دولت چقدر روی رای سازی مسکن مهر حساب می کند؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی پانا، طرح مسکن مهر، که ابتدا در قالب بند د تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ آغاز شد و سپس بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفت. هدف از اجرای ان حذف پول زمین از چرخه ساخت مسکن بود ومتقاضی برای ثبت نام علاوه بر متاهل و مستاجر بودن باید از هیچ یک از تسهیلات مسکن از قبیل وام استفاده نکرده باشد.

بر اساس آمار منابع رسمی (بانک مرکزی) متوسط سهم هزینه مسکن از کل هزینه خانوار در استانهای مختلف بین ۱۷ تا ۴۵ درصد است کە این سهم در استانهای ایلام و تهران بە ترتیب کمترین و بیشترین است. هر چند کە همین آمار رسمی هم نشان از اهمیت مسکن و نقش آن در زندگی مردم دارد، اما در واقعیت نقش آن در سبد هزینه های بعضی از خانواده بسیار بیشتر از ۴۵ درصد است، کە در تهران یک خانواده گاهی مجبور است تا ۷۰ درصد درآمدش را بە مسکن اختصاص دهد.

علاوه بر این نرخ ۴ درصدی افزایش جمعیت در سال های اول انقلاب را نیز می توان در افزایش تقاضا دخیل دانست.

به هر حال با وجود محدودیت هایی که برای متقاضیان در نظر گرفته شده باز هم حدود سه برابر بیشتر از میزان پیش بینی شده، در طرح مسکن مهر ثبت نام کردند. به طوری که محمد سعیدی کیا وزیر وقت مسکن و شهرسازی از ثبت نام سه میلیون و ۹۰۰ هزار نفر در این طرح خبر داد، که البته در ادامه برخی از متقاضیان منصرف شدند.

اما دلیل دولت برای اجرای این طرح چه بود؟

در ابتدای دولت نهم برخی اقدامات شتابزده باعث شد به یکباره قیمت مسکن بین ۴۷ الی ۷۵ درصد افزایش یابد.

۱-افزایش شدید نقدینگی به بیش از ۱۳۴هزار میلیارد تومان که در پی افزایش بی سابقه قیمت نفت و انتقال نامناسب ارز حاصل از ان بوجود امد حتی باعث شد صدای نمایندگان هم در اید، به طوری که نمایندگان مجلس هفتم سیاست های غلط دولت را عامل اصلی افزایش تورم مسکن دانسته و گفتند که در همان زمان به دولت پیرامون افزایش شدید بودجه هشدار داده بودند.

۲-کاهش سود بانکی: دولت بانک های خصوصی و دولتی را ملزم به کاهش نرخ سود سپرده خود کرد. به زعم دولت این اقدام به کاهش تورم و یک رقمی شدن آن در کشور منجر خواهد شد، اما به انتقال سرمایه به بازار مسکن و افزایش تورم انجامید.

۳-وام ۱۰ میلیون تومانی این طرح یکی دیگراز دلایل افزایش قیمت مسکن بود که از همان ابتدا با مخالف و هشدار کارشناسان همراه گردید، اما با اصرار دولت اجرا شد.

این برنامه با هدف کمک به تامین مسکن خانوارهای کم درآمد، به اجرا در آمد و بر اساس آن قرار بود مبلغ ده میلیون تومان وام خرید مسکن به ۳۰ هزار نفر پرداخت شود اما وقتی ثبت نام متقاضیان به پایان رسید یکباره دولت متوجه شد که دو میلیون نفر برای دریافت ۳۰ هزار فقره وام ثبت نام کرده اند. و در عمل چیزی جز افزایش قیمت نداشت.

۴-وام طرح های زودبازده: ارائه وام به طرح های زودبازده یکی از اقدامات دولت بود که در عین حال انتقادات فراوانی را بدلیل ناکارامدی آن بر انگیخت. احمد توکلی نماینده تهران در مجلس هفتم به نقل از طهماسب مظاهری رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که انحراف ۴۶ درصد از وام های پرداخت شده بجای هزینه در طرح های زود بازده وارد دلالی مسکن شده و یکی از دلایل تورم مسکن بوده است.

