دکتر علیرضا زاکانی
فرداي پس از توافق/ چه کسي بيشتر نيازمند مذاکره است؟
در آستانه سالگرد توافقنامه ژنو و اعلام نتايج آن بعد از يک سال تلاش سخت مذاکرهکنندگان ايران اسلامي قرار داريم. پيرامون اين توافق، زمينهها و رخدادهاي آن از زواياي مختلف ميتوان بررسي و تحليل نمود و راه روشني را براي آينده انتخاب کرد.
دکتر علیرضا زاکانی- 1. فن‌آوري هسته‌اي يکي از مولفه‌هاي اساسي قدرت و عزت ملت رشيد ايران اسلامي است که به لطف خداوند بزرگ به همت دانشمندان ايران اسلامي در سايه تدابير مقام معظم رهبري به بار نشست و در کمال بهت و ناباوري قدرتهاي سلطهگر سبب اميد و افتخار براي همه مستضعفين و مسلمين جهان شد، لذا يکي از وجوه ترس مستکبران به رهبري آمريکا الگوگيري ملل مظلوم جهان از ايران است که نه تنها بدون اجازه کدخداي جهان و همراهانش به اين مهم دست يافت بلکه در اوج مخالفتهاي آنها اين افتخار را نصيب کشور عزيزمان کرد. دستيابي به اين فن‌آوري علاوه بر مواهب بسيار زيادي که نصيب کشورمان خواهد کرد و از قِبل آن تحولي در صنعت، کشاورزي، پزشکي و... رخ خواهد داد، از ديگر سو مايه استمرار استقلال ايران در بعد انرژي پس از اتمام سوخت فسيلي نيز خواهد شد که اين موضوع به نوبه خود داراي اهميت فوق‌العاده بالايي براي امروز و آينده است.
2. موضوع فن‌آوري هسته‌اي از آن دست موضوعات ملي است که به هيچ‌وجه نبايد با نگاه بخشي و جناحي به آن نگريست. از اشتباهات جبران‌ناپذير انتخابات رياستجمهوري يازدهم اين بود که اين امر ملي خواسته يا ناخواسته به موضوعي براي رقابت بين نامزدها تبديل شد و برخي با تمسک به دوگانه مقاومت يا سازش و برخي ديگر نيز به بهانه چرخيدن چرخ کارخانهها به آن پرداختند که نتيجه محسوس اين دوگانه آثار بسيار بدي را در روند احقاق حقوق مردم عزيزمان داشت. امروز آنچه مهم است آرزوي موفقيت و حمايت تمام عيار از تيم مذاکرهکننده در ميدان مذاکرات است، که انشاءالله در صورت موفقيت آنها در برابر زيادهخواهيهاي آمريکا و هم قطارانش، از مذاکرهکنندگان قهرماناني ملي خواهد ساخت که توانستند با تاکيد بر حقوق مسلم ملت ايران، حفظ عزت و جايگاه مردم سلحشور ايران با رعايت خطوط قرمز ترسيمي به توافق رسيده و حصر اقتصادي ظالمانه غرب را بشکنند.
3. مذاکرهکنندگان بايد توجه کنند امروز تفاهم با ايران هسته‌اي نياز واقعي آمريکاست و اوباما به نمايندگي از اين کشور خوب ميداند که بدون در نظر گرفتن ايران اسلامي در منطقه و بسياري از نقاط جهان امکان حرکتي اثربخش را نخواهد داشت علاوه بر اينکه آسيبپذيري اين کشور نيز در برابر انباشت حاصل از توليد قدرت بومي در صحنه نبرد نامتقارن، اين کشور را از هميشه ضعيفتر کرده است از اين رو رئيسجمهور آمريکا محتاج تفاهم با ايران است که هم حزب مورد نظرش را از گرداب کنوني نجات دهد و هم ايالات متحده را از انسداد در مسير پيشرو رهايي بخشد. البته بايد هوشيار بود که فريب بازي زرگري بين جمهوري‌خواهان و دموکراتها را نخورده و هنر استفاده از مخالفين در اين دو حزب که وحدت هدف و اختلاف روش در ظاهر دارند ما را ذوق زده نکرده و امتيازي بيدليل را نصيب آمريکا نکرد. متاسفانه ما در داخل کشور هنر استفاده از مخالفين و جناحها را براي کسب موفقيت در پيگيري منافع ملي و بهتعبيري هنر بازي قدرت بين جناحها براي کسب منافع ملي و دستيابي به اهداف از پيش تعيين شده را که امروز در مذاکرات هسته‌اي متجلي است نداريم و اين معضلي است که تبديل به يک عيب و نقص جدي شده تا جايي که عدهاي به کمترين مسامحه و نرمش برچسب خيانت زده يا عدهاي ديگر با دقت حداقلي و نقد در مسير مذاکرهکنندگان مخالفت کرده و نقادان را به بيسوادي و عناد ورزي متهم ميکنند، بيآنکه از ظرفيت آنها براي بالابردن سطح چانه‌زني با طرف مذاکرهکننده استفاده کنند و با بيدقتي در دشمن‌انگاري يا رقيب‌پنداري بين جناحهاي سياسي کشور مانع کسب منافع حداکثري ملي در مواجهه با بيگانگان نشوند.
