درنگی بر سخنان رئیس جمهور و پذیرش توبه/ آیا هرگونه توبه ای «حرگونه» است؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- احسان کفشدارطوسی- سخنان دیروز رئیس‌جمهور کشورمان در اجتماع مردم زنجان، در بین رسانه های داخلی و خارجی، بازتاب گسترده و ویژه ای به همراه داشت و رسانه های مختلف، از بخش های گوناگون صحبت های ایشان، برداشت های متفاوتی داشتند. از جمله صحبت هایی که تحلیل ها و حرف و حدیث های متفاوتی به دنبال داشت، بخش عبرت گرفتن از درس های عاشورا بود.

رئیس قوه مجریه: ما تابع همان حسینی هستیم که توبه حر را هم قبول کرد
رییس جمهور با تاکید بر این مطلب که ” درس و پیام امام حسین(ع) درس برادری، وحدت، گذشت و قبول توبه از یکدیگر است”. گفت : نباید بگذاریم در جامعه تفرقه، اختلاف و شکاف ایجاد شود. گویا زندگی یک عده تنها در شکاف و تفرقه بین مردم و دولت، مردم با مردم و بین جناح‌های مختلف در کشور است.

روحانی  افزود: اگر اشکال و گناهی بوده به تفرقه دامن نزنیم و از آن بگذریم، چرا که ما تابع همان حسینی هستیم که توبه حر را هم قبول کرد. من در جامعه، کسی را نمی‌شناسم که گناهی بالاتر از گناه حر نمی شناسم و عظیم‌الشأنی را در تاریخ بعد از پیامبر(ص) و امام علی(ع) جز ابا عبدالله الحسین(ع) نمی‌شناسم که در برابر سری که حر در برابرش خم کرد، گذشت کرده و او را در آغوش کشید.

آن چه از این سخنان روحانی برداشت می شود و با فضای رسانه ای حال حاضر همخوانی دارد،  بحث فتنه گران سال ۸۸ و پذیرش توبه از آنان است. علت این خطور ذهنی را می توان در ماجرای نامه علی مطهری به رئیس جمهور و عکس العمل های مختلف و گسترده نسبت به آن، در چند هفته اخیر جویا شد. علاوه بر این قراین، صحبت های مهم رئیس قوه مقننه پیرامون فتنه و فتنه گران، که چند ساعت بعد از صحبت های رئیس قوه مجریه صورت پذیرفت، این نظریه را تقویت می کند.

رئیس قوه قضاییه: فتنه گران بدانند که نخواهیم گذاشت دوباره سر برآورند و فتنه‌گری کنند
رئیس قوه قضاییه در سخنان دیروز خود با تأکید بر این مطلب که دستگاه قضایی نیز ایستادگی در برابر فتنه‌ها را دستور کار خود قرار داده است و در این راه از هیچ ملامتی خوفی ندارد، گفت: فتنه گرانی که می‌خواهند قد علم کنند بدانند که نخواهیم گذاشت دوباره سر برآورند و فتنه‌گری کنند. قوه قضاییه از هجمه‌هایی که دائماً هم تشدید می‌شود واهمه‌ای ندارد؛ هجمه‌ها ما را در مسیری که می‌پیماییم قاطع‌تر و جازم‌تر می‌کند زیرا راهی را که انتخاب کرده‌ایم بر اساس عقیده و بصیرت بوده است و در این راه با استواری قدم گذاشته‌ایم.

حال با توجه به چنین قرائنی، اگر در واقع منظور آقای رئیس‌جمهور از اشاره به این فراز از تاریخ کربلا، مقایسه خطای بزرگ حر بن یزید ریاحی با سران فتنه سال ۸۸ و توبه و بازگشت سران این فتنه باشد، چند نکته مهم پیرامون آن قابل طرح و بررسی است.

برای باز شدن بهتر این ماجرا، بهتر است گریزی به ماجرای حرّ و خطا و گناه او نسبت به امام حسین علیه السلام داشته باشیم و ابعاد این واقعه مهم و ماندگار تاریخی را با مستندات تاریخی بیان کنیم.

چگونگی توبه و بازگشت حرّ و پذیرش آن
در جریان حادثه کربلا، حر با سپاهش از طرف ابن زیاد مامور به محاصره کاروان امام حسین علیه السلام شده بود و پس از محاصره کاروان امام، حتی اجازه دسترسی به آب را هم به ایشان و یارانشان نداد. اما در نماز خود و سپاهیانش به امام حسین علیه السلام اقتدا نموده و به جماعت ایشان نماز خواندند.

