صبر از نظر حضرت علی (ع) چندگونه است؟

 امام علی(ع) ملقب به "امیرمومنان" هستند پدر ایشان حضرت "ابوطالب (ع)" و مادرش "فاطمه بنت اسد" بوده و وقت و محل تولد ایشان در روز جمعه 13 رجب سال سی‌‏ام عام الفیل و در خانه‌ی خدا است.

مکانی که قبل از او و بعد از او مولودی در آنجا به دنیا نیامده و نخواهد آمد.

دوران عمر دنیوی آن حضرت را می‌توان در 4 بخش دوران کودکی(حدود 10 سال)، دوران همراهی با پیامبر(ص) (حدود 23 سال)، دوران کناره‌گیری از دستگاه خلافت (حدود 25 سال) و دوران خلافت برشمرد.

مدت امامت ایشان 30 سال و دوران خلافت آن حضرت از سال 36 تا 40 هجری قمری (حدود 4 سال و 9 ماه) است.

حضرت علی (ع) نخستین یاور پیامبر (ص)

پس از وحی خدا و برگزیده شدن حضرت محمد (ص) به پیامبری و سه سال دعوت مخفیانه، سرانجام پیک وحی فرا رسید و فرمان دعوت همگانی داده شد. در این میان تنها حضرت علی (ع) مجری طرح‌های پیامبر (ص) در دعوت الهیش و تنها همراه و دلسوز آن حضرت در ضیافتی بود که وی برای آشناکردن خویشاوندانش با اسلام و دعوتشان به دین خدا ترتیب داد. در همین ضیافت پیامبر (ص) از حاضران سؤال کرد: چه کسی از شما مرا در این راه کمک می‌کند تا برادر و وصی و نماینده من در میان شما باشد؟ فقط علی (ع) پاسخ داد: ای پیامبر خدا! من تو را در این راه یاری می‌کنم پیامبر (ص) بعد از سه بار تکرار سؤال و شنیدن همان جواب فرمود: ای خویشاوندان و بستگان من، بدانید که علی (ع) برادر و وصی و خلیفه پس از من در میان شماست. از افتخارات دیگر حضرت علی (ع) این است که با شجاعت کامل برای خنثی کردن توطئه مشرکان مبنی بر قتل رسول خدا (ص) در بستر ایشان خوابید و زمینه هجرت پیامبر (ص) را آماده ساخت.

حضرت علی (ع) بعد از رحلت رسول اکرم (ص)

پس از رحلت رسول اکرم (ص) به علت شرایط خاصی که بوجود آمده بود، حضرت علی (ع) از صحنه اجتماع کناره گرفت و سکوت اختیار کرد. نه در جهادی شرکت می‌کرد و نه در اجتماع به طور رسمی سخن می‌گفت. شمشیر در نیام کرد و به وظایف فردی و سازندگی افراد می‌پرداخت. فعالیت‌های امام در این دوران به طور خلاصه اینگونه است:

- عبادت خدا آن هم در شان حضرت علی (ع)

- تفسیر قرآن و حل مسائل دینی و فتوای حکم حوادثی که در طول 23سال زندگی پیامبر (ص) مشابه نداشت.

- پاسخ به پرسش‌های دانشمندان ملل و شهرهای دیگر.

- بیان حکم بسیاری از رویدادهای نوظهور که در اسلام سابقه نداشت.

- حل مسائل هنگامی که دستگاه خلافت در مسائل سیاسی و پاره‌ای از مشکلات با بن بست روبرو می‌شد.

- تربیت و پرورش گروهی که از ضمیر پاک و روح آماده، برای سیر و سلوک برخوردار هستند.

- کار و کوشش برای تامین زندگی بسیاری از بینوایان و درماندگان تا آنجا که با دست خویش باغ احداث می‌کرد و قنات استخراج می‌نمود و سپس آنها را در راه خدا وقف می‌نمود.

به مناسبت تولد امام علی(ع) به چند حدیث اخلاقی از حضرت علی (ع ) اشاره می‌کنیم:

- از گنج‌های بهشت؛ نیکی کردن و پنهان نمودن کارنیک و صبر بر مصیبت‌ها و نهان کردن گرفتاری‌ها (یعنی عدم شکایت از آنها) است.

- زاهد در دنیا کسی است که حرام بر صبرش غلبه نکند، و حلال از شکرش باز ندارد.

- با دوستت آرام بیا، بسا که روزی دشمنت شود، و با دشمنت آرام بیا، بسا که روزی دوستت شود.

- ارزش هر کسی آن چیزی است که نیکو انجام دهد.

- همانا بر شما از دو چیز می‌ترسم: درازی آرزو و پیروی هوای نفس. امّا درازی آرزو سبب فراموشی آخرت شود، و امّا پیروی از هوای نفس، آدمی را از حقّ باز دارد.

- با دشمنِ دوستت دوست مشو که با این کار با دوستت دشمنی می‌کنی.

- صبر بر سه گونه است: صبر بر مصیبت، و صبر بر اطاعت، و صبر بر ترک معصیت.

- هر که تنگدست شد و نپنداشت که این از لطف خدا به اوست، یک آرزو را ضایع کرده و هر که وسعت در مال یافت و نپنداشت که این یک غافلگیری از سوی خداست، در جای ترسناکی آسوده مانده است.

- مردن نه خوار شدن! و بی باکی نه خود باختن! روزگار دو روز است، روزی به نفع تو، و روزی به ضرر تو! چون به سودت شد شادی مکن، و چون به زیانت گردید غم مخور، که به هر دوی آن آزمایش شوی.

- هر که خیر جوید سرگردان نشود، و کسی که مشورت نماید پشیمان نگردد.

منابع:

نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 191

کتاب سیره 14 معصوم(ع)، تالیف: محمد محمدی اشتهاردی، ناشر: نشرمطهر، چاپ: چهارم بهار 1381