4. توجه به نياز واقعي کشور در خطوط قرمز ترسيمي از سوي رهبري معظم انقلاب اسلامي حکايت از عمق بينش و آينده‌نگري معظم‌له دارد. خطوط قرمز عبارتند از: الف. برداشتن همه تحريمها در صورت توافق ب. امکان دستيابي به ميزان غنيسازي برابر نياز کشور ج. عدم تغيير ماهيت فردو به‌علت غيرقابل آسيب بودن اين مجموعه ـ بهدليل 130 متر ضريب اطمينان براي انهدام آن براي بيگانگان و قرار داشتن همه امکانات مورد نياز آن در زير زمين ـ که آن را به محلي امن براي فعاليت هسته‌اي و تضميني براي عدم تعرض به نطنز قرار داده است. د. حفظ ماهيت آب سنگين اراک به‌علت نياز مبرم کشور به بهرهبرداري از مواهب صلحآميز آن بهويژه در حوزه پزشکي هـ. حق توسعه علم و دانش در اين حوزه بهعنوان حق اوليه دانشمندان و مراکز پژوهشي براي دستيابي به آخرين نتايج پژوهشي و علمي که رتبه علمي کشور را ارتقا داده و نياز عملي آن را مرتفع خواهد ساخت.
با دقت در خطوط قرمز فوق‌الذکر و توجه به ساير فرمايشات معظم‌له از جمله نياز 190 هزار سو غنيساز بهعنوان نياز پايه امروز کشور، در مييابيم که خواسته نظام اسلامي منطبق بر نيازي منطقي و کاملا صلحجويانه با رعايت حقوق و عزت مردم شريفمان است چراکه ايران اسلامي با توجه به دستورات انسانساز دين مبين اسلام در ساخت و استفاده از سلاح کشتار جمعي بهخصوص بمب هسته‌اي آن را حرام دانسته است و حتي با عدول از نگاهي حداکثري به مواهب صلحآميز اين حوزه ـ براي ممانعت از بهانه‌جويي مستکبران ـ که از نگاه اقتصادي صرف توليد و صادرات محصولات هسته‌اي سود سرشاري را براي کشور فراهم خواهد کرد با تاکيد بر همه خطوط قرمز براي کسب کف منافع ملي پرداخته و راه را براي بالابردن سقف توليد برابر نياز داخلي هموار کرد. زيرا برابر مصوبه مجلس شوراي اسلامي در ايجاد زمينه بهرهبرداري از 20 هزار مگاوات برق از صنعت هسته‌اي بهعنوان ميزان نياز آتي کشور، دولت ميبايست در آينده نه چندان دور سه ميليون و 800 هزار سو ظرفيت غنيسازي توليد کند تا در قبال آن چرخ کارخانه‌هاي اين کشور چرخيده و چراغ خانه ملت شريف ايران روشن بماند. طبق تحقيقات دقيق و گستردهاي که با تلاش چند ساله متخصصين يکي از شرکتهاي اقماري دانشگاه استنفورد در سال 1355 منتشر شد ايران ميبايست براي رشد مطلوب خود تا سال 1375 به اين مهم دست مييافت. ميزاني که اينک فقط به 1000 مگاوات آن در بوشهر دست يافتيم و با عنايت به قرارداد 10 ساله با روسيه، که ما را ملزم به تامين سوخت اين نيروگاه از قريب هفت سال ديگر مينمايد نياز امروز کشور ايجاد ظرفيت فعال براي 190 هزار سو ميباشد و اين درحالي است که کل ظرفيت فعال امروز کشور فقط 11 هزار سو بوده که آمريکاييها با قلدري مطالبه کاهش آن و قرارگيري در سقف حداکثر شش هزار سو را دارند و به وضوح بيان ميدارند که ما ديگر حق تحقيق و توسعه نداريم، آب سنگين اراک و فردو ميبايست تغيير ماهيت داده و سقف انباشت اورانيوم غني شده در کشور به حداقل کاهش يابد و بعد از قبول تشديد نظارت، آنها فقط بخش اندکي از تحريمها را تعليق خواهند کرد و در راستي‌آزمايي و طي ساليان پيش رو زمينه برچيده شدن تحريمها را در حوزه هسته‌اي خواهند برداشت ضمن اينکه ساير اتهامات حقوق بشري و حمايت از تروريسم از منظر آنها پابرجاست و از قبل آن ايران مستحق افزايش تحريمها است.
