نظر حداد عادل درباره تلگرام!

غلامعلی حداد عادل در گفتگویی به تشریح دیدگاه خود پیرامون تلگرام پرداخت.

هم‌اکنون بازار شبکه‌های مجازی به‌خصوص تلگرام داغ است. نظر شما پیرامون فناوری‌های جدید چیست؟ نقاط قوت و ضعف آن را تشریح کنید؟
اولاً موضوعی که حیرت‌آور است سرعت تحول است چون تحول همیشه بوده اما این روزها شتاب و سرعتی پیدا کرده و اصلاً انسان را از اینکه بتواند خود را با این تحول همراه کند، باز می‌دارد. موضوعی که امثال بنده تصور آن را نمی‌کردیم این بود «یک روزی هر فرد برای خود یک رسانه شود و بتواند با یک دستگاه اندازۀ قوطی کبریت که در جیب جا می‌شود، از هر منظره‌ای فیلم‌برداری و راجع به هر موضوعی خبر تهیه کند؛ هیچ‌کس تصورش را نمی‌کرد.»
حضور در این شبکه‌ها فوایدی دارد. یکی از فواید آن این است که «استعدادها، شکوفا و همه خوشحال می‌شوند از اینکه بتوانند در فضای رسانه تأثیرگذار باشند. هرکس با آزادی می‌تواند حرف خود را بزند، ذوق خود را نشان دهد» هم‌اکنون در همین تلگرام شاید صدها هزار گروه از چند نفر تا چند صد نفر حرف دلشان را می‌زنند، یکی تحلیل سیاسی، یکی تحلیل اقتصادی، یکی بحث تاریخی ارائه می‌دهند و دیگری طرز نگهداری گیاهان را آموزش می‌دهد و به عبارتی از مادون قرمز تا ماورای بنفش (با سلایق مختلف) در آن دیده می‌شود، این به ظهور استعدادها کمک می‌کند.
۶۰ سال پیش برای یک نوجوان آرزو بود که عکس او در مجله‌ای چاپ شود. بنده جزو افرادی هستم که اولین شمارۀ کیهان بچه‌ها را خریدم و تا مدتی هم مشتری کیهان بچه‌ها بودم. آن موقع کیهان بچه‌ها عکس خوانندگان خود را چاپ می‌کرد و این اقدام یک حادثه مهم بود اما الآن شاهدیم بچۀ دو، سه ساله عکس می‌گیرد و برای دوستان و مادربزرگ خود ارسال می‌کند اما باید جنبه‌های منفی آن را هم در نظر گرفت.
جنبۀ منفی آن این است «یک فضایی ایجاد شده که پیام، پخش و منتشر می‌شود اما هیچ فرد شناخته شده‌ای نیست که مسئولیت آن را بر عهده گیرد» درست مثل این است «شما از کوچه‌ای رد می‌شوید می‌بینید از روی پشت‌بام‌های تاریک، سنگ‌باران می‌شوید هرچه نگاه می‌کنید هیچ‌کس نیست که بتوانید گریبان آن را بگیرید ولی درعین‌حال بر سروصورت شما هم سنگ می‌بارد.» این پدیده در عالم مطبوعات نیست به دلیل اینکه مدیرمسئول، سردبیر و تیم رسانه‌ای آنها (مطبوعات) مشخص است، تعهد دارند در چارچوب قانون عمل کنند؛ اما آنچه به‌عنوان جنبۀ منفی فضای مجازی می‌توان بیان کرد آن است «آزادی هست و قانون نیست» و معلوم نیست این وضعیت از کجا سر در بیاورد بنابراین باید نگران بود که اگر این لجام‌گسیختگی و مسئولیت ناشناسی در حرف زدن و متهم کردن ادامه یابد، آخر به کجا می‌رسد.
همین امروز در یکی از کانال‌ها می‌خواندم که «همۀ وزرای دولت قبل دزد بودند» به این صراحت اعلام کرده بودند، خب اگر این حرف را یک روزنامه بزند بالاخره مردم می‌دانند چگونه پیگیری کنند ولی در یک روز چقدر از این حرف‌ها در فضای مجازی زده می‌شود؛ بنابراین، این افسارگسیختگی و بی‌بندوباری حقوقی، معنوی و فکری جای نگرانی دارد.
البته در بعضی از این کانال‌ها تغییراتی در خط فارسی یا زبان فارسی ایجاد می‌کنند مثلاً اینکه آقا را با «ع» بنویسید، مطمئن را با «ع» بنویسید، جرئت را با «ع» بنویسید و بعد برعکس، آن چیزهایی که با «ع» است را با «الف» یا حمزه بنویسید و می‌خواهند دستور زبان را مخدوش کنند این هم یکی از آسیب‌هاست.
بنده از این فرصت استفاده می‌کنم و خطاب به همۀ کسانی که در فضای مجازی فعال هستند عرض می‌کنم «همین‌طور که باید نگاه‌بان محیط‌زیست طبیعی بود، باید نگاه‌بان محیط‌زیست فرهنگی هم بود» چون آسیب‌های زیست‌بوم فرهنگی و ضررهای آنها کمتر از آسیب‌های طبیعی نیست. زبان مهم‌ترین اسکلت زیست‌بوم فرهنگی است و اگر قرار باشد هرکس به میل خود یک زبان اختراع کند، خط درست کند، این از آن اموری است که ارکان هویت ملی را متزلزل می‌کند. این نکاتی است که در این مصاحبه و در این فرصت محدود راجع به معایب و محاسن فضای مجازی گفته شد.