کودکان نوپایی که در رشد زبانی و کلامی شان تأخیر وجود دارد، غالباً نمی توانند خودشان را به کودکان و یا بزرگسالان ابراز دارند. حتی برخی کودکان در درک آنچه دیگران به آنها می گویند، مشکل دارند این تأخیر آنها را خسته کرده و آنها یا گاز می گیرند یا جیغ می کشند. و بدین شیوه پاسخ خود را ابراز می دارند.

کودکانی که تأخیر کلامی و زبانی دارند ممکن است از گاز گرفتن برای کنترل تعاملاتشان با دیگران استفاده کنند. کودکان با مشکلات گفتاری گاز گرفتن بدین معنا است که «دست نگه دار من خسته شده ام ، یا من می خواستم با آن اسباب بازی بازی کنم.»

چه موقع گاز گرفتن در میان نوپاها اتفاق می افتد؟

خودتان را برای جلوگیری از گاز گرفتن کودک قبل از آنکه اتفاق بی افتد آماده کنید.

نخست باید به رفتارهای کودک دقت کنید تا علت گاز گرفتن های او را دریابید که او درچه موقعیت هایی با چه اهدافی گاز می گیرد؟

بعضی اوقات برای جلب توجه والدینشان شروع به گاز گرفتن می کنند. آنها حتی فریادها یا آخ گفتن های پدر و مادر خود را دلیل توجه برخود می دانند.

بعضی وقت ها گازگرفتن به او آرامش می دهد کودک وقتی که او کودکان دیگر را گاز می گیرد متوجه متفرق شدن دیگر کودکان از دور برش می شوند بدین ترتیب او دیگر نیازی به کمک ندارد اقدام به گاز گرفتن می کند و با این کار آرام می گیرد.

نباید هیچ گاه به کسی اجازه داد تا در مقام تلافی حتی به شوخی کودک را متقابلاً گاز بگیرد. این کار علاوه بر آسیب به او منجر به افزایش مشکلات رفتاری در او می شود.

راه هایی برای پیشگیری از گاز گرفتن کودک

کودک را برای ارزیابی بیشتر رشد زبانی و کلامی پیش متخصص ببرید.گفتار درمانی می تواند همراه با درمان تأخیر رشدی گاز گرفتن و دیگر مشکلات رفتاری کودک را حل کند.همیشه مراقب رفتارهای کودک نوپایتان از دور باشید. والدین باید به کودک و همبازی اش مدام سر بزنند و یا حتی از دور مراقبشان باشند.

قبل از اینکه گاز گرفتن صورت گیرد ، شما نسبت به تعارضاتی که پیش می آید و مخالفت هایی که با کودک می شود گوش به زنگ باشید.زبان را برای گفتگو با کودکان نوپا بکار ببرید: این کار به آنها کمک می کند تا راه های مناسب برای غلبه برخستگی­ هایشان پیدا کنند. آنها در بازی نیز مدل زبانی شما را استفاده خواهند کرد.

مثلاً وقتی متوجه می شوید کودکتان خسته شده است او را با زور مجبور به خواباندن یا بیرون بردن از پارک نکنید به او بگویید: “خسته شدی یونا؟! سرت را روی بالش بگذار و یا پتو رو بگیر تو بغلت بخواب، یا چند لحظه روی صندلی بسین و خوراکی بخور.”

صبور باشید. رشد مهارت های زبانی نیازمند زمان است کودکان نوپا ممکن است به ماهها مداخله نیاز داشته باشند تا مهارت های زبانی تازه را فرا گرفته و رفتارهای مناسب بروز دهند.

کودکی که از بازی و تحرک خسته شده است را به مکان دیگری برده و یا به او کمک کنید تا یک اسباب بازی متفاوت انتخاب کند یا وقتی قصد نزاع دارد به فعالیت دیگری مشغول شود. و اگر لازم شد از تکنیک گوشه تنهایی استفاده کنید.

محیط بازی کودک را نظم و مرتب کنید و اسباب بازی به اندازه همه همبازی های او داشته باشید.

محیط بازی نامنظم کودک را کلافه می کند و او را در برابر دوستانش تحریک پذیر می سازد و احتمال بروز مشکلاتی چون گاز گرفتن در او محتمل تر می شود.در نظر داشته باشید که محیط بازی کودک به اندازه کافی جا برای بازی کردن و خزیدن و … داشته باشد.همه نوپا ها نیاز به برنامه ریزی و درک این موضوع دارند که چه چیز در انتظار آنها است. بنابراین، برای برنامه روزانه کودکتان برنامه ریزی پیش بینی پذیر کنید.

مثلاً «ما امروز به پارک می رویم و رادین را می بینیم و با هم دوچرخه سواری می کنیم. ما فقط در پارک بازی می کنیم و اصلا یکدیگر را نمی زنیم. بهتر است اگر اتفاقی افتاد بیا به من بگو و دوستت را نزن» برای برنامه ریزی قدری نیاز به همکاری های بیشتر نیز دارید که مثلاًَ با مادر رادین برای بردن دوچرخه به پارک هماهنگی کنید. یادتان باشد کودکان ذخیره حافظه محدودی دارند و نیازمند یادآوری شما هستند. در پارک به طور مداوم به او یادآور شوید.

انرژی کودکتان را حفظ کنید و نیازهای غذایی او را تأمین کنید. همیشه درخلال بازی کودک تغذیه مناسب ، زمان بازی مناسب و خواب مناسب فراموش نشود. گرسنگی عامل اصلی بسیاری از بدرفتاری های کودکان است.جو محیطی که او با دوستانش است را مسالمت آمیز کنید. از همبازی های کودکتان با کودکان بیش تحریک شده و پرخاشگر بپرهیزید.

به طور کلی والدین می بایست در نظر داشته باشند کودکان نخست در ارتباط با خودشان است که بسیاری از رفتارها و حتی بد رفتاری ها را امتحان و کشف کرده و بعد در ارتباط با دوستانشان بکار می گیرند. از این رو برخورد نخستین شما با رفتارهای او نقش تعیین کننده ای دارد. اگر واکنش  شما به گونه ای باشد که در او رفتار را تقویت کند او به آن ادامه خواهد داد.

در غیر این صورت اگر او با پیامد منفی رفتارش روبرو شود مثلا برای چند دقیقه توپ را به او ندهید و از او بخواهید تا درخواستش را اصلاح کند در اینصورت او شیوه رفتاری اش تغییر پیدا خواهد کرد و بد رفتاری ها در او نهادینه نخواهد شد.