حصر بدون محاکمه، طبق سیره امیرالمومنین+ سند

چند هفته پیش، پس از آنکه خبر نامه مهدی کروبی به ریاست جمهوری و متن این نانه در رسانه ها منتشر شد، دوباره بحث حصر خانگی سران فتنه بر سر زبان ها افتاد؛ موضوعی که این روزها نیز هر از چند گاهی از زبان برخی اصلاح طلبان جاری می شود و طوری وانمود می کنند که گویی سران فتنه به ناحق در حصر هستند!

پس از روی کار آمدن دولت دکتر حسن روحانی، چندین بار بحث رفع حصر سران فتنه مطرح شد. مطرح شدن این بحث ها تا جایی پیش رفت که این اظهارات توسط علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، از تریبون خانه ملت در بهارستان اعلام شد.

عده ای نیز چنین مطرح کردند که ایجاد حصر خانگی با هیچ یک از اسناد تاریخی اسلامی مطابقت ندارد و امری غیر اسلامی در خصوص برخورد با مجرمین است. این عده ظاهرا تحت تاثیر برخی اظهارنظرهای سیاسیون در این خصوص قرار گرفته اند. 

در همان ایام علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در نامه ای به حسن روحانی با بیان اینکه موضوع حصر خانگی غیر شرعی است، اظهار داشت: «اصولا این یک سنت غلط در جمهوری اسلامی بوده است که منتقدان خوش سابقه در انقلاب را که احیاناً اتهامی متوجه آنها بوده است، به جای رسیدگی به اتهامشان در حصر قرار داده‌ایم بدون آنکه ضرورتی داشته باشد.»

مطهری در ادامه افزود: «گویی انتقاد و اعتراض را به معنی خروج از نظام تلقی کرده‌ایم، حال آنکه کسی می‌تواند انتقادهای اساسی به نظام داشته باشد و زندگی عادی‌اش را بکند، آنچنان که سیره امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بود. آن پیشوای بزرگ مادام که خوارج دست به سلاح نبردند آنها را از حقوق اجتماعی‌شان محروم نکرد و خود می‌فرمود از من در خفا و آشکار انتقاد کنید.»

اما با نگاهی به تاریخ اسلام به راحتی می توان دریافت که حصر خانگی بدون برگزاری دادگاه و بنا بر حفظ مصالح،  امری ست که حتی ریشه در دوران خلافت امیرالمومنین، حضرت علی بن ابیطالب (ع) دارد.

بنا بر اسناد تاریخی حضرت علی (علیه السلام) بعد از جنگ جمل، عایشه را تحت الحفظ و بدون برگزاری دادگاه علنی و بنا بر حفظ مصالح موجود آن روز های بلاد اسلامی در مدینه حصر کرد.

این در حالی است که رجبی دوانی، کارشناس مسائل تاریخی و مذهبی نظری بر خلاف مطهری که انگار از تاریخ صدر اسلام بویی نبرده، دارد. وی در همین خصوص می گوید: «حضرت 40 خانم اهل بصره را دستور داد که لباس مردانه بپوشند و صورت‌های خود را بپوشانند و او را از بصره به مدینه ببرند و حق ندارند از آن شهر بیرون بیاید و همانجا باید بمانند. تا آخر خلافت امیرالمومنین (ع) ما دیگر تحرکی از عایشه برضد امیرالمومنین (ع) نمی‌بینیم. در حقیقت امیرالمومنین (ع) او را در یک حصری قرار داد و از مجازات خود صرف‌نظر کرد.

این کارشناس تاریخ خاطرنشان می کند: نه اینکه حق او مجازات نیست. داریم که وقتی امیرالمومنین (ع) او را سرزنش کرد که این چه فتنه‌ای بود؟ خلاف دستور پیغمبر بیرون آمدی و این وضع را پیش آوردی، تقاضای عفو کرد و امیرالمومنین (ع) هم به حرمت جایگاه همسری پیغمبر (ص) و هم اینکه مصالح حکومت اینگونه ایجاب می‌کرد، او را مجازات نکرد و با احترام به مدینه برگرداند."

با نگاهی دیگر به اوراق تاریخی متوجه خواهیم شد که برخورد امیرالمومنین با عایشه پس از جنگ جمل به حصر محدود نشده است. در جلد 13، صفحه 428 و 429 کتاب المصنف لابن ابی شیبه به تحقیق ابی محمد اسامه آورده شده است که: 

یَحْیَى بْنُ آدَمَ، قَالَ حَدَّثَنِی أَبُو بَکْرٍ، عَنْ جَحْشِ بْنِ زِیَادٍ الضَّبِّیِّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْأَحْنَفَ بْنَ قَیْسٍ، یَقُولُ: لَمَّا ظَهَرَ عَلِیٌّ عَلَى أَهْلِ الْبَصْرَةِ أَرْسَلَ إِلَى عَائِشَةَ: ارْجِعِی إِلَى الْمَدِینَةِ وَإِلَى بَیْتِکَ , قَالَ: فَأَبَتْ , قَالَ: فَأَعَادَ إِلَیْهَا الرَّسُولَ: وَاللَّهِ لَتَرْجِعَنَّ أَوْ لَأَبْعَثَنَّ إِلَیْکَ نِسْوَةً مِنْ بَکْرِ بْنِ وَائِلٍ دَمُهُنَّ شِفَارٌ حِدَادٌ یَأْخُذْنَکَ بِهَا , فَلَمَّا رَأَتْ ذَلِکَ خَرَجَتْ “

احنف بن قیس می گوید: زمانی که حضرت علی علیه السلام بر اهل بصره وارد شد، شخصی را بسوی عایشه فرستاد تا به او بگوید که به مدینه و خانه اش برگردد ولی عایشه تمرد کرد دوباره حضرت فرستاده ای را بسوی عایشه فرستاد و پیغام داد بخدا قسم بر می گردی یا زنانی از طایفه بکر بن وائل که به همراه آنها شمشیرهای بران و تیزی است را به سویت بفرستم تا تو را بگیرند زمانی که عایشه این را دید از بصره خارج شد و رفت.

سران فتنه خودشان نیز خوب می دانند که سزای رفتارشان در سال هشتاد و هشت که کشور را تا لبه پرتگاه کشاند، کمتر از اعدام نیست و باید به آن ها گفت که بروید خدا را شکر کنید که هنوز در سایه رافت انقلاب اسلامی می توانید، نفس بکشید. طبیعی است در این شرایط برخی از اصلاح طلبان با نزدیک شدن به انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری سعی دارند در شرایطی که اوضاع کشور به سمت رکود است و احتمال می رود «رحم اجاره ای» اصلاح طلبان دوره بعدی انتخابات ریاست جمهوری با ادبار عمومی مواجه شود، مباحثی را مطرح کنند که در واقع بازی با احساسات مردم باشد و نوعی عوام فریبی برای جمع کردن رای محسوب می شود.