پارس به نقل از دنیای اقتصاد- در آخرین روز تعطیلات طولانی نوروزی در ایران، آلماتی قزاقستان، برای دومین بار میزبان مذاکره کنندگان ایران و گروه ۱+۵ بود تا گفت وگو درباره برنامه هسته ای تهران تداوم یابد. مذاکراتی که در دو نوبت صبح و عصر انجام شد و امروز نیز ادامه پیدا خواهد کرد. آن هم در شرایطی که سخنگوی سرپرست گروه ۱+۵ تاکید کرد که شش قدرت جهانی حرف جدیدی ندارند و منتظر پاسخ ایران به پیشنهادهای شش کشور در دور قبل نشست آلماتی هستند، پیشنهادهایی که در این دور از گفت و گوها کامل تر شده است. از سوی دیگر ایران هم خاطرنشان کرده که پیشنهادهای جدیدی را در چارچوب کلی طرح خود در گفت وگوهای خردادماه ۹۱ در مسکو ارائه کرده است. نشست مزبور در ادامه توافقاتی است که طرفین در اسفند ماه سال گذشته در آلماتی به آن دست پیدا کرده بودند.
طبق این توافق البته هیات های کارشناسی ایران و اعضای شش کشور روز ۲۸ اسفند ماه در استانبول ترکیه سه دور گفت و گو را پشت درهای بسته درباره مسائل فنی برنامه هسته ای ایران انجام دادند و قرار گذاشتند تا نتایج آن را در مذاکرات آلماتی رونمایی کنند. مذاکراتی که برخی طرف های درگیر در مذاکرات هسته ای هریک از ظن خود به استقبال آن رفتند. از خوش بینی محتاطانه کاترین اشتون رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا گرفته تا تاکید سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران بر بهره مندی ایران از حق غنی سازی اورانیوم.
ایران و گروه ۱+۵ اسفند ماه سال گذشته پس از هشت ماه وقفه در جریان مذاکراتشان، گفت و گوها درباره برنامه هسته ای ایران را در آلماتی قزاقستان از سر گرفتند. در جریان این گفت و گو ها که هم غرب و هم ایران آن را سازنده خواندند، طرفین بسته های پیشنهادی خود را بر روی میز مذاکرات قرار دادند. ایران بسته جدید غرب را نسبت به بسته ای که در جریان مذاکرات مسکو ارائه شده بود، متعادل تر توصیف کرد و البته از ارائه بسته خود بر اساس همان پیشنهادی که در مسکو مطرح شده بود، خبر داد. در جریان مذاکرات آلماتی غرب از ایران خواسته بود تا غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد خود را به مدت شش ماه به حال تعلیق دربیاورد تا در این مدت ایران و غرب بتوانند به توافقی گام به گام دست یابند. توافقی که دیگر بر تعطیلی سایت فردو و توقف کامل غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصدی و خروج آن از کشور تاکید نداشت. بلکه تاکید بر کاهش سطح فعالیت هسته ای ایران را در بر می گرفت و در ازای آن هم لغو تحریم تجارت طلا و فلزات گرانبها و تامین و تعمیر قطعات هواپیمایی را به ایران پیشنهاد می کرد.
ایران اگرچه در طول این مدت خاطرنشان کرده که خواسته ها و امتیازات غرب از ایران باید متناسب باشد، از این سخن گفته که در مذاکرات جدید قصد دارد تا پیشنهادهای غربی را متوازن کند. علاوه بر اینکه تهران همچنان بر ارائه طرح خود در جریان مذاکرات مسکو که حل و فصل برخی موصوعات بین المللی نظیر موضوع سوریه و بحرین را هم در بر می گرفت پافشاری کرده است. علی باقری معاون سعید جلیلی قبل از شروع مذاکرات گفته بود که ایران با پیشنهادهایی جدید و راهگشا وارد آلماتی می شود. پیشنهادهایی که به گفته باقری در نشست صبح دیروز به اعضای ۱+۵ ارائه شد. با این حال سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی روز پنج شنبه در سخنرانی در دانشگاه فارابی قزاقستان خطاب به غرب و آمریکا خاطرنشان کرد که مذاکرات آلماتی آزمونی است برای مشخص شدن رفتار آنها (غرب و ایالات متحده) که آیا حق غنی سازی اورانیوم را برای ایران می پذیرند یا حق ملت ایران را انکار می کنند؟ به گزارش خبرگزاری مهر، سعید جلیلی تاکید کرده بود که آنها با یک کلمه می تواند راه خود را باز کنند، آن نیز پذیرش حقوق ملت ایران به ویژه حق غنی سازی اورانیوم است.
این در حالی بود که اشتون قبل از شروع مذاکرات جدید همچنان تاکید کرده بود که هیات تحت رهبری اش به دنبال دریافت پاسخ ایران به پیشنهادهای ارائه شده در « آلماتی یک» است. به گزارش خبرگزاری فارس، اشتون گفت: دیدار با دکتر جلیلی و هیات همراهش را موقعیتی برای شنیدن پاسخ آنها می دانیم و مطمئنیم که این پاسخ بررسی شده، متعادل و به خوبی فکرشده است تا بتوان از آن برای رسیدن به توافقی جهت حرکت رو به جلو استفاده کرد.
