یک وعده دیگر رییس جمهور بایگانی شد/چه اتفاقی افتاد نظرات دولتی ها یکباره 180 درجه تغییر کرد؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- با استعفای نجفی از دبیری ستاد هماهنگی‌های اقتصادی برخی کارشناسان از وضعیت ناامیدکننده دولت در احیای سازمان مدیریت می‌گویند. سخنان نوبخت و نیلی نیز نشان می‌دهد که در شرایط فعلی دولت چندان در بند احیای این سازمان نیست.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، سال 85 و با استقرار دولت احمدی‌نژاد، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آن زمان از نگاه برخی به محاق رفت و جایگاهش در حد معاونت‌های استانداران کاهش یافت. احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از تعهدات روحانی در زمان رقابت‌های انتخاباتی بود. پس از پیروزی حسن روحانی در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری و با توجه به وعده روحانی مبنی بر احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، بسیاری از کارشناسان اقتصادی به انتظار عمل به وعده رئیس جمهور بودند. ابتدای تشکیل کابینه، افراد زیادی برای تصدی پست سازمان مدیریتی که حالا به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی تغییر کرده، مطرح شده بودند. از آن جمله مسعود روغنی زنجانی، محمدباقر نوبخت، محمد ستاری‌فر و حتی مسعود نیلی و بسیاری دیگر را می‌توان نام برد.

 در نهایت نوبخت که ارتباط بسیار خوبی با روحانی داشت به این معاونت رفت و در استان‌ها نیز اتفاق ویژه‌ای از این جهت مشاهده نشد. به اعتقاد برخی نوبخت وظیفه احیای سازمان را برعهده گرفته بود. لیکن به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نوبخت آنقدر درگیر شده بود که وعده دولت در احیا را به فراموشی سپرده باشد.

نجفی که به نقل از کارشناسان میراث فرهنگی‌ توان اداره سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و ایجاد اصلاحات اساسی در این سازمان را نداشت، و به دلیل بیماری قلبی از این سازمان استعفا داد به ستاد هماهنگی‌های اقتصادی دولت رفت و ریاست این ستاد را برعهده گرفت. 

بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی این تحولات را در راستای ایجاد تغییرات جدی در ساختار دولت ارزیابی می‌کردند و با توجه به انطباق نداشتن نوبخت با ساختار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، از نجفی به عنوان احیاگر سازمان یاد می‌کردند.

 تعویض نوبخت و نجفی به اعتقاد بسیاری از کارشناسان در ادامه اقدامات اصلاحی دولت ارزیابی می‌شد. 

* سه سناریوی بایگانی وعده روحانی

به گزارش «پارس»، در ادامه به دلیل مدیریت تنش زای فرجی دانا در وزارت علوم و توقف رشد علمی کشور و با استیضاح فرجی دانا از وزارت علوم، نجفی به عنوان سرپرست وزارت علوم تحقیقات و فناوری معرفی شد. پذیرش این سرپرستی از سوی نجفی به زعم اقتصادنیوز در عین ناامیدی از اصلاحات اقتصادی دولت چند سناریو جدید را برای احیای سازمان مدیریت در پی دارد.

یک سناریو این است که در حال حاضر، دولت با توجه به شرایط موجود از احیای سازمان مدیریت منصرف شده است و به انتظار تغییرات فراکسیون‌های مجلس نشسته، تا زمان فرا رسیدن آن اتقافات 1.5 سال فاصله داریم.

سناریوی دوم این است که دولت به دلیل نداشتن تیم سازمانی قوی در حوزه‌های مختلف تا به‌دست آوردن تعادل تن به این بازی نخواهد داد و احیای سازمان بر اساس این گفته همچنان در محاق خواهد ماند.

سومین سناریو این است که شاید تیم اقتصادی دولت به کارکرد‌های جدیدی در حوزه برنامه‌ریزی دست‌یافته‌ و درصدد ایجاد ساختاری جدید هستند تا بتوانند بیش از گذشته این سازمان را تاثیرگذار و پایدارتر احیاء کنند. هزینه فرصت از دست رفته البته نقدی است که از سوی کارشناسان به چنین رویکردی روانه شده است.