5. آمريکاييها بعد از نشست بغداد به تيم مذاکرهکننده ايران پيشنهاد معامله دادند و ايران نيز ضمن پذيرفتن معامله از آنان خواست که با شفافيت پيشنهاداتي را ارائه کنند که در آن هم‌وزن بودن، هم‌جنس بودن و هم‌زمان بودن خواستهها و اقدامات دو طرف بهصورت کاملا شفاف معلوم و مشخص شود. در نشستهاي بعدي در مسکو و آلماتي 1 و 2 ايران بسته منسجم و شفافي را ارائه نمود و طرفهاي مذاکرهکننده را در موضع انفعال قرار داد. ما در پنج سرفصل از جمله هسته‌اي، تروريسم، حقوق بشر و... در سطح منطقه و جهان واقعيتها را بيان نموده و راهکاري شفاف و مشارکت‌پذير را براي حل موضوعات ذکر شده بيان داشتيم و در مقابل انتظارات خود را نيز به روشني ابراز داشته بر منافع حياتي و ملي خويش تاکيد ورزيديم. بهطور مثال پيشنهاد ايران براي رقيق‌سازي، اکسيد و تبديل کردن بيش از 200 کيلوگرم اورانيوم 20 درصد انباشت شده در کشور و لغو تحريمهاي بانکي بهطور هم‌زمان بود درحاليکه امروز مذاکرهکنندگان آمريکايي و غربي در برابر اقدامات خيرخواهانه دولت و تيم مذاکرهکننده در تبديل ذخاير 20 درصد اورانيوم کشور و ساير اقدامات انجام شده بيشتر از آن حاضر به تغيير ساختار و زيرساخت تحريمها نبوده و فقط با وعدههاي توخالي تعليق موقت بخشي از تحريمها را پيشنهاد ميدهند که نه تنها مشکلي از کشور را حل نخواهد کرد بلکه با هر بهانهاي زمينه تشديد و سختگيري بيشتر را فراهم خواهد کرد.
6. تيم مذاکرهکننده فعلي عليرغم زحمات بسيار داراي نقاط ضعف و اشتباهاتي است که ميبايست نسبت به رفع آن اقدام نمايد. از اشکالات اين تيم ميتوان به شروع مذاکرات سال گذشته بدون در نظر گرفتن دستاوردهاي مذاکرات تيمهاي قبلي خود و آغاز از نقطه صفر مذاکرات با طرفهاي مذاکرهکننده بود که در کنار خوش‌بيني بيش از حد به مذاکرات، گره زدن رفع مشکل اقتصادي کشور تنها به تحريمها، عدم ديد فني درست و تخصصي به صنعت غنيسازي و نداشتن اطلاعات دقيق در خصوص آن ـ که در اثناي حضور مذاکرهکنندگان در مجلس اين خلأ رخ مينمودـ، عدم استفاده از ظرفيتهاي مخالفين در بالا بردن سطح چانه‌زني خود، آغاز مذاکرات در چارچوب زمين بازي تعيين شده استکبار و با روندي غيرشفاف با آمريکاييها بهجاي مواجهه شفاف با گروه مذاکره کننده، عدم بهرهبرداري از توانمنديهاي داخلي و بهخصوص منطقهاي و جهاني برابر قابليتهاي موجود، عدم شناخت دقيق از ظرفيتهاي دفاعي ايران اسلامي و عقبه آن در جهان اسلام براي مواجهه با زياده‌خواهي آمريکا، عدم ترسيم دقيق معامله داشتهها با رفع تحريمهاي ظالمانه و نهايتا عدم پاسخگويي مناسب در برابر گزافهگوييها و هذيان‌گويي آنها کمک کرد تا راه طي شده را براي خود ناهموار و سخت کند.
7. ما با خوش‌بيني و اعتماد به وزير محترم امور خارجه و همکارانشان براي آنها آرزوي موفقيت ميکنيم و موفقيت آنها را متعلق به همه مردم ايران دانسته و توفيقات اين تيم را ـ فراتر از دولت‌ـ توفيق براي نظام اسلامي ميدانيم ولي بدبيني به آمريکا و کشورهاي هم‌جهت با آن را عين عقلانيت و تدبير دانسته و مقاومت در برابر زياده‌خواهي آنان و دفاع از حقوق ملت رشيدمان را حقي طبيعي ميدانيم و مصرانه خواهانيم تا وجه همت تيم مذاکرهکننده توافقي خوب و اصولي باشد نه صرف انجام توافق، که اگر قرار بود فقط توافق انجام پذيرد در سال 1382 نيز ما با عقب‌نشيني به ظاهر توافق کرديم و همه صنعت هسته‌اي خويش را در همه سطوح تعطيل کرديم ولي باز توسط شيطان بزرگ آمريکا و رئيسجمهور وقت اين کشور تهديد و به خيال آنها تحقير شديم.
