بر اساس نوع فراوری، چای به انواع سفید، زرد، سبز، اولونگ، سیاه و چای پس از تخمیر (مناسب برای کمپوست) تقسیم می‌شود. تفاوت این چای‌ها در انجام یا عدم انجام مراحل پلاس (هوادهی)، مالش و اکسیداسیون است. چای‌های سفید، سبز، اولونگ و سیاه رایج‌تر هستند. چای عطری (ارل گری) حاوی ترکیبی به نام برگاموت است و افزودن مواد معطرکننده مانند نعنا، دارچین و... به چای در فرهنگ‌های مختلف رواج دارد. 

نحوه درست کردن چای در قضاوت در مورد مزه و عطر آن، آنقدر مهم است که استاندارد بین‌المللی ISO 3103 به نحوه آماده‌سازی آن اختصاص یافته است. بسیاری از ترکیبات فعال چای سیاه، با ریختن آب جوش روی آن استخراج می‌شوند بنابر این، استفاده از آب نزدیک به دمای جوش (حدود ۹۹ درجه سانتی‌گراد)، برای درست کردن چای بسیار مناسب است. حتی ارتفاعی که چای از قوری به داخل استکان ریخته می‌شود، در طعم آن تاثیر دارد (به دلیل مقدار هوایی که در چای در هنگام ریختن، محلول می‌شود). در چای فوری (کیسه‌ای) نیز طعم و عطر چای، با سرعت رنگ‌دهی آن جایگزین شده است. به دلیل وجود مقادیری از ال‌تئانین و تئوفیلین (تئین) که به کافئین متصل هستند، مصرف چای در اوایل صبح و آغاز روز، برای ایجاد هوشیاری بیشتر توصیه می‌شود.

در حال حاضر، ایران با تولید ۳ درصد از کل چای جهان، بعد از چین، هند، کنیا، سریلانکا، ویتنام و ترکیه، مقام هفتم جهان را به خود اختصاص داده است. واردکنندگان عمده چای در جهان، فدراسیون روسیه، پادشاهی انگلستان، پاکستان و ایالات متحده هستند. تحقیقات متعدد اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از چای‌های چینی و هندی، به بقایای سموم کشاورزی آلوده هستند. برابر آمارهای منتشر شده از سوی سازمان غذا و کشاورزی جهان (فائو)، تولید چای ایرانی از ۴۱.۴ هزارتن در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ میلادی، به ۲۶.۵ هزارتن در سال ۲۰۱۳ میلادی تنزل یافته است. این در حالی است که مصرف چای در ایران در سال ۲۰۱۳ میلادی، به ۸۳.۴ هزارتن افزایش یافته است و این روند صعودی کماکان ادامه دارد.  

هرچند کاهش تولید چای در کشور به عوامل متعددی از جمله عدم حمایت وزارت جهادکشاورزی در دولت های پیشین از چایکاران، انحلال سازمان چای (که بعدها مجدد احیا شد) و... بر می‌گردد، اما مردم ایران نیز می‌توانند با مصرف چای ایرانی، نقش مهمی را در احیای مزارع و باغات چای کشور ایفا کنند. اگر امروز به فکر چای کشور نباشیم، فردا روزی، تمامی مزارع چای به دست زمین‌خواران به ویلاهایی تبدیل خواهند شد کما اینکه از هم اکنون نیز صدای تخلیه سنگ، آجر، آهن و سیمان در دامنه کوه‌های لاهیجان شنیده می‌شود. از امروز در حمایت از چایکاران ایرانی، چای ایرانی بنوشیم.