او البته در کنفرانس خبری مشترکش با وزیر امور خارجه ترکیه هم گفته بود که موفقیت مذاکرات مشروط به پذیرش پیشنهادهای ۱+۵ از سوی ایران است و منتظر پاسخ ایران به پیشنهادها هستیم. من همیشه نسبت به نتایج مذاکرات محتاطانه خوش بین بوده ام ولی خیلی صریح می گویم که دریافت پاسخ از ایران بسیار مهم است.
دریافت پاسخ از سوی ایران، موضوعی بود که سخنگوی اشتون یعنی مایکل مان هم بر آن تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، « مایکل مان» پیش از آغاز مذاکرات گفته بود که پذیرش حق ایران برای غنی سازی اورانیوم بستگی به آن دارد که ایران چگونه واکنش نشان دهد. به گزارش ایسنا، مایکل مان همچنین تاکید کرد که ما منتظر شنیدن نظرات و پاسخ ایران به پیشنهادهایی که در مذاکرات قبلی به ایران ارائه کردیم، هستیم. وی گفت که قرار نیست حرف جدیدی از سوی ۱+۵ در این مذاکرات مطرح شود.
جزئیات جدیدی از بسته پیشنهادی ۱+۵ به ایران
روزنامه آمریکایی « کریستین ساینس مانیتور» اما در گزارشی طی گفت وگو با یک مقام بلندپایه آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، جزئیات جدیدی از مفاد بسته پیشنهادی به ایران را ارائه کرد. بسته ای که اگر جزئیات صحت داشته باشد، ممکن است عقبگرد اعضای گروه ۱+۵ از مذاکرات آلماتی یک قلمداد شود؛ چرا که در دل این پیشنهادها باز هم موضوع توقف غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد و صدور آن به خارج و دریافت آن از یک کشور ثالث مطرح شده است.
طبق نوشته کریستین ساینس مانیتور، در این بسته پیشنهادی از ایران خواسته شده تمامی فعالیت های غنی سازی بالای ۵ درصدی خود را که برای سوخت رسانی به رآکتورهای تولید برق لازم هستند تعلیق کند. ضمن اینکه ایران باید اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی فعلی خود را به سوخت رآکتورهای تحقیقاتی تبدیل کند و مابقی آنها را هم صادر یا رقیق کند. ایران همچنین باید تاسیسات فردو را بدون اینکه تعطیل کند، در وضعیت پایین تری از لحاظ آمادگی قرار دهد.
به گزارش خبرگزاری فارس، طبق این بسته، ایران باید برخی از سامانه هایی را که تا کنون این کشور را قادر کرده اند اورانیوم با غنای ۲۰ درصد تولید کنند، متوقف کند. ایران همچنین باید افزایش نظارت آژانس بر تاسیسات هسته ای اش را بپذیرد؛ تهران باید اجازه دهد دوربین هایی در سایت فردو نصب شود تا مقر بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی بتوانند بر انتقال مداوم جریان در این سایت نظارت دائمی داشته باشند. در مقابل این اقدامات، در صورتی که آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید کند ایران تمامی این اقدامات را انجام داده است آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم های وضع شده علیه طلا و فلزات گرانبها و صادرات محصولات پتروشیمی ایران را لغو خواهند کرد. در این گزارش آمده کشورهای ۱+۵ هم با ایران در زمینه های صلح آمیز هسته ای همکاری هایی خواهند داشت که از جمله آنها می توان به فراهم کردن سوخت برای یکی از رآکتورهای تحقیقاتی تهران که برای تامین سوخت به اورانیوم ۲۰ درصد نیاز دارد و همچنین ارائه کمک های فنی از سوی آژانس برای داشتن یک رآکتور تحقیقاتی مدرن اشاره کرد.
اگرچه نه غرب و نه ایران هیچ کدام از جزئیات مذاکرات دو نوبته روز گذشته خود خبری ارائه نکردند؛ اما ایران بار دیگر اعلام کرد که تهران باز هم بسته پیشنهادهای جدیدی را برای ارائه به اعضای شش کشور در نظر گرفته است. معاون سعید جلیلی، علی باقری، ضمن اعلام این خبر گفت که در نشست صبح روز گذشته، دکتر جلیلی پیشنهادهای مشخص ایران را برای آغاز دور جدیدی از همکاری های ۱+۵ با ایران به طرف مقابل ارائه کرد. این پیشنهادها در چارچوب طرح کلی ایران در مسکو تنظیم شده بود که ارائه گردید. وی افزود: در این جلسه طرف ایرانی بر لحاظ کردن سه عنصر « آغاز روند، ابعاد روند و سرانجام و پایان روند گفت وگوها» تاکید کرد. باقری اظهار کرد: ایران بر این باور است آنچه به عنوان گام اعتمادساز از آن یاد می شود یعنی مجموعه اقداماتی که دو طرف باید با هم توافق کنند و انجام دهند، بخشی از راه حل جامع است و نه چیزی از راه حل جامع یا در کنار آن.