براي هيچ ايراني آزادهاي قابل قبول نيست درحاليکه اوباما رئيسجمهور آمريکا و وزيرخارجه اين کشور دائما بيان ميدارند که «توافق نکردن بهتر از توافق بد کردن است» ما شاهد راه‌اندازي کمپيني باشيم که اظهار ميدارد «هر توافقي هرچند بد از توافق نکردن بهتر است» و صد افسوس که با اندکي دقت معلوم ميشود که برخي ازمقامات ارشد مذاکرهکننده ايراني توصيه به راه‌اندازي اين کمپين خيانت بار و ذلت‌بخش کردهاند. به راستي راه‌اندازي اين کمپين سبب تقويت موضع تيم مذاکرهکننده ايراني خواهد بود يا زمينه را براي تحميل زيادهخواهيهاي مستکبران بهويژه آمريکاي جهان‌خوار هموار خواهد ساخت؟
8. عليرغم وعده اصلي جناب آقاي روحاني حل مشکلات سياست خارجي و رفع مشکلات اقتصادي در داخل کشور که نيازمند عزمي ملي، انسجامي فراگير و بهرهگيري از همه ظرفيتهاي کشور در نهايت آرامش و ثبات است، شواهد حاکي از انتخاب عرصه سياست، اجتماع و فرهنگ توسط برخي عناصر بهجاي کار و تلاش اقتصادي و فعال نمودن سياست خارجي پيشرو و منطقي دارد. چنديست که عدهاي ميکوشند تخم نقار و شکاف را در متن جامعه کاشته تا التهاب و ناامني درو نمايند و با تشديد فشار بر افکار عمومي يا آنها را خسته و منفعل نموده يا با تجلي عصبيت، زمينه آشوب‌طلبي را در ايران اسلامي و در اين جزيره امن مهيا سازند. در اين برهه حساس دستگاههاي مسئول بايد بکوشند که با حساسيت تمام وقايع را رصد نموده و با مواجهه دقيق و ريشهاي چهره آشوب‌طلبان و ستون پنجم دشمن را براي مردم شفاف کنند.
9. نمايندگان مجلس اعتقاد به ضرورت کمک به دولت براي عبور از موانع و مشکلات داخلي و تحميلي را داشته و در خصوص مذاکرات هسته‌اي نيز آرزوي توفيق تفاهمي خوب براي مذاکرهکنندگان دارند. دغدغه نمايندگان مردم، ايجاد زمينه گره‌گشايي از مشکلات مردم در عرصههاي اقتصادي و فرهنگي است و اگر بر موضوعي از جمله بحث آموزش عالي حساسيت ميورزند از باب درسگيري از گذشته ميباشد. اما در خصوص مذاکرات با عنايت به اصول 77 و 125 قانون اساسي و ضرورت تصويب هر موافقت‌نامه تعهدآوري در مجلس ضروري است تيم محترم مذاکرهکننده به بيان اطلاعات دقيق به نمايندگان اقدام نموده و انشاءالله زمينه تسريع در تصويب توافق خوب با 5+1 را فراهم کنند.
10. همه علاقه‌مندان به انقلاب اسلامي و ايران عزيز بيصبرانه منتظر اعلام توافقي منطقي و عادلانه در سوم آذر هستند و از مذاکرهکنندگان ميخواهند با صلابت از حقوق حقه اين ملت و نسلهاي بعدي آن صيانت و حفاظت نموده و با توافقي شفاف و تفسير ناپذير در چارچوب حداقلهاي پنج‌گانه فوق الذکر که از جمله آنها رفع همه تحريمهاي ظالمانه مورد تاکيد رياست محترم جمهوري است به آغوش ميهن بازگشته و بر دستان ملت مورد استقبال و در قلب مردم رشيد و با بصيرتمان براي ابد جا گيرند ولي در هر صورت نتايج حاصله از مذاکرات هرچه بود بايد زمينه برداشتن گام بلند بعدي را در ساختن کشور عزيزمان مهيا سازد و مقدمهاي شود تا با همبستگي ملي و با همکاري بين همه قوا ظرفيت شايسته‌تري براي خدمتگزاري و تحقق پيشرفت و عدالت در جامعه اسلامي مهيا شود. انشاءالله
به نام ملت به کام شما یه پراید خوب دست ملت بدید شما که قله های رفیع دانش رو فتح کردید بقیش پیشکش