در دوران پسابرجام وضعیت صنعت نفت ایران به عنوان مزیت اقتصادی کشورمان، بیش از دیگر فاکتورهای اقتصادی نیازمند رصد دقیق و برنامه ریزی برای توسعه است، حرکت این صنعت در این دوران باید به سمت تحقق اهداف پیش بینی شده در اسناد بالادستی شتاب بگیرد.

بدون شک توسعه در اکتشاف نفت و گاز، ارتقا توان کشور در زمینه تولید، تولید فرآورده های نفتی، تنوع بخشی به صادرات در حوزه انرژی با هدف کاهش اتکا به صادرات نفت خام از جمله برنامه های پیش بینی شده در اسناد بالادستی است و باید از بهبود شرایط در دوران پسابرجام به نفع تحقق اهداف پیش بینی شده استفاده کرد.

در این رهگذر نوسان در قیمت نفت و پیامدهای آن به خوبی نشان داد که این منبع برای کسب درآمد به شدت خطرپذیر است. بنابراین، راهی جز توسعه صادرات فرآورده و محصول نهایی نیست که این موضوع در گرو سرمایه گذاری است، لذا باید از همه ظرفیت های داخلی و خارجی برای سرمایه گذاری در صنعت نفت بهره برد.

پس از توافق هسته‌ای  ایران با گروه 5+1  رفت و آمدهای دیپلماتیک و بعضا اکونومیک در کشورمان گسترش یافته از حضور هیئت‌های عالی رتبه اقتصادی و تجاری از کشورهای اروپایی و آسیایی گرفته تا سطح  وزاری کلیدی این کشورها که می‌تواند افق روشنی برای توسعه‌ی کشورمان در عرصه اقتصادی و سیاسی باشد. 

روز گذشته "نارندرا مودی" نخست وزیر هند به دعوت رسمی رئیس جمهور کشورمان در صدر هیات پلندپایه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به تهران آمده است. گفته می‌شود اسناد و موافقتنامه‌هایی که قرار است در جریان سفر نخست وزیر هند به تهران امضا شود، بیشتر در بخش های اقتصادی، سرمایه گذاری، تجاری، حمل و نقل و توسعه بنادر، فرهنگی، علمی و دانشگاهی است.

کشور این نخست وزیر سومین کشور واردکننده نفت در جهان و همچنین چهارمین کشور مصرف‌کننده نفت در تلاش است تا تعاملات نفتی خود با کشورهای حوزه خلیج‌فارس را که حجم قابل توجهی از نفت این کشور را تامین می‌کنند افزایش دهد، بر این اساس "بهارمندرا پرادهان" وزیر نفت هند اعلام کرد این کشور قصد دارد تا تلاش‌های خود را برای به دست آوردن قرارداد توسعه میدان گازی "فرزادB "در ایران افزایش دهد.

پس از سالها خلف وعده و عدم تعیین تکلیف هندی‌ها در توسعه میدان فرزاد B باز هم وزارت نفت هند امیدوار است بتواند ایران را متقاعد به واگذاری توسعه این میدان به شرکت‌های هندی کند. 

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، میدان گازی فرزادB در سال 2008 توسط شاخه امور بین‌المللی شرکت او ان جی سی ویدش هند در بلوک اکتشافی خلیج فارس کشف شد، این میدان گازی در مجموعه‌ای مشهور به بلوک فارسی قرار دارد که حوزه‌ای سرشار از منابع گاز و میعانات گازی واقع شده در غرب میدان پارس شمالی ، شمال غرب میدان‌های گلشن و فردوسی در آبهای خلیج فارس است.

امضای قرارداد اولیه اکتشاف و توسعه فرزاد B با کنسرسیومی متشکل از سه شرکت دولتی هند به حدود سال 2000 میلادی بازمی‌گردد؛ اما این قرارداد فقط در بخش اکتشاف اجرایی شد و در بخش توسعه هیچ اقدامی برای برداشت منابع گازی این میدان صورت نگرفت.

آیا قرارداد

سال‌های بعد نیز چندین بار مذاکراتی برای حضور شرکت‌های هندی در توسعه این میدان گازی بین طرفین مطرح شد اما هیچ‌کدام به نتیجه نرسید تا اینکه رستم قاسمی وزیر وقت نفت ایران، خردادماه سال 92 در حاشیه یکصد و شصت و سومین نشست کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) در جمع خبرنگاران از گفتگوهای سازنده تهران و دهلی‌نو برای جلب مشارکت هندی‌ها در توسعه میدان گازی فرزاد B در خلیج فارس خبر داد. این گفت‌وگوها نیز که قرار بود تیم کارشناسی دو طرف را پای میز مذاکرات برای تدوین جزئیات همکاری‌ها بکشاند، مؤثر واقع نشد.