 احترام حرّ به امام تا حدی بود که حتی زمانی که سپاه حر مانع حرکت کاروان امام شدند، امام به وی فرموند: «مادرت به عزایت بنشیند چه قصدی داری؟» حر گفت: آگاه باشید که به خدا قسم اگر غیر شما از عرب به من آن عبارت را می‎گفت، همین عبارت را به او باز می‎گفتم. اما به خدا قسم برای من، درست نیست که نام مادر شما (حضرت زهرا سلام علیها) را مگر به نیکوترین وجهی که می‎توانم، یاد کنم.

هنگامی که حر فریاد غریبانه امام حسین علیه السلام را که طلب یاری می‎کرد شنید، نزد عمرسعد رفت و پرسید: شما چه کاری می خواهید انجام دهید؟ آیا پیشنهاد او مورد پسند شما نیست؟ ابن سعد گفت: ابن زیاد، دستور به جنگ داده است. اینجا بود که حر به یکی از سپاهیان عمرسعد گفت: همانا خود را بین بهشت و دوزخ متحیر می‎بینم، به خدا سوگند اگر مرا با آتش بسوزانند من جز بهشت چیز دیگری را انتخاب نخواهم کرد.

او به سبب آن چه پیش از آن به حضرت روا داشته و باعث ایجاد وحشت در دل خاندان پیامبراکرم صلی الله علیه و آله  شده بود، سر از خجالت به پایین انداخته و به سوی امام حسین علیه السلام رفت و گفت: من بازگشته‎ام و تائب هستم، آیا برای من راهی به توبه هست؟ امام در پاسخ حر فرمودند : بله، خداوند به سوی تو روی آورده است؛ و حضرت در سر تن زخمی او، فرمودند: «تو آزاده‎ای! همان طور که مادرت تو را نامیده است و تو در دنیا و آخرت آزاده‎ای.» (۱)

عبرت ها و درس های ماجرای حرّ
از این واقعه عبرت آموز درس های مختلفی می توان گرفت که قطعا جناب آقای رئیس جمهور محترم هم به این نکات، توجه کامل و وافی دارند:

۱-  در حرف های حر مشهود است که حُرّ برای جنگ با امام علیه السلام نیامده بود و همین بار جرم او را سبک می کند، و به او اجازه توبه می دهد.

۲-   حرّ احترام و ادب را حفظ کرده و شخصیت امام را مورد هجمه قرار نمی دهد.

۳-   توبه حر، توبه واقعی است نه ساختگی و از روی سیاست بازی و رسیدن به اهداف بالاتر.

۴-   حرّ زمانی که فهمید مرتکب اشتباه بزرگی شده، خاضعانه پیش سید الشهدا رفته و با پشیمانی، اقرار به ظلم و اشتباه خود کرد و تمام همت خود را انجام داد تا آن را جبران کند.

۵-    شرط اصلی توبه این است که توبه کننده، بر سر موضع جدیدش ایستادگی کند و او تا پای جان ایستادگی کرد.

فتنه و فتنه گران در سال ۸۸ چه بر سر نظام آوردند
شرح وقایع و توصیف پیامدهای خسارت‌های واردشده بر کشور، فرصت دیگر می‌طلبد. اما اگر فقط به گوشه ای از آن خسارت ها به صورت فهرستی اشاره کنیم، می توان این ها را نمونه‌هایی از اتهامات واردشده به نظام به حساب آورد:

۱-   اتهام خیانت به امانت و رأی مردم، اتهام جنایت و نقض حقوق شهروندان و اتهام تجاوز و شکنجه .

۲-   مشارکت ۸۵ درصدی مردم، اتفاق بسیار مبارکی بود که می‌توانست آثار مثبت داخلی و بین‌المللی فراوانی داشته باشد. اما حوادث بعد از انتخابات دهم، طعم پیروزی را بر کام ملت تلخ کرد و موجب شکاف سیاسی داخلی، ریزش بخشی از نیروهای انقلاب و تبدیل مخالفان به معاندان شد.

۳-   حرمت‌شکنی در وقایع عاشورای ۸۸ بود که حتی در تاریخ مذهب تشیع مشابه آن را سراغ نداریم. بی‌حرمتی به امام خمینی(ره)، روزه‌خواری در ماه رمضان، شعار «مرگ بر اصل ولایت فقیه» تنها چند مصداق از این حرمت‌شکنی‌هاست.