دولت در نهایت برای جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت مسکن تصمیم به اجرای طرح مسکن مهر گرفت.

اما از همان شروع اجرای این طرح بر خلاف انتظارها با اعتراض متقاضیان همراه بوده است.

۱-افزایش میزان اورده اولیه که از ابتدای اجرای طرح تا کنون متغیر بوده و هر بار با افزایش چند درصدی روبرو شده است به عنوان مثال در حالیکه مصوبه وزیر راه و شهرسازی از حداکثر ۱۳ درصد افزایش قیمت مسکن مهر حکایت داشت اما قیمت هر واحد مسکن مهر پردیس بین ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است.

۲-ساخت این واحد ها در حاشیه شهر ها که در برخی کلان شهر ها اجتناب ناپذیر بوده اما با این حال در بیشتر شهرها حاشیه شهر برای مسکن مهر انتخاب شده است.

۳-نبود امکانات زیربنایی در واحدهای ساخته شده به طوری که در ابان ماه ۹۰ صدای احمدی نژاد را هم دراورد. در حالی که افتتاح ۴۵ هزار واحد مسکن مهر در استان تهران به دلیل عدم تامین زیرساخت ها به ویژه آب و برق به تعویق افتاده است. ابوالفضل صومعلو، معاون وزیر راه و شهرسازی، اعلام کرد: محمود احمدی نژاد به وزیر نیرو دستور داده زیرساخت های مسکن مهر تامین شود.

۴-خلف وعده های چندین باره مسولین در واگذاری واحدها در برخی شهرستان ها به قدری زیاد شده است که متقاضیان معتقدند نمای بیرونی ساختمان کهنه شده اما هنوز منازل خود را تحویل نگرفته اند.

۵-اقساط سنگین و عدم توانایی مالی افراد برای پرداخت ان، به عنوان مثال در تهران که متوسط رهن واحد مسکونی برای یک سال ۴۰ میلیون است متقاضیان باید ابتدا با گشایش حساب در یکی از شعب بانک مسکن ۲۰ میلیون تومان واریز کنند. پس از احراز شرایط توسط متقاضیان خرید مسکن ویژه در تهران متقاضیان هر سه ماه یکبار ۲۰ میلیون تومان در چهار مرحله (۱۲ ماه) واریز کنند.

۶-تراکم جمعیت زیاد در واحد های مسکن مهر و کمبود فضاهای اموزشی، فرهنگی و ورزشی یکی دیگر از مشکلاتی یود که باعث نارضایتی متقاضیان شد.

با این وجود در حالی که نیکزاد، وزیر مسکن، راه و شهرسازی می گوید: تا پایان دولت دهم چهار میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر تکمیل و در اختیار مردم قرار می گیرد اما شاید بزرگترین دغدغه ای مردم را در سخنان نماینده ابادان رحیم زارع می توان یافت: متأسفانه به آن شکل که دولت در مورد طرح مسکن مهر شعار می داد، به وعده هایش عمل نکرد و اصلا مشخص نیست که دولت آینده این طرح را ادامه دهد یا خیر؟

به هر حال شاید تجربه مسکن مهر در طرح واگذاری هزار متر زمین به هر خانواده به کار اید، طرحی که در ۱۲ تیر ماه ۹۰ احمدی نژاد با محاسبه اراضی کشور انجام ان را ممکن دانسته بود، که البته به عمر دولتش نرسید یا شاید مسکن مهر سد راهش شد: حدود ۳۰ میلیون هکتار زمین برای احداث مسکن باقی می ماند که اگر این میزان دو میلیون هکتار به خانوارها اختصاص یابد می توان به هر خانوار هزار متر زمین رایگان داد تا آنها یک واحد ۱۰۰ متری در سه طبقه احداث و بقیه زمین را به باغ تبدیل کنند.