در سپتامبر 2010، این شرکت یک طرح توسعه ای تجدیدنظر شده را برای تولید 60درصد از2168 تریلیون فوت مکعب منابع گازی این میدان را به دولت ایران ارائه کرد، اما شرکت هندی به دلیل تهدید ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه شرکت هایی که بیش از 20 میلیون دلار سرمایه گذاری در بخش انرژی ایران انجام بدهند، از امضای قرارداد امتناع کرد.

ایران در فوریه 2012، اولتیماتومی یک ماهه به کنسرسیومی به سرپرستی شرکت او ان جی سی برای توسعه این میدان گازی داد. برای بیش از دو سال دولت ایران تهدید خود مبنی بر توقف فعالیت او ان جی سی در بلوک فارسی را عملی نکرد، اما به گفته منابع هندی، اکنون تهران این میدان را در فهرست بلوک هایی قرار داده که قرار است به مزایده گذاشته شوند.

در عین حال ایران هنوز مجوز فعالیت های اکتشافی شرکت او ان جی سی در بلوک فارسی را باطل نکرده و این مسئله به شرکت هندی اجازه می دهد تا فعالیت های اکتشافی خود را توسعه دهد.

در دولت یازدهم، شرکت ملی نفت ایران در قالب پروژه‌های آماده سرمایه گذاری با مدل جدید قراردادهای نفتی ایران (IPC) میدان فرزاد B را نیز به‌صورت پکیجی آماده سرمایه گذاری معرفی کرد. پس از انتشار این خبر، هندی‌ها باز هم دست به کار شدند و در مکاتبات خود با وزارت نفت ایران از تمایل خود برای سرمایه گذاری در این میدان خبر دادند.

خبرهای نفتی حاکی از این است که هندی‌ها در مذاکرات خود با وزارت نفت ایران از تهیه بسته‌ای به‌منظور توسعه جامع میدان فرزاد B خبر داده‌اند که تمایل دارند هرچه سریعتر در دیداری حضوری با مسئولان ایرانی از این بسته رونمایی کنند.

در ماه گذشته پرادان وزیر نفت هند در دیدار با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران درباره همکاری شرکت نفتی هندی برای توسعه میدان گازی فرزاد B گفت: مذاکرات در مورد این میدان پیش از تحریم‌ها صورت گرفته بود و ادامه همکاری‌ها در این زمینه به واسطه تحریم‌ها متوقف شد.

وی ادامه داد: دولت ایران ساز و کار جدیدی در رابطه با مناقصه‌ها ارائه خواهد کرد که اگر مناسب باشد هند به این مناقصه‌ها ورود خواهد کرد البته فرزاد B با مساعدت دولت ایران خارج از مناقصه به هند واگذار می‌شود.

آیا قرارداد

وی همچنین اظهار کرد: برای خط لوله صلح نیز شرایط جدیدی ایجاد شده که با بررسی آنها هند به این پروژه وارد می‌شود. ایران در حال حاضر مازاد تولید گاز دارد و هند نیز خواهان این گاز است.

همچنین رکن‌الدین جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هم درباره آخرین وضعیت قرارداد "فرزادB  گفت: با نهایی شدن مباحث فنی و تجاری هندی‌ها در زمان مقرر و  پیش رفتن به موقع مذاکرات، در سال جاری میلادی قرارداد توسعه میدان گازی فرزاد B امضا می‎شود.

پیرو این مباحث، با دستور رئیس جمهور کشورمان پروژه فرزاد B از مناقصه خارج شده و با ابراز تمایل دوباره هند برای سرمایه‌گذاری در این میدان مواجه شده است، حال باید منتظر ماند و دید سرنوشت این پروژه 5 میلیارد دلاری که جذابیت بسیار بالایی برای شرکت‌های نفتی بین‌المللی دارد در سفر نخست وزیر هند به تهران مشخص خواهد شد یا خیر؟

 

منبع خبر : باشگاه خبرنگاران جوان
هندوستان قراداد نفت ایران