۴-   سیزده میلیون رأی کاندیدای معترض، رأی در چارچوب نظام و در واقع رأی به اصل نظام بود، اما اصحاب فتنه این رأی را تفسیر وارونه کردند و سعی نمودند مردم را به خیابان‌ها بکشند.

۵-   آشوب و شورش‌های خیابانی چندماهه، که با آتش‌ زدن اموال عمومی و دولتی، تخریب بانک‌ها و سازمان‌های دولتی و غیره همراه بود، از لحاظ اقتصادی هزینه‌های میلیاردی به دنبال داشت؛ از همه مهم‌تر اینکه در تشدید تحریم‌های دشمن علیه نظام اثر مستقیم داشت.

۶-   ناامنی محیط کسب‌وکار مردم تهران و برخی از شهرها طی چند ماه تداوم فتنه، خسارت به مغازه‌ها و اموال مردم، ایجاد نگرانی و ترس در میان مردم و مهم‌تر از همه جان باختن چندین نفر.

رهبر معظم انقلاب در تبیین خیانت های فتنه گران به نظام مقدس جمهوری اسلامی در ۱۲ آبان ۱۳۸۹ این گونه بیان فرمودند: « فتنه‌ بزرگی بود. چند سالی که بگذرد، آن وقت قلم های بسته شده‌ آگاهان بین‌المللی روان خواهد شد که چه توطئه بزرگی پشت فتنه‌ سال ۸۸ بود. ان ها  می خواستند ایران را تسخیر کنند. این هائی که عامل فتنه بودند اغلب ندانسته وارد این میدان شده بودند؛ اما دست هائی این ها را هدایت می کرد، نمی فهمیدند».

آیا سران فتنه، توبه حر را سرلوحه خود قرار خواهند داد
اکنون با بررسی دقیق ماجرای ارتکاب جرم و سپس بازگشت حرّ ، و پذیرش این توبه از سوی اباعبدالله الحسین علیه السلام، این سوال مطرح است که آیا فتنه گران سال ۸۸ تا به حال، اصلا از گذشته خود اظهار پشیمانی کرده و خود را مستحق مجازات می دانند یا نه؟ آیا اصلا تمام خسارت هایی که آن ها به اسلام و نظام اسلامی و مردم عزیز ایران وارد کرده اند، قابل جبران است؟ و آیا با صرف عذر خواهی و اظهار ندامت، مردم از حقوق پایمال شده خود می گذرند؟

اکنون اگر قصد بازگشتی در میان باشد، سران فتنه باید بدانند که تنها راه بازگشت، توبه حقیقی است،  یعنی همان توبه ای است که جناب آقای رئیس جمهور محترم به درستی به آن اشاره کردند، یعنی توبه حر گونه؛ این همان راهی است که مدت‌هاست، پیش پای فتنه‌گران گذاشته شده که همان مصداق آیه شریفه‌ «تابوا و اصلحوا» است. همان‌گونه که از رهبر معظم انقلاب نقل شده، ایشان چهار شرط را برای توبه کردن فتنه‌گران عنوان کرده‌اند: «اگر فتنه‌گران مرز خود را با دشمن مشخص کرده، تهمت‌های زده‌شده به نظام جمهوری اسلامی را پس بگیرند، خسارت‌های وارده را جبران کنند و به‌خاطر جرائمی که مرتکب شده‌اند آماده‌ مجازات باشند، می‌توانند به بدنه ملت بازگردند».(۲)

با این وجود، تاکنون اقدامی در راستای توبه و پشیمانی از آنچه صورت داده‌اند از سوی هیچ‌یک از عوامل فتنه، مشاهده نشده است. ولی همچنان می توان امیدوار بود تا حرف دکتر روحانی در آن ها اثر گذاشته و توبه ای حقیقی از جانب فتنه گران داشته باشیم وگرنه نمی توان توقع بخشش و وحدت با این افراد راداشت.

(۱)- مقتل الحسین خوارزمی، ج۱، ص۲۳۲-  مقتل الحسین مقرم، ص ۲۲۷- ۲۲۹ – بحارالانوار، ج۱۰، ص۱۱۷.
(۲)- سخن آنلاین، ۱۳ تیر ۱۳۹۳