سناریوی دیگر این است که دولت بنابر هر دلیلی از احیای سازمان برنامه منصرف شده است و به دلیل نبود شفافیت یا هرنوع صلاحدید از طرح آن در شرایط امروز جامعه امتناع می‌ورزد.

البته این در حالی است که پیش از این نوبخت عنوان کرده بود که از ابتدای شروع به کار دولت یازدهم، عملا احیای سازمان مدیریت انجام شده اما تنها تابلوی آن عوض نشده است. موضوعی که مسعود نیلی به گونه‌ای دیگر بیان کرده و در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون سازمان مدیریت احیاء نشده گفته است: باید دید آیا منظور این است که کاغذی جدید بگذاریم بالای همین ساختمانی که هر چند وقت یک‌بار نامش تغییر می‌کند یا نه، باید کمی عمیق‌تر درباره نقش سازمان برنامه و بودجه نگاه کنیم و اینکه چه شد به اینجا رسیدیم، تغییر نام کاری ندارد. در این حالت باید کمی عمیق‌تر نگاه کرد.

* منتقد انحلال سازمان مدیریت منتقد احیا آن شد
به گزارش «پارس»، از طرف دیگر چندی پیش یکی از اصلی‌ترین منتقدان انحلال سازمان مدیریت در سال‌های گذشته، اینک که دولت مورد حمایت وی تمایلی به احیاء این سازمان نشان نمی‌دهد، از ایرادات و نواقص سازمان مدیریت سخن گفت. بیژن رحیمی دانش از مدیران اصلاح‌طلبی بود که سال‌ها در سازمان مدیریت دولت اصلاحات، دبیری شورای اقتصاد و مشاور رئیس سازمان را برعهده داشت. وی در سال‌های گذشته که دولت قبل اقدام به تغییر ساختار سازمان مدیریت کرد، پای ثابت تمامی جریان‌های انتقادی از آن اقدام بود.

رد پای انتقادات رحیمی‌دانش را می‌توان در بایگانی رسانه‌های اصلاح‌طلب طی چند سال اخیر پیدا کرد که ده‌ها گفت‌وگو و یادداشت در دفاع از سازمان مدیریت و تقبیح انحلال آن، ارائه کرده است. حتی با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی می‌توان نمونه‌های متعددی از دفاعیات این فرد از سازمان مدیریت و نقد انحلال آن و رد ایرادات دولت سابق به سازمان مدیریت، پیدا کرد.

اساسا انتقاد از انحلال سازمان مدیریت به یکی از محورهای انتقادی اصلاح‌طلبان از دولت سابق تبدیل شده بود،  به طوری که ریشه تمامی مشکلات اقتصادی کشور را به انحلال آن سازمان ربط می‌دادند.

حسن روحانی نیز در انتخابات سال گذشته وعده داد که سازمان مدیریت را احیا خواهد کرد. پس از تشکیل دولت یازدهم نیز از سوی مقامات ارشد دولتی اعلام شد که احیای سازمان مدیریت جزو برنامه‌های 100 روزه دولت است.

با این حال، اینک در حالی که بیش از یک سال از روی کار آمدن دولت یازدهم می‌گذرد، خبری از تشکیل سازمان مدیریت نیست و به نظر می‌رسد دولتی‌ها چندان هم به انتقادات سال‌های گذشته خود که نبود سازمان مدیریت را علت‌العلل مشکلات اقتصادی کشور می‌دانستند، اعتقادی ندارند.

بر پایه همین تحلیل مدتی است که رسانه‌های اصلاح‌طلب نیز عقب‌گرد کرده و مطالبی درباره عدم نیاز فوری به تشکیل سازمان مدیریت منتشر کرده‌اند. در همین راستا، می‌توان به اظهارات رحیمی دانش اشاره کرد. او که از منتقدان چند ساله انحلال سازمان مدیریت بود، به ناگاه به یکی از مدافعان انحلال این سازمان تبدیل شده است.

