزدیک شاهد این پول دادنای بیهوده هست و ککشم نمیگزه. شاکر دوست این پولا رو بیاد بده چهارتا یتیمو سیر کنه. »، «سه میلیارد پول میدن برای یه تابلو نقاشی اون موقع ما با داشتن تحصیلات عالیه برا پول پیش واسه اجاره خونمون موندیم.»، «واقعاً این‌ خرید و فروش‌های تابلو مسخره‌ترین کار دنیاست یه عده از رو شیکم‌سیری میان یه تابلویی که چیزیم ازش نمی‌فهمن رو به‌خاطر پز دادن با قیمت‌های نجومی میخرن، وقتی آدم فکرشو میکنه که با این پول‌ها میشه زندگی چندصد نفر رو نجات داد، تأسف می‌خوره. البته هر کسی اختیار پول خودشو داره و میتونه هر کاری بکنه ولی چه خوب میشد که این پولا در جهت درست مصرف میشد.» 

 خواننده‌ای دیگر نوشته است: « در تمام دنیا چنین فروش‌هایی صورت می‌گیره ... هر آدمی هم مسئول پول خودشه که چطور خرجش کنه همین مونده برای مزایده هم داستان توهمی بسازیم برای خودمون.» 

در کنار این انتقادات اما گاه نقدهای ژرف‌تر و موشکافانه‌تری ماهیت برگزاری حراج تهران را نشانه می‌گیرد. از جمله اینکه چرا به‌جای یک مجری متخصص برگزاری حراج، چهره‌ها و بازیگران سینما و تلویزیون چکش حراج این رویداد را در دست می‌گیرند. آنها که حراج تهران را بازارگرمی برای فروش آثار هنری مطرح و غیرمطرح می‌دانند، معتقدند که اجرای چنین حراجی توسط چهره‌هایی چون رضا کیانیان و یا حسین پاکدل ترفندی بیش برای جلب مشتری نیست، اما انتقاد بزرگ‌تر به حراج تهران مربوط به قیمت‌گذاری آثار است، چنانچه سال گذشته نیز برخی انتقادها و اعتراض‌ها ارقام اعلام شده در حراجی را مشکوک اعلام کرده است و مدعی شده بود که خریدهای این حراجی صوری است. 

هنوز هم پیش روی حراج تهران، نقدهای قابل‌اعتنایی مطرح می‌شود؛ انتقادهایی از جمله اینکه این رویداد با قیمت‌گذاری‌های نجومی‌اش روی آثار هنری کمتر شناخته شده، سکویی برای مطرح شدن هنرمندان بی‌نام و نشان و تبدیل آنها و آثارشان به پرفروش‌های آینده این حراجی است. این نقدها و ابهامات عموماً بی‌پاسخ باقی می‌مانند و سال به سال وجهه‌ای پر رمز و رازتر به حراج تهران می‌بخشند!