رویارویی تازه دولت افغانستان و طالبان

بهار در افغانستان همان‎گونه که آغاز تحول طبیعی به شمار می‎رود، به علت گرم‎شدن هوا و مساعد شدن شرایط جوی، فصلی برای تشدید حملات و آغاز نبردهای نظامی نیز هست.

به همین جهت طالبان در آغاز بهار سال گذشته (1392) نیز از آغاز حملات نظامی بهاری این گروه به نام «عملیات خالد بن ولید» خبر داده بودند.

به نظر می‎رسد که اعلامیه اخیر طالبان به جای آن که نشاندهنده آمادگی و توانایی نظامی این گروه باشد، بیشتر نمایانگر تلاش تبلیغاتی است که از سوی این گروه با هدف اثرگذاری روانی برنامه ریزی شده است.

در همین راستا برخی از کارشناسان افغان به این باورند که اعلامیه طالبان در آستانه احتمال کشیده‎شدن انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به دور دوم راه یافته، اهداف و اثرگذاری روانی خاصی را دنبال می‎کند.

«جواد سلطانی» جامعه شناس و روزنامه‎نگار افغان با اشاره به عدم توانایی در اخلال دور اول انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، می‎نویسد: «عملیات خیبر از سوی طالبان پیش از آن‌ که نشانی از دگرگونی چشمگیر و جدی در ظرفیت‌ها و مهارت‌های این گروه باشد، رجزخوانی نظامی است که بیشتر به‌ منظور بهبود روحیۀ آسیب‌دیده اعضای این گروه، بر زبان رانده شده است.»

واقعیت تعیین‎کننده‎تر از همه در راستای تقویت موضع دولت افغانستان و تضعیف تدریجی طالبان این است که طالبان بهانه‎ای برای ادامه جنگ در افغانستان ندارند و توجیه‎ناپذیری جنگ و تداوم خشونت، آسیب و انزوای سیاسی شدیدی را بر طالبان تحمیل کرده بنابراین موجب ضعف ظرفیت‎های نظامی این گروه شده است.

توجیه‎ناپذیری ادامه جنگ توسط طالبان، روحیه رویایی با این گروه را تقویت کرده است

همچنین تشدید تنفر مردمی علیه طالبان یکی از عمده‎ترین موجبات ضعف و زمین‎گیر شدن این گروه بوده است.

در گذشته یکی از راه‌های سربازگیری و تقویت نفوذ مردمی طالبان، تبلیغاتی بود که این گروه علیه نظامیان خارجی در افغانستان به راه انداخته بودند

این گروه در گذشته دوام جنگ‌شان را با برجسته ساختن هدف بیرون راندن نظامیان خارجی از افغانستان توجیه می‎کرد اما با وجود انجام حملات انتحاری و انفجاری، تاکنون نتوانسته‌اند که نظامیان خارجی را هدف قراردهند؛ بلکه این گونه حملات بیشترین تبعات و تلفات انسانی را متوجه مردم و افراد غیر نظامی افغانستان کرده است.

بر اساس گزارش اخیر سازمان ملل، 85 درصد تلفات انسانی ناشی از بمب‎ها و مین‎های کنار جاده‎ای تعبیه‎شده توسط طالبان را افراد غیرنظامی، کودکان و زنان افغانستان تشکیل می‎دهند.

بنابراین حمایت اجتماعی از نیروهای امنیتی افغان روز به روز در حال افزایش است و بر اساس برخی گزارش‎ها یکی از عمده‎ترین دلایل افزایش تلفات نظامی طالبان در این اواخر، همکاری مردم با نیروهای امنیتی افغان بوده است.

حساسیت مردمی در برابر طالبان و توجیه‎ناپذیری جنگی که این گروه بر آن اصرار دارد، بیش از هر عامل دیگری توان و امکان جنگی طالبان را به تحلیل برده و روحیه رزمی این گروه را آسیب‎پذیر ساخته است.

ایستادگی در برابر طالبان و انزجار از این گروه از سوی مردم افغانستان نه تنها به حمایت از نیروهای امنیتی افغان منجر شده است بلکه به خیزش‎های مسلحانه مردمی در شماری از ولایت‎های این کشور از جمله«بغلان»، «غزنی»، «نورستان» و «فاریاب» نیز انجامیده است.

بنابراین خبر آغاز حملات بهاری با نام عملیات خیبر از سوی طالبان، جز آن که آزمودن توان تبلیغاتی آن‌ها در شرایط انتخاباتی افغانستان باشد، نفع و نتایج مثبت نظامی برای این گروه نخواهد داشت.