* ایرادات فاحشی به عملکرد سازمان مدیریت منحله
وی در گفت‌وگویی، ایرادات فاحشی به عملکرد سازمان مدیریت منحله مطرح کرد که بخش‌هایی از آن را می‌خوانیم؛

بدترین کار سازمان مدیریت دخالت در کار اجرایی دستگاه‌ها بود، این سازمان درست نشده بود که این قدر در کار دستگاه‌ها دخالت کند و این مسئله مسئولان دستگاه‌های اجرایی را عصبانی می‌کرد و موافقتنامه‌ها محملی برای این مسئله بود.

در سازمان مدیریت سابق بعد از تصویب بودجه هر دستگاه، تفاهم انجام می‌شد و گاهی این تفاهم‌ها تا اسفندماه طول می‌کشید در حالی که تفاهم بعد از تصویب بودجه یعنی اینکه دو طرف باید یکدیگر را راضی کنند.

اصل مطلب این بود که دستگاه اجرایی می‌توانست با راضی کردن کارشناس، مدیریت و معاونت ذی‌ربط کارش را انجام دهد و این معنا ندارد، زمانی که بودجه مصوب می‌شود دیگر مجالی برای تفاهم‌ کردن نیست و این ایراد به سازمان مدیریت وارد بود که بعد از تصویب بودجه تفاهم  می‌کرد و در واقع موافقتنامه‌ها عامل قدرت و عامل دخالت سازمان مدیریت در دستگاه‌های اجرایی و در برخی موارد موجب فساد اداری شده بود...

نقطه ضعف سازمان مدیریت این بود که نظارت نمی‌کرد و به جای آن در کار دستگاه‌های اجرایی کشور دخالت می‌کرد در حالی که وزیر هر وزارتخانه‌ باید مسئول پاسخگویی به نحوه هزینه‌کرد بودجه باشد نه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی...

احیای سازمان برنامه بدون اصلاح قانون برنامه و بودجه (مصوب سال 51) و قانون محاسبات عمومی بی‌معناست چون وظایف این سازمان در این دو برنامه آمده است در غیر این صورت سازمان برنامه مجددا شریک تخلفات دستگاه‌های اجرایی در مبادله توافقنامه خواهد شد.

* اظهارات سابق این مدیر دولت اصلاحات
اینک بد نیست به اظهارات سابق این مدیر دولت اصلاحات در چند سال اخیر نگاهی بیندازیم که کاملا معکوس با اظهارات اخیرش است:
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اتاق فکر دولت بود ضمن اینکه کارشناسان زیادی حتی در استان‌ها به دولت کمک می‌کردند تا تصمیمات بهتری برای اقتصاد کشور اندیشیده شود. حتی در برخی مواقع چندین سناریو توسط این کارشناسان مطرح می‌شد تا مقامات سیاسی کشور بهترین تصمیم را برای اقتصاد کشور بگیرند. ضمن اینکه جمع و جور کردن کارها از این طریق به راحتی و با سرعت بیشتری انجام می‌شد اما متاسفانه توسط دولت گذشته منحل شد و مشکلات زیادی را متوجه اقتصاد کشور کرد. از سوی دیگر با انحلال این سازمان، هم این اتاق فکر از بین رفت و هم اداره کشور با مشکل مواجه شد. در این سازمان کارشناسان زیادی فعال بودند و از آنجا که کارها با کار کارشناسی انجام می‌شد، ویژگی‌های مثبتی هم برای کشور بر جای گذاشت اما با انحلال این سازمان عملا تمام کارایی مثبت آن از بین رفت...

غیرفعال شدن شورای اقتصاد و انحلال سازمان مدیریت بیانگر این است که مشورت‌پذیری و حرکت بر اساس خرد جمعی در دولت احمدی‌نژاد جایی ندارد.

اگر سازمان مدیریت بود می‌توانست بحران ارزی را مدیریت کند...

من اعتقاد دارم انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در تاخیر ارائه برنامه پنجم توسعه و لوایح سالانه نقش دارد. وقتی دولت این سازمان را منحل می‌کند باید از این نوع ضربه‌ها بخوریم.